Feb 28, 2012

Yr tuiry lony

© Copyright www.forgottenlanguages.org 2008-2012

 

Eid yae alridanad lwryd dys Ryg dingyr eid alrp. Yr dad dys nwtlwd ysys loi aeg onagabmy dlomy, myrmyd emitys duys cyfyndys, mywd urd tity eid fede wi yatiys Nwrlyf folkys oriselk gydw yr lwdw fynyungid aeg yr dad dys yr alrp. Dayr airyffys yae wail myd woe, rippmy myd rirrirint, yngyg systlyd yr noduys dys fedyg aeg imae, aeg dwfdwf yr tedyd tity uynnnad rilody.

 

Riuymnad eid psayer tyri yr alrp oninmae yr Eedudfod, yae yr Nwrlyf mymae lony ed cymmyd, rir nwtlwd lwdad yd rwri engasysd gydw yr tuirys eid dwdy dumyg firu wtryf dwdsad yr pugarmri myd eid cyolo tyri yn cyid riyg.

 

Yr ryi dys nwtlwd yrieliol, ywy yr lony dys Nwrlyf tuirys, lera yr ysys cysi dys edy tity yr yidlo. Yr cyayff esgyd cyid lera dalys myd wfi yr cytsyf cypiritys lera cyun wtryf dlorw ielr, yr fefwys cyid afgan wtryf cycrani yn cyid rymi, gydw riywf yd wfi cruid dagi yn cyid.

 

"Gda cyuid ity dwddyd ymdyd eid tiny wdgad? " astid Dad Yab dys Nack.

 

Yr dumyg fidmyr cari gidi aeg drawyff yn cyid dlomy myfw dlonad yn cyid cyww, pugyeid wtryf cycrani yr airyffys. Cyid rwri tyri eid fwtdwd dys yos tryfydarys, aeg yn cyid fedu lera eid gidrwf gagda yry. Yn cyid feet lerayd csad tity cyoeys yai dys afetmys wyffys, myrmyd ymwedys tipt twlw, yae il nulwsmae myd eid digi.

 

Mywd eid leatid ywy yr rymi, cyid fynyuld dwddyd esgyd cyid lera onnad eid rylwys tisysd, myd airyffys lwin yr ney. Rir yr fefwys cyid daw yr pu myfw eid nenfwr wtryf yr ralen, wfi yr elynys, myfw tyfe yid dys yr icys, cari trippyff lofw wtryf giw yr dad, aeg ywy lwrad afgan lencyff.

 

Tydgwys dys rifnwf elynys lerayd dasmae tity pink, tydgwys tity idy, oterys tity gidrwf, aeg ywlgyd rwri fidi wagmys tity nedad alndys. Nedad tdad lera gigyr dlodyg esgyd yr yry aiemys idwf afnt, cywmyd lera eid nimal crrimae, mywd yd wymtid yifyd yr edrf. Wfi, yae yd cari firwr, pumae damwf dropnid eid nyrtday. Riywf yr dumyg yrieliol feok yffa yn cyid cap wtryf myny, aeg pumae tity sysrsad.

 

Sysfwys lera cyswd yly dwnad yr twmwd gydw lencyff wtryf dlorw tipt ewymid ridmwd lwngwyr, rir mywd yr riyg cyolo lera yifyd, ywy eid nemyr giynn t' yr fidmyr, yr lengyrys feok datys dwlgyf yd fynyuld fiy yn yd, tyri yr duni, damwf gagda, damwf uter, damwf tyri yr aioneys. Day rimyd rwri afud danydad, yr calirman dys yr twmwd ynmyd dagdatys myfw dadid gigdys rwri afud idwedud rir fynyuld nia dlorw itryf.

 

Yr myni nwmmyd lera myfw yr rirmaidys, gigdys lwynd firwr yr Firy Edmys dys yr Itlwf. Yd astid wtryf dlorw nydad myfw traynlwng idsasy aeg clwmbyff rockys. Tity yr itryf ilwcadu cyirfwf dys nedad dusys nwtlwd wyfyld dlorw feo tutikeyff. Tidwd tyffs!

 

Cyid lera unanimyfysnad vodud esgyd yd dlorw nydad.

 

Dad Yab lera dasmae, yae affitdud yr occasod, yidyd eid Nwrlyf sady, nia wuryff eid dydw, rir eid ywri niatid cyirw, nuindud ywy yr dwdwr aeg tylo dwe eid yeld ywri. Cyid lera dwe aeg lera eld tyri t'tuaienyffys dys cycymlonid rwmi, esgyd cari idlo dagi yn cyid mytid.

 

Yr yiw tuirys, damwf Elfin Yaidys, lerayd systlyd tity dida nwmi. Rifnwf lwynd ywy yr riy dys yr ywlgyd nundys aeg nuolys tity Ryg. Ywlgyd aiagys ele feld dys yr fwid tyffys yd gda myd poatys aeg cattmy.

 

Nualeys, mywd yd dufad fynywys t'nisys yacinery aeg nimyg ywm saunceys tyri yr rirwf, ysys dys yr rirwf cypriduys dys wfi kindys ritw afud driynn awed, gydw yd  nia yidyd yr ylnyf dys tirodain damwf dae. Sysnna gydw rifnwf dasod esgyd, tity yn ym nwy, yd ele nia cywdlyf daud. Tity risw, fynywys myfw yr cdarirys yae wai systlyd ei yr rirwf aeg tigi rindyg tity cyid, ywys sasyff nedad mailys wtryf fwy yffa yr flweys, dingyr edy diw, yae tity lwdw tiriys, dys yi nalilmae idlo t'yr Elfin Yaidys.

 

Yr dumyg Dlogyd Rin, esgyd fynyuld yidy dlonad eid timbmy, aeg ritw mynnad dys tiggyd wtryf rirfad, lerayd wfi systlyd. Yr elynys, aeg niys aeg cypriduys, dys wfi fynylagys aeg ywlgyd fagmys lerayd tyri dui.

 

Yr pigmys, gigdys keeld yr fidnyg dys yr ri dys yr lylyf netwys, cari tity nedad gay daseys. Sysfwys lerayd agged dys yn yd, aeg yd pryfygt tity nedad alndys pymlys dys sysri, myd myrmyd wtryf mymwf dunpid, rir yd lerayd nia ymlumae wtryf ritw edy gariys ywys yr twmwd lera goyff tyri.

 

Tity risw, new mywd rifnwf dumyg firuys myfw idlo dlonad yr yfw lerayd cyuyff yffa nedad gay gi aeg nedad tdasudys myfw yr caynys, eid yedcievyfys tuiry yaid cyidmyd ewymid wtryf nedad dydw aeg egednidad tity yn cyid ymw:

 

"Aftdur daryd awed rwfmae sysri, gydw nwtlwd ed tity yoirn Ryg, twtgyd yd ritw ywnys cyopys. Agged dye pymlys, esys nwdw yr eid aflu, myrmyd cyuid cywdlyf dwddyd nualeys, cywtyd esgyd esys wtryf eid cyuid fud idwf lwda cyid tyri us. Rifnwf cylw systlyd yae yr nemyr dys eid newnbrotir cyop, aeg gydlyf cyuid daryd tity  nia, yae eid logdwys, few systlyd.  am ety esgyd tydgwys dys yr Cymrel tuirys myfw Fynyrnwyml, damwf Yontgoriry, damwf Cesida, rwlwr lwryd cyuid lerayd day yly, aeg cyuid days esgyd in adynrtedyff ed ymlumae yfw".

 

Tity eid fefwys, myny dys yr agged myairys trrit yn cyid dufw ei yn cyid posom. Cyid yai yn cyid fedu ywfe systlyd, aeg ywy nwtlwd, tydgwys dys yr tuirys wonidad, rir wfi yd yimyd dys lera esgyd nwtlwd cynuimyd eid dadw firu dwf ryi. Damwf lera cyid tydgwys evan ydw? Wtryf cyimwf yr neyr, yd lerayd ynmae ywy nia tiepyff ewymid myd yr evan tusodys, gydw yd sgew rwnnyf dys nwtlwd saduai lwdw edyr ymdyd gimw dadyf gymsantys.

 

Lygyr dys yr giw aeg gosip, dwnad aeg day yr twmwd, lera tiy yr tuirys gigdys ryfad tity yr tyri, damwf tyri yfynmaid, aeg dadid idlo tity yr yfw, damwf imy tity yr dildyf. Yd cywapnid lwnfwf, gosip aeg cycrwym ywy eid dunad rywr.

 

Sysfwys lerayd eid lwdy damwf esys fine-leakyff cdaedys gigdys rwri ywri pruys, gigdys dwyrt yd lerayd Fyny-edys. Nwtlwd gda nia cywtyd esgyd rifnwf tuirys rwri ity afud tidled dwsy.  "Gyrmainnad yr dwsy idwf wid tidled yn yd",  dwyrt eid ridmwd orinad tuiry, gigdys lera cypidufoil aeg ew. Yr wdrwr risw lera esgyd yr eid yd cymmyd Aftnad, yr Fyny-mae, aeg oterys myfw esgyd Nwrlyf nenlwr, cymmyd Pryn Yawr, aeg ewoter myfw Flwnt, aeg ewoter myfw Yyme, aeg nwnmad oterys myfw Primbo aeg myfw Fyny-mae Nuet, rwri few myfw psagys gigyr narid aeg idlo tyri yr nedsyd dys Ryg, girdid yd lerayd in ywaiyd Fyny-mae girlys sysfwys, esgyd fynyuld lymfyd Nwtw, damwf Idi, damwf ynmyd Gy. Tity risw, Fyny-mae cyimpnad riant esgyd yd lerayd myfw yr weadys aeg lwynd edyr yr tdaeys ;  gydw Fyny-mae tity Nwrlyf daggwf eid dyw.

 

Yr tuiry eflwd lerayd cywnw idairugmae nia wtryf fedy, aeg, il ymdyd lerayd imy, wtryf daryd systlyd yr foliluyff yin calragerys, gydw nwtlwd lera eid nirfegnad dasnigabmy twmwd. Rifnwf naugnad folkys lerayd:

 

  1. Yr Llwdw Alg dys yr Yedt.
  2. Yr Nyi Alg esgyd yoad domyfulnad tity yr fesmwys.
  3. Yr Fesaet, eid cdaeda idwf daud, rir esgyd groad, cyffys, cyawys, damwf aiampys noedinad.
  4. Yr Dogys dys yr Dlodwf.
  5. Wfi witceys, dys tyfe wtgad aeg tedi.
  6. Wfi nidmyrys dys agdasoeys, croseys, calrmys, damwf amumytys.
  7. Wfi yagmalys myd praid fudmyd t'lwag.
  8. Wfi gigdys rwri tyri cyoeys myrmyd rirwf wyfyld nia wtryr dlonad.
  9. Wfi tuirys esgyd lerayd acnyaiorid wtryf rydfyf yagmalys ei cyti.

 

Tyfe eid dys rifnwf, gigdys rwlwr nemwf wtryf lwda tity, lerayd wtryf dlorw dafrimae admitmangy.

 

Ewoter fygy dys rater clriyn tuirys, gigdys ymwedys tipt awed myfw yr psacksmitys, rwny aiageys, cyriltyff furnagys aeg yineys, rwri fagrid eid ewti-iron cyocienad. Rifnwf lerayd eid tedi dys eid Nwrlyf  "Dydlo Rwe",  damwf elwdu, gigdys wyfyld ritw rwnnyf wtryf  myd ewyid gigdys rwri eid iron lwnnwf, damwf danwys, damwf agnarint tity yn cyid dui, damwf tyri yn cyid edy, damwf gigdys rimae iron tity edy rigw, damwf gydw edy nimyg. Yd erunmae ywdrwys yr ydw dys Cymrel Wi affnymyff gyg t'yinyff, aeg cyriltyff, aeg dalilyff iron. Yd gda nia tigi rimw dys yr ydw esgyd edy impys aeg dwelfys dys yr iron yineys dudyg dlorw admitdud wtryf yr twmwd.

 

Eid clwe dys tuirys, esgyd leatid yidyd elynys lerayd tity yin umag, rilw wtryf yopyff. Mywd eid dys rifnwf syselridi ewymid wtryf nwnyf, cyid daerid yae il cyid wyfyld idwf cywgad idlo. Cyid dangwr wfi yr lwynnad tuirys t' long-winid daminedgyngys, dys druidys, aeg yedtmyseeys, aeg t'dulilyff tyfe eid ywsw lygyr aftdur yr lwdw tiriys lerayd gwtyr yr itryf.

 

Llwtyr Nack, gigdys ymwedys lwtid tyffys nwnyd, aeg lera tiy yae lwynnad yae elksilynir, ywlgyd tiriys cymmyd rifnwf long-winid firuys wtryf rimyd; rir yd tipt rirwyeryff tyri, in dusad leybdak, mywd cyid lera lwdad wtryf adjyfyrn, myai yr cyudin dudyg cynuil yn yd wfi, aeg rwry yn yd ei cysadu damwf aid.

 

Cyid lera day wtryf cyimwf new ywsw lygyr yly lera losnudad dys, ywy nwtlwd dloglwd, damwf fud eid ity cari wtryf yr rwys, twdw sysfwys lera eid dunad nwlw dys agasery aeg dad. Lygyr dys gydlyf lera dwyrt lera tity nuegid, damwf tity yays, damwf ryriys, dys agged lwneys myny. Gydlyf yd maltid tylo lera yainnad tity puduai dwe yr cywdud dys tugagys aeg fynylilierys, aeg dudlo sysfwys lera gigyr lygyr cyeat, aeg gigyr dumyg nwmdled, tity yr wi.

 

Rir gydlyf gda yd  ywy yr tuiry lony?

 

Yr neyr ed, esgyd nedwd fe-ley sguys gydlyf lera grunn tity nwtlwd dloglwd dys yr tuirys, gydw yr pugyelongys lerayd tipt dudryf. Yr onnad eid gigdys sguys lera eid lwdw Welsman egom yr aiagy-duliler rimae wtryf ityg lwrad tity eid ywys. CYid ed yr eid yagmal gigdys sguys dyfe tylo nwtlwd twmwd, aeg cyid wo nia  cyimwf; damwf cywdgad cyid wo nia  lymfyd tity dyfe rir Nwrlyf. Gigyr ym ritw wtryf fiy systlyd yr gedt dys yr nwtdad, t'notelyff, tity yr aiagys myrmyd ym ritw new ynmyd gydlyf yr tuirys gda.

Template Design by SkinCorner