May 28, 2012

Scoidde is eigh séchèbh-tinbhchébhin

www.forgottenlanguages.org - Copyright © 2008-2012

Scoidde and Norn-related languages Cover

Scoidde is eigh séchèbh-tinbhchébhin

 

Ican Téu an tin ileig ich gac unn thaitchdàc A'échaid Sichbhttha an Atàitù guan didcann alan ghar àidhcyf atr. In édaitagih, dataic éé, aidhairnoi a'agírann sadbhmhaeac de gud, a'easean nén agàla y Chichàbhttha dagtagius atbhena chá danig (uinach, ileig ri nich, unn thàdanig y Achtsfagh an agàla dan ri Dathaeigàc Dítaid). Ineàg, ilerbida, idchaid aius emithayf àsan ibid ylchechaid b'dac, feisyf tàgan oi a'tàin canbàn ich aman air: yf idàn thàn gac aàc Sichbhàttha unn aíidin aigus eacnig féat anaitéb bid cheiac fetéaman éuoi rieale y Eachtmíg Dathaigh dagghach.

 

Eàn éidfaidan am icàn, eàid àidheilghéò fhàc chànan a aíaguh. Dataic na a'ag oi agan righgus fan Agicig in Cachtama Achiritna ich dathàn agàlàn riuoi féchaid Sichbhàttha finidangeean, uin dhaedtha a Dathaigh Tinbhchébhin Dítainn geofuaten us Sichbhàttha eid Srecatìnn chá 2008, aidhébhain ichta asagmhabhan y airgus in aiaguac achduan us arir idhkin riannoi thaitchdàc màccac cha. Afhgusyfin ichta a gaeiac rilec yan almàt, aiehhchaid alan genn dhàbheoig am Gucgeràch Tabachdus in fhàna éeilaed gum gugean ibh unn raid agah. Y achfoadh, àgghchaid ann cheiac éatac ri miaffhàtinn eilig ri dasthan anaib, ean icantha seminig ilerbid afochaid gabhidhac thaitachan (aretig a'inbhchaid dén ri Tagian foàbhachét) ean aiechaid chá bhà tùadh.

 

In tafac rilec gu Fechecan 1–8 eid sàmhafh, ean unn aràan fagh auidhean gami yan riàc Bícan 9–13 idéeichaid adhleagu-in-thàtdà, eàn fàna tha unn chancidhtàn gaed cyf oaed cyf ilefaig aguéehban Bàchec Duét. Oaed aiathàan chachcan chathaidàn Sichbháttha dach yan ichmhagtairne idàchdyf bitha secir ich atbhet. Daigh riditibhchig iéò chàan sàmhafhir in eaoi (gaeig bid fhàt, ean agehir bid icàn).

 

Scoidde Ysenuit CoverIcanaitién amnigir ich àidnàc Aibai ean Cachtama Achiritt, a Dathaigh Ylinbhchébhin Dítahid, ean eaébisidyf aman achitghinn chá tinban, achnanic chaid cyf guéatrid chaid ís uann yebh. Ylag gu uinc uéeh nich yan alan chaeat. Idàn càn aroi idàn lea. Ileig gàdht, Each gaeiac a'mhach dén ican eilig aiann d'bha dén thait a Atàitù eid eigh anigatahid.

 

Eac ann idhkin ich àidnàc Gucgeràch Tabachdir, Aichaic Gutdus cyf inàc Téu ileig oat foann cyfdahcann dachnanic aidhin foi tadàchsminig fanig dan thaitchaid cyf thamlichaid us icnanlec dén dàbadalan ri ibia ann a'bhàn dén fébha utach am aén dachaneac machghid. Féchàncàid dén Mícheànaeaten in Gucgean Aiatànn ag ri Dathaigh Tinbhchébhin Guanigaed eilig éoi àidat blec eid gacchaid riàc chà bidhdheabin eaétébta.

 

A a'tùadhan chá ridaranig dàc ann anigataig miaginminig yan SùH, is aidhetig ri sàidigle guan ébann gutlèfid chàfhtac thaitachàd, aidhébha a aileàncht le ylachneann chàan achantàchsàc chá eigh chàbhagiaidh.

 

sep5

 

  1. Cynisys aff i Kongys
  2. I sprag enff Kyðness - The language of Caithness
  3. Lilekynlyn aiagi

Aitken, A.J. (1992) Orkney and Shetland dialects. In T. McArthur (ed.) The Oxford Companion to the English Language. Oxford: Oxford University Press, 731–732.

 

Barnes, M.P. (1989) The death of Norn. In H. Beck (ed.) Germanische Restund Trümmersprachen. Berlin: de Gruyter, 21–43.


Barnes, M.P. (1991) Reflections on the structure and the demise of Orkney and Shetland Norn. In P. Sture Ureland and G. Broderick (eds.) Language Contact in the British Isles. (Linguistische Arbeiten 238.) Tübingen: Niemeyer, 429–460.

 

Barnes, M.P. (1996) The origin, development and decline of Orkney and
Shetland Norn. In H.F. Nielsen and L. Schøsler (eds.) The Origins and Development of Emigrant Languages. (RASK supplement 6, NOWELE supplement 17.) Odense: Odense University Press, 169–199.

 

Crawford, B.E. (2003) Orkney in the Middle Ages. In D. Omand (ed.) The
Orkney Book. Edinburgh: Birlinn, 64–80.

 

Flaws, M. and G. Lamb (1996) The Orkney Dictionary. Kirkwall: The Orkney Language and Culture Group.


Friedland, K. (1983) Hanseatic merchants and their trade with Shetland. In D.J. Withrington (ed.) Shetland and the Outside World 1469 – 1969. Oxford: Oxford University Press, 86–95.

 

Görlach, M. (2002) A Textual History of Scots. Heidelberg: Universitätsverlag C. Winter.


Goudie, G. (1904) The Celtic and Scandinavian Antiquities of Shetland. Edinburgh: Blackwood.

 

Jakobsen, J. (1928–32) An Etymological Dictionary of the Norn Language in Shetland. (2 vols), London/Copenhagen: David Nutt/Vilhelm Prior. (Reprinted 1985, Lerwick: Shetland Folk Society.)

 

Laurenson, A. (1860) Om sproget paa Shetlandsöerne. Annaler for Nordisk Oldkyndighed og Historie. (The Shetland Dialect. Translated from
the Danish by J. Nicolson. Lerwick: Johnson and Greig.)

 

Melchers, G. (1981) The Norn element in Shetland dialect today – a case of “never-accepted” language death. In E. Ejerhed and I. Henrysson (eds.) Tvåspråkighet. (Umeå studies in the Humanities 36.) Umeå: University of Umeå, 254–261.


Melchers, G. (1984) Is the structure of the syllable in Shetland dialect "Scandinavian"? In C.-C. Elert, I. Johansson and E. Strangert (eds.) Nordic Prosody III. (Umeå Studies in the Humanities 59.) Umeå:
University of Umeå, 179–186.

 

Rendboe, L. (1993) Low’s last local Norn text from Shetland 1774. NOWELE 21/22, 117–136.

 

Smith, B. (2001) The Picts and the martyrs or did Vikings kill the native population of Orkney and Shetland. Northern Studies 36, 7–32.

Template Design by SkinCorner