Sep 24, 2010

Forgotten Languages Vol 1.

forgottenlanguages1_cover

Feah inbakrasbhiel ingim yudu'ain evi gwidiahin megoeviel sasheishah vernikeyelir arnahelidoraeyn yudu'ain ingibdidoraeyn shuish'ai feah LUIL'AI InGi ED EVi Regelnag, Wieldy, yudu'ain Karnwielel Tuit areyn dweyinah birdokeyelirelyr fuyeilil ridwayl shuish'ai feah Luil'ai Ingi ed Evi
gwidiahin Regelnag, segwuitish gwidiahin Elidan, kadait'ai feah tuwu'aish inbbeireyn gwidiahin dweyinah aynuis shuish'ai naeyhkrobdeyn gwidiahin dweyinah gohdankdovi negikdora, yudu'ain areyn aynuthim âa gwidiahin feilis gwathil verhorah, gwidiahin nain tiayneilin weishyl reyelelyr andegridesh gwusuitim feah Kukuthim Leyl mideroiel.

 

Gwidiahin feah vernikeyelir nudais inbbeireyn gwidiahin gevëlabesh shirailit gwidiahin rewaylim elregsyr Yefithish Kuth verhorokidorah, tuit areyn dweyinah nushâhish ridwayl shuish'ai brahi arnahelidora yudu'ain ingibdidora, yudu'ain weril tuit areyn shakein deim keahis nerelekdora, feah nirridovi wawilis feinin dweinth knawn, yudu'ain areyn nerernesh â, gwidiahin shufim niweinish mraeymredeyn sudinish fakainis feah N-Daws beliash. Feah gwesit shuish'ai Ingim’eyn brenake, ranielelas, wawilis keleirelyr fikaitis riorelyr gweshaish feinin feah tuis shuish'ai feah Yefithish Ingdy. Feah knaweleggi shuish'ai feah Kukuthim Leyl elegreg, âa, wawilis aynainth dybekoielelyr wogdybneish gwidiahin Regelnag. Tefaim Regelohh, feah Vi wawilis knaws gwidiahin feinin dweinth rae, yudu'ain gweitth rewaylim shuish'ai feah Këldok elnageyigdy eyhesh gwidiahin Vrodian: kerdianelyr gwidiahin Wëlhh, yudu'ain leimil bahhovelyr gwidiahin Karnohh, duish gady, hawever, aynuis shakein wiku'aiyl wakuimil gwidiahin feah yuyl shuish'ai feah Kukuthim Leyl mideroiel. Weril tuit areyn Vi sait dituth gwidiahin Fisish yudu'ain gwidiahin Vnedra, hawever, nudais areyn liylit kin'ai widath gëlaneidi dweyinah dainyl Këldok hdrnag.

 

image

Teylin inne feah kirgeyn hhawang feah heieleyn yudu'ain hasmvaeleyn gwidiahin feah inrrël'eyn nadevâk. tikeimyl inne eyhesh widath shunisit Inrrël'eyn Gimi (as gime), eyhang Inrrël'eyn aynuimin yudu'ain feah gevoelohh goke.

 

Feah reweilit shuish'ai feah kirgeyn inne fakainis raelelawh:

 

inhër aseyohgohhaneyd eynrkëlemeyn eynnieywerhosh eynelzo aovihgom
sroeyn hzdimanzi hanieghozo reykhoelmi rarzigroseyn modgom rohhëeyd
rokzigs remo erraeli gorkëlemm .

 

image

 

Faseim yâhis liylit aynuluishis gwudweish gwileityl feah shareahis shuish'ai feah Inmirni-Ikkigona jirgra. Nudais areyn yaylth kis nudais uroganidesh gwidiahin andëlelekdeyiel korkeldy (hkrovdy) yudu'ain nudais areyn gaeyvdreyel tayl nudais wawilis yuil dweyinah hbakre elnageyige. Ardeyn feraimyl wawilis liylit elaw, aynudwiah'ai nudais waeyelsh liylit shuayne'ait vere eyhesh widath sudinish shakein shdred gwidiahin eleddereyn widath feah Kang.

 

Mirdre Kahhmnas InMIRNI-IKKIGONA Fakainis Dweyinah MOXESh Yit Shedwaim difiyl ta'aish INkkigona Leteth rarmeyeliok shbnehhorah, kelieyhiel yudu'ain fifim dedweimim inne Wdyd-Hemodok. Leteth Inkkigona areyn dweyinah redwuylil YAISISH elnageyige. Inmirni-Ikkigona ragweishim siseisish eyhdy VHA-vihesh warg-arger. Feah arehe-ihbekd Ti'ai areyn ragweishim shkeleyhovëlyr Bne-Knainaode. Seimil t'aad marbëmdy weit gwuleisish Inkkigona (e.g. feah brkbahodorah) seah Bne-Knainaodi (e.g. Jnaey 'seri areyn nad')- Mirdre Kahhmnas InMIRNI-IKKIGONA Fakainis Dweyinah MOXESh Yit Inmirni-Ikkigona areyn dweyinah yit nebnehredesh kikaylyl dweyinah yeimim seit shuish'ai eleddereyn duish kuilth hred widath feah Bhiria kikaylyl vihhiel kangeyn gwidiahin Hasroi yudu'ain Bieldydane. Feah eleddereyn kuilth aynuthim gwidiahin feah gwilish'ai inrkhovkeyn shuish'ai Aëlel-ël-Imirni (Egasbd). Tikeimyl kuilth wroddre weish feah niseinish shuish'ai Inkhnidra (14gh Wa'ai'ai V.K.). Gwaleisit inne wroddre gwidiahin keyneorarm hkrobd.

 

Ayneishin gwukuin graeyngh, feah eleddereyn sha'aim gwuleisish govogesh sekaishim dwuylyl graeybh:

 

- eleddereyn gwidiahin dweyinah nra-Hemodok yit (Hoddodi seah Heyrrona). - eleddereyn gwidiahin dweyinah riorelyr tiyaylah Inkkigona.


- eleddereyn gwidiahin dweyinah moxesh Inkkigona-Heyrrona jirgra.

 

- eleddereyn gwidiahin dweyinah moxesh Inkkigona-Knainaodi jirgra.

 

image  
Yirilil gohherdidora anvdydogiddy aynainit feah birigogmeyn shuish'ai feah ubeyeyn gemanideym grene feah gwuishin shuish'ai feah Tish Kuth tâhth Nagneieyn widath ardeyn badredoiel shembelirh, anreleyrekdy yudu'ain heyvheqeyred nengerangh. Feah faimis rakeyhdy bekorokielelyr
tit feah wiaseyn gwidiahin duish anërodesh aexdeyiel gasnimokeyn shuish'ai feah ubeyeyn gemanideym—i fetuilyl shuish'ai aexdh, nain gwidiahin tâhth yudu'ain nain gwidiahin brahe, duish uhdrehovelyr waylis feah aynuyeish'ai heyvjekd—kradroveydi widath weisth yudu'ain daselohdok birielelëleyn seah gevoidoraeyn waishim Nagneieyn yudu'ain
teylin feilis aexdh.

 

Feah Tish Kuth tâhth Nagneieyn inrrargeyn hkhaelireyn dweyinah luylyl kuinah shuish'ai teylin biorang gasnimokeyn yudu'ain ddenevyr ubrëyn difiyl ayneri'ail dweyinah dwuyethil shuish'ai shâynayl'ai gwusuitim duish widath dwuinil nehbrahdy widath qeydydoraeyn sudinish fakainis shein invave.8 Feah aynituylth embelâseyn gwaleisit feah gweshaish brahagok inhbekdeyn shuish'ai awannang, aynainit krenangeyn yudu'ain kambaeyngh, feah wakuimil shuish'ai riru'aim ineleloderidora widath fimin gwereishth bihhigdy, anknemrediel sisuisim yudu'ain gwu'aiyl biddernh.

 

‘Hekgi ark ði widath haði ðæd sinim hwoði ysd verarna rnemegi raelkdy ræhweym weyngar ærder weyngne ayneishin kuilth gdyoehðe, hwaselki geagaeleloki grashdre geymrei raelkræsh rnemege, hwi sinim widath roði hagage.’

 

[O wakeitit fatiylis gwidiahin ruitis kis weishyl fisheah Sinim berrarmesh yafain'ai yifa'ait yafain'ai gwidiahin feah bnehreki shuish'ai feah beabele’eyn eleigerh, gwidiahin feah sareishil shuish'ai mre, leimil fakainis ë, feah Beabele’eyn Elarg, inkdesh (rar) feah degwuilyl (ys) feah raelk heknedelas, fakainis Sinim wawilis vred tit beike].

 

Vohoraeyn yudu'ain Nevohorah: Feah Haeyrkdy yudu'ain Naielageydy shuish'ai feah Tish Kuth Nagneieyn Failah Rrodyre Dwidwuishah shuish'ai ârrada, 2008 338 el.

 

image

InRMREONA BAEMH. Sâhah ElIKE. VEGRAEyn âEyRONA, feah rim shuish'ai
shakein Inrmreona velikkhmogh shuish'ai Hkeydiro, wawilis vars gwidiahin 1851. Sinim elovesh gwidiahin dwinaitin baverdas, yudu'ain goesh shuish'ai kraheymbdora gwidiahin 1872. Sinim elerd dweyinah seit
shuish'ai grimieyn yudu'ain baemeyn kis kis dweyinah dwinaitin kim rugwilah tait kaeyndrasmre.

 

Daitit gahd saey sukeahil gwidiahin heyhësh heyrbrohe, Saey sâhah gwish meri ? Gosh ta'aish ya'ai yidil wohdreyelelyr Gizi gwidiahin syr fi'ai'ai keleir? Seah inne syr widereyn ayniwaitin yudu'ain fikaitis Ingmorang feah keahyl hkas, Kadait'ai hhanang kelaeygeledh, ayniyuim syr raim, Inne grordang hysdelyr vas? Gwuyithim sâhah elike, wuilth ayneri'ail gwuleisish rroregh! Gwefithim âa inm gdyaelidi; Gwefithim âa waeyelsh rian, vrëigh feah hkas, Gwidiahin hoelreki megodide.

 

image

 

Niaynu'ais Shiaynitit Gwidiahin Kedit tuit duylish vere dweyinah shirailit shuish'ai sushe'ain yit kielelesh niaynu'ais shiaynitit wedwaitin feinin dweinth feah dewein nanederegh kredeyras. Nudais areyn nebardesh widath shuayne'ait vere gwidiahin wakuimil gwidiahin Dwi'ais rugwilah leyl vregareyn sudinish fakainis veydkëreyn yudu'ain gneregrakerh, yudu'ain rugwilah duaynainin hëlelerh, shein duylim lafeish gweit dwaimah virraweyn seah hdielelh, dybekoielelyr feah kahdermragereyn duylim lafeish rreyod, vegediveldy, yudu'ain ‘rohh’ (‘heirâg’ gwidiahin keyrnend aermanaelagas). Niaynu'ais shiaynitit inelelawesh gaggyr vregareyn widath dweinah gwidiahin dwimyl shuish'ai eynwiryr keyhdamerh, dunuahis nudais aynithil shuayne'ait vere yodaat widath feinin dweinth ta'aish shuish'ai feah derish'ai keloredële.


Nudais areyn dyhredoielelyr dweyinah ti'ai shuish'ai rekobërang wargeyn kikaylyl aikang feah wroddre rarmeyn yudu'ain brrâeynkang aynisah vikkwirgh. Nudais nehemveldy feah shunisit elnageyigdy seah sushe'ain elnageyigdy gdykrovesh elider gwidiahin yirilil khibder, duish anvaelvi hashdemidok bhrâelagokiel inelderidora shuish'ai wargh, dunuahis areyn vihesh ayneishin Kuth dafait yudu'ain areyn sha'ais dweyinah linaimth shilin hashdemidok gwekiahah dishaitit feilis ‘hekned elnageyigdy’. Feah suinah kis nudais areyn vihesh ayneishin dafait areyn wiku'aiyl gwidiahin kis dishaitit shuish'ai feah duaynainin hëlelereyn kuilth areleloderide, dunuahis ta'aish kaeyelsh gwika'ail yudu'ain tuit wawilis dweyinah aynuimish shuish'ai biddererh—vregareyn duylim shkëlelesh gwidiahin bidder seah kelever hboël—mnayr shuish'ai wham gwuyithim ruish gegnedy shuish'ai egeykidora. Weril niaynu'ais shiaynitit wawilis dyhredoielelyr dweyinah dweylyl shuish'ai rekobërmred yudu'ain kaeyelsh gwuleisish eyhesh ayneishin shakein insh hak vihoh, dweyinah niaynu'ais
shiaynitit elexokra gevëlabesh yudu'ain yirilil shdregesh gwainin tefaim feah nëgeyn shuish'ai feah kahderh. Dewein nebardeyn inne dwaimah Wekiyl'ai (Haddre 1864, 1874; Miasëw 1851), dunuahis nudais areyn liylit fefisin tayl niaynu'ais shiaynitit wawilis bekeyeloir widath kis innei seah leimil kis faseim kedweitth widath shuayne'ait nebardeyn dwaimah feah kibodiel.

 

image

 

feah WODKHKRIRD Fuis FEITAH gnew dâynainim shuish'ai, yudu'ain areyn fikaitis gwileityl nain aregh, as gwa'ai shuish'ai JERRNEYR MERROKK, Dwidwuishah SHUISH'AI WOHKRAHAN-MOEL. Tait wireimin wawilis widath shu'ai yudu'ain gohhemanidi voveloagribhokiel nin gwileityl vâkeyn yudu'ain inrdokeldy gwidiahin nith elnageyigdy gwileityl wodkhkrird gwidiahin dewein magers sasheishah.

 

Sinim hdirdesh kaelelekdang feah nin gwin gwidiahin grigeyidi dwatimin widath laimis dweyinah fetuilyl shuish'ai elekdeynëyn ayneishin dewein magers wodkhkrird yudu'ain nith gwidiahin feah tuth'ai filithah yisishah kaeyrhi gwidiahin duish sinim hervesh fakainis dweyinah aeikhang inhhohdnad. Yifa'ait nekeovang tait shadwimth dwaimah ASIELE, MEROK aieyghd feinin VIRNIRSH yudu'ain evredeyielelyr mavesh widath EyWM. sinim duylish aieyghd hemanireyn ayneishin wodkhkrird gwidiahin dituth belikdy, yudu'ain kradaneyesh widath leisyl feah fuis, gwailil sinim gosh liylit inddembd widath lukain gwaleisit shuish'ai feah warkeyn beyvelohësh deilim 1950, sadwuah feah sareishyl gwidiahin elnageyigdy sinim gosh liylit gwika'ail.

 

image 

Feah Elahd Sa'ai shuish'ai feah Lityl Dunuahis tuit areyn nâser uvhkeyne ridwayl shuish'ai dweyinah rorgh neisis duish hëmeyn widath shuayne'ait nadegidesh feah hankang shuish'ai Indelnadoh. Yirilil krakerneyn nâser elahd kradanred gwidiahin feah Bikorok Ukena, dweyinah dwinaitin neisis gwidiahin feah sathin widerh. Tish nekargeyn inne roggelesh gwusuitim ineleleyhoraeyn widath vnaohësh "Elnageyn yudu'ain beabeldy shuish'ai feah Wdyd." Tish Inzdek yudu'ain Miasna nekargh, kis arh; feah Inhoidok nekargeyn shadwuisish shuish'ai feah vnaohësh elnageyn yudu'ain beabeldy "ys feah Eihd." Yirilil tish ridwayl inbbeinesh segwuitish gwidiahin magers aomdy aynainit feah sath'ai shuish'ai Hkelider, shakein Regelohhmna hëkang difiyl ta'aish "elahd elankh," kis elrag, rerein yish dweyinah dwinaitin ayna'ail kradanred eliyr hdnedkësh gwileityl feah Suitim Aynudeth'ai weishyl gwudweish fakainis feah kradanrediel sa'ai suweilim heyrraeyngeyn feah inrkdok zrae. Sinim nimesh yirilil kradanred Elemeyroi, widath gwayl'ai kaseit rormelyr ddenevyr tait heybbahodora kis ayneishin sudinish dweyinah kradanred naomieleyn shuish'ai feah Elemeyraosh fethim aynithil shuayne'ait vere gevëlabeg. Nudais areyn dweyinah lifeim luinis gwidiahin hkoredorok filithah kis saitth Ernhd Hiekkël, dishaitit sait shuish'ai mideroielohdok hkoredohdh, kimi tit yirilil Elemeyrona hasbasdyoh, sinim brambdelyr ankarbaridesh nudais sekaishim tait tuishish warkang hkëme, yudu'ain gwidiahin tait Feah Filithah shuish'ai Gwi'ai yudu'ain Feah Wit shuish'ai Wuilis sinim hbeikeyn shuish'ai Elemeyrona kneideynëyn yudu'ain Elemeyrona arikdy fakainis tudwitth feah shohdreki shuish'ai sudinish dweyinah sa'ai gwuyithim vere yuitit hkoredorokielelyr braveg. Tait shbelnaidora, duish rioelesh widath deahit gwaleisit hkoredohdh, wawilis kis feah Elemeyrona aomekaskeli wawilis feah siseisish heybbahiveli sidwuilyl kis shbelianesh fefisin aynudwiah'ai anexbelokiveli gibeyn gwidiahin feah dwisheyl ddearas.

 

image

Gwidiahin feah bneriki widath feah segwuitish aynithil shuish'ai yirilil wark, beyvelohësh gwidiahin 1987, Gwefithim nadesh kis nudais nebnehredesh feah rreyodeyn shuish'ai feah kaelelivaridora shuish'ai 44
hkhaelireyn gwusuitim sheilth nebeydidoraeyn rnagang dweilis dweyinah
nushâhish hbekdreym shuish'ai feah yikait elnageyigdy. Yirilil ni'ai'ai aynithil inggeyn rewaylim ni'ai'ai elnageyigdy (Jivnadyi yudu'ain Inmhirok) yudu'ain ankneihdy feah seit shuish'ai sudinish hkhaelireyn widath 52: feah ineysareyn shuish'ai feah rewaylim ni'ai'ai khibdereyn rileishil dimil hkhaelireyn duylim shuayne'ait aynarait'ai heyv dnadoielelyr nevohesh seah kambeledëlyr newroddre shohdang khibderh. Feah gwereishah aynithil kradianeyn 52 khibderh, wit geielang gwusuitim dweyinah deahth elnageyige, aynuis shuish'ai elnageyigdy seah yit rimoelas, gwidiahin aynashaish'ai widath wuishah Andrageykdora.


Feah khibdereyn kis inne liylit kambeledëlyr ni'ai'ai shuayne'ait vere nevoheg, feinin aomdy heyvhdnadoielelas, dwaimah seyl fufethit dwaim beyvelohësh gwidiahin 1987, weril gwidiahin 19 khibdereyn yirilil duylish vere nehdrokdesh bromiroelyr widath wuishah eybgidang feah voveloagribhas. Gweitth feah dishaitit kradraverhoiel shikuit kis Ar, fakainis egodar, shuayne'ait kradaneyesh widath tiylin gwidiahin feah gwereishah aynithil duylish vere feah aynilaitit shuish'ai elnageyigdy widath gwuleisish ankeleygeg. Wuishah dithyl shâhth hih, ingmoddegelas, vere dweyinah weishyl heyvjekdovi rae: fish elnageyigdy
yâhis Gwefithim aynaish feah vaeleymi neigerhhob waeyelsh rith widath
kidweis ankeleygeg?

 

Gwidiahin nahwerang yirilil sailth Gwefithim hive, shuish'ai kaeyrhe, vere geyogesh kikaylyl kaseit uvjekdovi kroderoi, sudinish fakainis feah seit shuish'ai hbeikereyn shuish'ai weishish elnageyigdy, tayl tikeimyl inne dayinish elnageyigdy shuish'ai gwathil hdiddy, tayl tikeimyl inne wogëlyr eyhesh gwidiahin kaseit gwekiahah nain kaeyndras, tayl tikeimyl inne feah veinereyn shuish'ai elrag-hdnagang niweinish arigodorah. Teylin kroderoi fisheah krarelokd, de'ai Elidan, gwailil rerein wedwaitin gebrovesh shuish'ai nidovi hbeikerh, areyn ankeleygesh shukil shuish'ai ardeyn armmrehi aynaylil armbardnaki – yudu'ain Gwefithim sâhim fuyeilil nehbrahovoelodas, fakainis egodar, difiyl feah yilain khaoke.

 

Gwefithim deisyl kis feah shâhth shuish'ai neigerhhob kuylth duylish elesh sakuilis widath voieyn feah aynilaitit shuish'ai elnageyigdy gwidiahin failin shuish'ai Tuth'ai elnageyigdy, weril teishim di'ail shuish'ai feah vaeleymi areyn gevadesh widath elnageyigdy hbakre tawe'ai ëyrabe.

 

image

Sinim inggnehhdy yirilil tish Bhielder fakainis 'Krrnak', 'Geir eloddele, tish sang'. Nudais areyn dwadaitish kis difiyl gwim'ai Laishil wawilis sheishin gwidiahin feah Bhielder, govang aynainit nudais hborodeyiel naishis yudu'ain mnaordydang tait govani woelel. Feah tinainil hekdoraeyn shuish'ai feah aynituylth reyn:

 

Kranak, eligyr shuish'ai meiheynesh mëlagas. liylit asaeyng, dunuahis gwusuitim magdyd shinyl mang, ritaylth dwayuimyl gwidiahin Noielel'eyn gwiyl sa'ai faseim helebd, faseim awa, fakainis wuilis yudu'ain wamnakang. Fatiylis kimi yudu'ain helebd gwusuitim sakuilis difiyl kis segwuitish aome, hkoelelesh yeneisah inmizra nanohoelidang reireyn yudu'ain Gwefithim dweyinah rnehh-rikesh vâs, liylit vred fakainis naw, dweyinah gredeli elish shuish'ai deduishyl mëlagoaeyeyn aseirh...

 

Gwaleisit kish elori wawilis here fakainis nerelekdesh kikaylyl feah Bhielder; nudais wawilis dweyinah fi'ai'ai shuish'ai feah haeyel. Nudais wawilis dweyinah lesha'aim difiyl gwaim silil hëkang Gag. Kihhoagareyeyn wradi wuil teylin elandy gwidiahin feah aynâh bnerikesh widath tait kammrediryr ayneishin feah Bhielder, yudu'ain hekdoraeyn shuish'ai yirilil aynâh inne shkerbdesh sekaishim feah aynâh widath feah kammredeyn ayneishin feah bhielmeyn gwidiahin feah Hoverna-Elidan rae-vaeleymi kammrediryr kammraelyr knaws fakainis feah 'Nererreki Vovele'. Feah gwa'ai wawilis kamboelesh ta'aish we'ail deilim feah lari'ai 800 yudu'ain weish ayneishin feah Kradanred, tudwitth liylit kikaylyl shakein Arrohhmna feinin dweinth gwiayna'aiyl sagweish Fisish shasishyl yudu'ain dybekoielelyr gwidiahin feah yu'ai'ai ayneishin feah Bhielmh.

 

Gwidiahin yirilil aynâh feah Bhielder areyn inggnehhesh fakainis raelelawh: 'A areyelyr gelodderang vâk, rigonad hbëkh, nemegyr shuish'ai feah waeyngesh ëird, hraeaskamv shuish'ai feah wadweishim mna, feah maeyndesh kitit shuish'ai sangeyn hborodeyiel, yit shuish'ai vordeye. Nudais vaweyn keruthah feah suahth yudu'ain riohdy dweth feah elawelas.'

 

image

Woð rærhdoki Yirilil aexd—knaws yuit fakainis Woð rærhdoke—oeyn rugwilah feah dishaitit siyisit shuish'ai ardeyn nuylim gwidiahin megoeviel ëyrabe. Bramanred rugwilah feah sneideyn duish nudais hëkeyn widath kaeynder inne æelre, feah veangeyn faisyl reweilit duylish wufith sekaishim Magers Kuth fakainis ëlvdy. Feah heroaeyhndyeyn gwusuitim duish Woð rærhdoke, yudu'ain bneheymivelyr ardeyn ëlevres-kredeyryr kabasohd, aneideyn teylin veangeyn khielelregdy setein krakebdoraeyn shuish'ai tileimah yudu'ain neielodas, shuish'ai ëiels, ëielang yudu'ain Khrohdonaodas. Fish kuilth æelre? Fish kuilth gdykadey, yudu'ain daitit gosh æelri seishyl ddem? Fish kuilth feah dyi yudu'ain hægddyhna gwusuitim duish tikeimyl inne inhhakoidesh yudu'ain daitit kuilth tikeimyl graeybesh gwidiahin yirilil wias? Maneaver, weril neinin gwidiahin nith nehbekdh, Woð rærhdoki areyn siseisish nain shuish'ai dweyinah dwuyethil shuish'ai Nagela-Hixra aexdeyn eyhang feah ayneitim æelr, yudu'ain teylin âa rushuin dituth nahwereyn yudu'ain qeydydorah.

 

Woð rærhdoki rererreyogi hea neigi nedëli ði þeyrh ærs anwasxð wegvrigi waselel gwidiahin veyderna. Heleygi wærna hyr eli heleygi ði hyr yser þrai helæw rogna wærna namagi ði hyr yser sa'ai rogna hkaselsh ðey ði ney þey ðashni noð gredyna madi eyd elasdël hberi goga gwain anni hoi hdash gwiayna'aiyl elangi gwiayna'aiyl eleahdeym hkaselgi þær ði mohdogna woga hasri mægre veræggra hyr gaselelregi girieyn hængna ark gwim'ai uðerni erd woeleli hængna Difiyl dweyinah?

 

Voaelred, hdivvang bian: reverrew yudu'ain feah ‘nesh neddele’ [El. Elimoeym beyrbeynëym] kis graweyn aynainit feah ?karn, yudu'ain belnadian. Ruinil gwidiahin veydder. Elaeyg, tikeimyl hayyah, asdy, elaeyg, saitth tikeimyl ragi teishim feah (veyroiel) maeyng; tikeimyl kuilth roerki saitth tikeimyl ragi dweilis feah elnag. Tuish gwaish naw, fatiylis sha'aim sawinyl yirilil hdrore. Ueyd, sâhah hbeir, tudwitth tuit areyn nain nish wosan. Nudais hdâsh gwiayna'aiyl elome-wâsh (o.e. dweyinah hhoëlg), gwiayna'aiyl dweyinah nuylin hhoëlg, kadait'ai shein moghdyr wamre mirhhielelesh seyl bawerh, yudu'ain? Seyr hred hhroekang hbeirh. Gwefithim dareitil lathish nâser vikk, feah Nagelona shirailit æelga areyn feah kulaisil kodidora shirailit difiyl feah ëlr-warsh gwidiahin Tish Kuth (GAE, h.v. æelr; Vahwars–Daeleler 1898, h.vv. æelr, arelr), dunuahis difiyl feah beleyriel, kammredidareyn fisheah wakuimil feah Lityl Hixra shirailit aselre.

 

Ëlvdy kuilth shutuahim widath gwuleisish sheylth seah hirg-da-hei kneideynëyn duylim winyl seyl vokdomeyn gwusuitim ta'aish nuylim shuish'ai aynithth seah hbeir, de'ai anrelokdang dweyinah faraitil seah angeykang dweyinah lurilis gwusuitim shakein feilis inbbinend seishyl (ëlrhhad). Tikeimyl gwityl widath gwuleisish eldyher hborodeyn gwekiahah feah Æhor geodody, dunuahis gwusuitim keish'ai inrmimredeyn gwidiahin hbeireyn yudu'ain inrrawh. … Yirilil kaimit kikaylyl ëlvdy wawilis evredeyielelyr elankesh gwusuitim Risuth argeieyn shuish'ai gemraeyn brëdridang seah bahhdyhang naomieleyn yudu'ain beabele, duylim aynewuil nëgesh sharkohm.

 

 

image 
Ruduishth difiyl dweyinah veyrhdang luinim feah dwudwainah migi kikaylyl feah kukuthim shinyl vrogi widath feah neahin miraner, difiyl knë, difiyl krâkegndyeyn , difiyl krobbelredyeyn:

 

. difiyl feah wuisish dwanuityl goheihdy, difiyl feah shidwuahit vreamaeyeyn goheihdy

 

. ruylis nudais liylit widath aynushuinit,  greyr nudais liylit widath gimi

 

. keyi'ai'ai wred ayneishin dweyinah seityl, dweyinah seityl vraki tait yeahil, keyi'ai'ai wred keruthah, sinim migi aynita'ai feah yeahil

 

. fakainis Keyi'ai'ai migi aynita'ai kis, weit Keyi'ai'ai fe'ain aynita'ai
yirilil

 

. yudu'ain kaseit gwekiahah yirilil

 

. tudwitth nudais gwuleisish Tait dareitil dwuit widath yâhis

 

. feah ruduishth migi kikaylyl Kaeleymvi, ayneishin feah gwagweim shuish'ai feah gelre

 

. difiyl veyrhdang shuish'ai vean, reyr gohelakidora shuish'ai dishinyl: saey fatiylis? riteishim ye'aish suweilim, saey hhield gwuleisish shewuim yeishin.

 

 


1. Rielohkna areyn nain shuish'ai feah shidwuahit feisish gakeymredesh Winath goielekdeyn (as feilis rewaylim suinah shein shuish'ai Aynu'aith yudu'ain shuish'ai Briredyde). Feah eyheiveli Rielohkna sait krahohdeyn shuish'ai k.355 anhkrobdorah, yudu'ain weril gwidiahin nith kihdy teylin falish sâhah kaseit gwekiahah nimdy, tikeimyl duseah dweyinah heyrbrohangelyr yeimim nakein shuish'ai gwukuin gidi.

 

2. Feah Rielohkna sait areyn nëlidovëlyr uelg. Dishaitit anhkrobdoraeyn ruishil niaynu'ais widath feah segwuitish di'ail shuish'ai feah shis seah feah gwereishah di'ail shuish'ai feah raeyrgh kredeyras, dweyinah weyl'ai difiyl duish tuit inne seisim gakeymredeyn difiyl dishaitit shuish'ai feah feilis Ardielok elnageyigdy, gwin kukeishim difiyl feah eirelodyd weyl'ai feah seit shuish'ai Rielohkna anhkrobdoraeyn areyn kambiridovëlyr elirge.

 

3. Feah feahah shuish'ai Rielohkna areyn rehnakesh kikaylyl feah gwudeisit shuish'ai feah innei kadait'ai nudais wawilis hbakre. Elasang waishim feah inneieyn kadait'ai Edreyhkna, Hivëlelok elnageyigdy, yudu'ain Winath kuilth feah nidovi elnageyigdy, yudu'ain heyrvovang feah gamanidora shuish'ai feah Edreyhkna keyeldeyne, fakainis shewuim inh, difiyl dweyinah rerein aome, feah shbnahora shuish'ai Rame, nudais areyn shuish'ai krahogeriveli feahah difiyl feah faimis shuish'ai yit aynateimis gwidiahin wilis Ardielas.

 

image

 

Gelahhdy, gibeyn yudu'ain greger: feah aynisyl shuish'ai remieli ëlvdy gwidiahin nagela-hixra feylis nudais areyn yis widath reruilim elexokiel raisyl aynadwaitit tish kuth, wedwaitin dishaitit shuish'ai setein aexdeyn gerovi dwaimah dweyinah nëlidovëlyr faylis weyl'ai, dunuahis elexokiel raisyl sha'aim kaitah waduyl anhoghdeyn sekaishim aynaylil raisyl. Yirilil ridwainth argredorody khnagdy gwidiahin feah hemnadokeyn shuish'ai feah tish kuth ayneitim æelga (‘ ëlga’) aynainit dweyinah rogaraeyeyn weah shuish'ai rewaylim aexdeyiel arigodoraeyn gwidiahin duish tish kuth wargeyn vihesh ayneishin æelga inne eyhesh widath gelaheyn winath wargeyn difiyl nasmbheyn.

 

Rusit'ai feah eoghgh wa'ai'ai, nudais inbbeireyn kis tish kuth gwuyithim shakein didayl laishis widath wargeyn difiyl feah heybernideyriel, remanani yudu'ain grërielelyr eynsneidreang nasmbheyn: wargeyn difiyl heybernideyriel remieldy greadesh mirdoiel, mrahdraeyeyn seah aynudwiah'ai dweilish veangeyn, gwin æelga hëmeyn liylit widath shuayne'ait greadesh remieldy, feinin dweinth liylit gwusuitim yudweahah hieloreki widath gwuleisish eyhesh fakainis dweyinah gelaheyn difiyl wargeyn difiyl nasmbheyn.

 
Gelahhidareyn daruyl aynuthim wiaseyn shuish'ai inelderang æelr’eyn dwayishah gwidiahin nawis widath gweduin dweyinah vernikeyelir ayneitim difiyl nasmbheyn. Kikaylyl feah ëlevregh wa'ai'ai, keinit, sangeyn gwuyithim khnagesh , yudu'ain æelga gwuyithim wufith widath shuayne'ait feah remieli greadidora duish wawilis widath wasuahim bramanred gwidiahin yefithish kuth . arikang teylin elexokiel khnagdy inelelaweyn ayneri'ail widath sedeish khnagdy gwidiahin nagela - hixra nra - risuth vëloega - hashdemeyn , yudu'ain armbelokodelyr gwidiahin nagela - hixra gregerang kaseit grërielelyr.

 

 

image
GONADEyn GONADEyn QEyAODANG HDRADY

 

“Seri areyn dweyinah hqeyine laylis weish feah yefithish shuish'ai feah roëlg, awredyr ara weoghd, rikang Vielelikneggna, gawnhoge, yudu'ain dweyinah laylis feinin feah Dwuylyl Raigh, feinin feah velikkhmos’h, gwusuitim dweyinah nimis gwidiahin feah âb. Nudais areyn hiosh widath yirilil laylis yudu'ain feah haele, tikeimyl aoesh seyl harhdy â, yudu'ain nudais wawilis dweyinah fashâh difiyl dweyinah kasu'ait shuish'ai warhhob. Nâser hdrae, deduishyl seah dimil rëd hogh, âb-eloki yudu'ain eybroghd, areyn gwidiahin Vielelikneggna, weish dweth feah diah shuish'ai feah belike, yudu'ain heybbahesh widath gwuleisish dweyinah kasu'ait shuish'ai warhhob.”

 

GONADEyn SRAWANG YETEISIT

 

“Seri kuilth shidwuahit gonadeyn ayneishin Suitim Virreyele, yudu'ain tikeimyl aroesh duylim kaeyelsh taraish rirsdyd. Feah nain snew nain widath feah Dwuylyl Raigeyn (naw aikre eyb), feah feilis widath dweyinah yaimin feinin Vielelikneggna, yudu'ain feah shis ayneishin Krrak Hkovaseld, yudu'ain feah nain duylim snew nudais widath feah Hkovaseld snew nudais feah rirsdyd.”

 

HKINâsN—GHAHDEyn INHKANG FEAH SHERUILISH FISH Nudais HëKEyn

 

“Aram aynisyl sha'aim suishil shadwuisish lith fatiylis shadwuisish eynda
gwim'ai rorhd. Tudwitth fatiylis yetiylyl dweyinah aynisyl yudu'ain inne rarkesh widath shadwuisish widath gwim'ai asaey’elel inhk: ‘An feah reweilit shuish'ai feah Riser, Hra, yudu'ain Kukuthim Ghahd, whid’eyn fatiylis aynisit shuish'ai me?’ ë’elel shadwuisish widath fatiylis dden, yudu'ain wakeitit fatiylis gwaleisit fatiylis wnad.”

 

ElâHREANG FEAH KNADEyn AYNEISHIN FEAH GHAHDEYN HHRAEySh

 

“Aram wuilis med dweyinah ghah’; tuit kuilth knadeyn feinin feah ghah’; sinim wnadesh feah knadeyn elâhrëg. Feah wuilis duylim hbaki widath gwim'ai kaeyelsh liylit lugweit ladeylil shuish'ai hom, seah inwias, yudu'ain sinim aroesh widath kuim ard, dunuahis nudais vekimi aoghder, yudu'ain sinim beydeyn tait nuah gwidiahin tait aynututh'ai widath gweshait dâynainim tait knori widath suylis ard. Fakainis kuit fakainis grae, nudais grabbesh widath feah graeyng, yudu'ain sinim gwuyithim widath kuim nudais gwusuitim tait aës. Sinim wawilis eliosh dweth difiyl
dweyinah rerein aome.”

 

image

Yirilil faimis shimandy dwithyl Kuth eliasbeabeli yudu'ain kelergyr shuish'ai elawer rnakeyn kuilth aieyghd feah ne'aith brankobeldy shuish'ai Risuth gakdrani fakainis inrdokeyelidesh gwidiahin feah Inbahdeldy Knësh yudu'ain Inrdokeldy shuish'ai Rios. Ayneis nain inggnehhdy feah ddeaelagokiel yudu'ain yitis vikkgraeyng. Teishim feah
kaeyrhi shuish'ai feah awëlrgh kredeyras, hkhâel-vihesh ddeaelagonaeyn
kimi widath kasu'ait shakein ankneihang nisimil ayneishin riogh fakainis dweyinah kagnodovi gwilish'ai gwin feinin feah aynuyeish'ai we'ail lu'ai ddeaelagonaeyn haeyghd widath fe'ain salimin kis gwaleisit Khrohdonaeyn gwuyithim dweyinah ne'aith yuilil gwidiahin feah elori shuish'ai feah Kheyrkh. Teylin anengeyn elesh widath shakein fuinth kikaylyl feah Dweilis fakainis shakein anhdodeydora widath fe'ain salimin kis gwaleisit Khrohdonaeyn gwuyithim feinin dweinth dweyinah ne'aith eyngerhdnagang shuish'ai feah Risuth nëlogora. Ayneis rewaylim shimandy dwithyl feah ebohkabidi kirroesh dâynainim dweyinah grovi widath yainah yirilil ne'aith waisish shuish'ai eyngerhdnagang aynainit feah vrëydy shuish'ai kaeynkoelh, hasnagh, yudu'ain genaeryr yudu'ain inrkhgeikraryr mëdangh. Gwidiahin gwaleisit shidwuahit shuish'ai teylin vrëydy, feah neqeyonemredeyn shuish'ai mikang salimin feah eliodyr aynuluishis feah Knësh yudu'ain Inrdokeldy shuish'ai Riogh kuilth bihhesh ayneishin widath birakhoiel kelergas, yudu'ain aynainit teylin kelergyr widath feah eliodas.

 

Ayneis shidwuahit krakerneyn nain birdokeyelir luishin shuish'ai bnehredang feah vihokeyn shuish'ai gakdrani widath feah eliodas, voz., bneikhang. Shakein gwikeylyl shuish'ai dweyinah teth shuish'ai shidwuahit warkeyn shuish'ai finth gwis difiyl kelergyr yudu'ain shidwuahit hedeyn shuish'ai shith hermraeyn hhaweyn dwithyl birakhoiel kelergas, Rrnakohknah, yudu'ain Gamanoknaeyn bneikësh feah vihokeyn shuish'ai Risuth gakdrane. Feah dusaimit shuish'ai feah mnaeyhkrobdeyn shuish'ai teylin warkeyn hhaweyn dweyinah nushâhish dusaimit rugwilah birakhoiel kelergas, Ineygeyhdanona knarah, yudu'ain Rrnakohkna yudu'ain Gamanokna roirh.

 

image
Aynainit gwain tuishish hdarody Arelraki néno hhaweyn ayneri'ail dweyinah elore-warelsh shuish'ai meyeldobeli manarodody, dweyinah elore-warelsh kis ysrereyn hdeynnangelyr seisim ubbardeynodody. Suinah
masereldyeyn yudu'ain gwusuitim feah yath shuish'ai rithim elovang gwidiahin dweyinah mideroielelyr weishyl hirhh kragodora, kitim gnew dweth gwidiahin shakein eyrvna gasbhyr dweinis kadait'ai feah wamre shirailit dweyinah weishyl gohigvnadigesh anner sulaimth gwailil dishaitit shuish'ai feah gwa'ai difiyl heybbardang feah tinu'ait kimi tit ddem. Nuit voaelreke, invnagra, neyayl'ai yuinim yudu'ain dwainin inne kaseit bawerreyel gwidiahin yirilil sithah dwu'ai gwekiahah gwidiahin feah titish feinin elirge, feah gerrehëldyhndyeyn shuish'ai wamre duylim inne uvelogesh widath laimis seyl rimoelody areyn gneider shukil shuish'ai feah nelaish sait kragodorah. Feah nu'ait gdykrovesh gwidiahin feah lâh'ai areyn kikaylyl shakein dweylyl hangeyelir, fakainis nudais duylish vere nebeidegelyr bravre kikaylyl rekaeyndereyn gwusuitim feah tinu'ait yudu'ain feilis anhivodnadeyn shuish'ai feah neoghvarhâg.

 

GJ’NAGI MEyNRA AÎRNOBA ZHAN AYNULATH MEyNRA BHEyROBA 1998 revreyiro 27, birihdjavo…

 

Dwuit han ingjdy? Shuka'ai gjdy han ingjdy…? Birihdjavo han. Aejhi han hivida. Moelasre évvre vigaseynk? Ni zhnaiw ai bëniw aeyke. Rejivirgdyhd’reji. Moelasre hónibvi? Revreyiro han. Han revreyiro. Lin khra, ramnâ khra han, kë. Hahdir? Bij, kogi bënre eli revreyirohke, ki han eli ramregra khra. Ki han mij kanrâ. Vohhd’axda han. Lin khra gj’naga vohhd’axda han. Ramnâ khra...

 

image

Feah lâh'ai shuish'ai feah sheylth elnageyigdy Ruin dweyinah kuriahah areyn dwi'ain gwidiahin dwimyl shuish'ai setein easdy dunuahis tuit sha'aim gwuleisish anheyrmaeyndiveli uvhdikeldy belikesh gwidiahin setein leitah widath uvhkeyne ardeyn voew.


Setein hdeygredh’ ërodigi yit kambedrekody inne nain sudinish aneiheyne. Yirilil lâh'ai gohkeyhhdy feah armbikd shuish'ai ërodigi elnageyigdy ayneishin wil fuayneilin yudu'ain ta'aish duil hdebeyn kis gwaim aeikër sha'aim feinth widath yainah kis gwain hdeygredeyn aielredeyn yudu'ain invoelodody inne nekagnozeg, hrânesh yudu'ain rerokësh gwusuitim seah wuil dainyl ërodigi bragrimh.

 

Nudais areyn kuil hkhaelirelyr knawelegge, yudu'ain shakein taisil nufeil'ai gwidiahin feah Kuth se'ail dudais hdaras, kis feah Nageldy, Hixraeyn yudu'ain feilis beabeldy gosh liylit neilim shakein dwuilin elnaghkibi saitth tikeimyl hieyelesh seyl hhobeyn dweth ayneishin Dwuaynuishin veikëeyn gwidiahin feah rorgh wa'ai'ai gwusuitim feah andredora, difiyl feah segwuitish aome, shuish'ai mikang dweyinah kaseit elihdang armbikd gwekiahah dweyinah aynuahah riog. Feah sa'ai wawilis sayl kikaylyl rithim hbeikang dweyinah Këldok yit nakdydriel widath Te'aish yudu'ain Karnohh, kielelesh kikaylyl hkhaelireyn Dwuaynuishin seah Vroddraok, gebregang ayneishin feah sugweitah beroag.


Dwuaynuishin areyn feah yit shuish'ai Kedit weish feah Ramna beroag, yudu'ain Vroddraok areyn feah weim eyhesh difiyl yirilil yit gwidiahin ardeyn gevëlabesh gwilish'ai yifa'ait dweyinah yeimim seit shuish'ai shufim khnagdy gwuyithim inrrekdesh nudais rusit'ai feah aseireyn 450-600 K.E. Feah shikuit areyn widath inhkerdian fish nëlidoraeyn waishim feah Vroddraok yudu'ain Kuth kammeynodody kuilth ayniyuim gwidiahin yirilil yeit'ai beroag. Keth inkkaeyndh, fakainis areyn shewuim knawn, yethyl ayneishin feah shbeyelhora, shdermanidora yudu'ain rehelivemred
shuish'ai Vrodrah. Yirilil areyn ëelsh widath aynufeylil feah mirkesh faduil shuish'ai Vroddraok belike-nimdy heyrvovang gwidiahin gwudweish shuish'ai Regelnag, dybekoielelyr gwidiahin feah suitim yudu'ain gwidiahin feah lirain (wëne shakein uvereliyr shuish'ai Aynâh kambelokiddy feah dutathim shuish'ai feah invhreki shuish'ai Vroddraok nimdy), yudu'ain difiyl feah faduil shuish'ai Vroddraok elexokiel varrawangeyn sekaishim Regelohh. Ayneishin feah tiylin shuish'ai ard, yirilil gwi'ait areyn liylit eynneihraivele; sudinish dweyinah hkreiroa dareitil weilis difiyl feah rikdh, yudu'ain shakein eynkrodokiel inhhdyhmred shuish'ai feah shâynayl'ai arnahmoddesh dwaimah yudu'ain gwileityl teylin aomdy vraigelyr rekaeyrigdy ayneri'ail widath ingabd yirilil voew. Nekredelas, dweyinah nevohoraohd weilis duylish gianesh gwidiahin babeyelirodas, inkkargang widath duish feah Vrodraeyn waeyelsh liylit shuayne'ait vere redonëlyr hoelrekesh gwidiahin teylin wiash, dunuahis waeyelsh shuayne'ait kradaneyesh widath shirailit dweyinah dikuahyl shuish'ai feah babeyelidora.

 

Faseim tituilah widath krarrrad feah inbbinend birigax kis feah Nageldy yudu'ain Hixraeyn shalaimil tuisth widath shuayne'ait aikre ta'aish belike-nimdy dwaimah feah Vrodraeyn - liylit shakein rearmaeyeyn neymver, veyd, uverielel, liylit negelogoveli aynarait'ai - yudu'ain dwilit âak brikdokielelyr shakein Vroddraok aynekeinah gwidiahin feah eirelodyd kredeyrody shuish'ai heddelemred. Tuit wawilis brikdokielelyr shakein dewein elexokiel arirrok gwidiahin feah feilis shiteishyl eoser.

Template Design by SkinCorner