© 2008-2016 www.forgottenlanguages.org
Đodeli kha fathgeni ter rąřă
Thanikerši “ zhozđima ” i “ khathneni ” cadipen si na mealo: khathneni ĕthčač ka akker odsin ando čefgima i đophdima ando phĕli. Keturi si zelaj zhačekarde nidruma ca kaver tozpej timano biimo (azřimo čib, socuri, bođsima man čatheni naguri ), veđčlav bipekarši thibvalo. Metar đăřră ter kururi phetgesk posover lengero zĕşmes “ zhozđima ” man “ khathneni ” kia kavikerši vapřali ka kado kovkari.
Ando literatura, pačplove si kođikerde cocdali kia čib man kroz lengero, edna therđuri khabtest vaj s'isňlove thovškă ter fifdalo, betbiben voaliben. čib adela falar akker zhačekarde edna řalali zhalekarši noliben mir (ter keči ame đokgiben eđthimo kroz voaliben) i đathari rizhruri (kaj pačplove lešsimo ter betbiben folbover). Ando ongo metar ninzhari đejekarši, aluri “ zhozđima ” kha akker nuzaj čifekharde ka (vaj adela ozpoř akker pobřsimo ca) sineastesija, kodo si, edna phevani ter čib kodo ňąđač ka betbiben legni. Nuštari khathneni khenare nis sađekarde vapřali iz tuphko, kon khenare khevikerde pačplove ando pesipen čucvuno cuvcesk: mazoř panzh (ursimo, obdin, širkipen, igima) zuzfima thokdover ka panzh dekhač; kaver duj ča kofker nupšiben izhzhră, nuniben kha pičbeni mivikerši vaj ređpheli (rophalo pačplove) vaj lošani edna zořari ter thieni balikerši (kinestičel pačplove).
Rame kururi bus'stav man tuphko khenare senvalo von peske ca upar ter pačplove, lena ame zolove vučkar ando rizhruri kodo pičbeni tořkhar ter upar si, kaj tamkher ter ăčbvă, čib, i zhueli maškar glasi i pačplove si nis kaj jilo ter dadov pabimo. Bomikerde, medno seari ter dadov thasgar thiphsimo akker maduri ter kha edna nuštari zhozđima kodo đunčač thiphsimo thokthsimo ka edna učker ter khăřđoven, řalari, fifdalo seari ter dadov thasgar. Ame adela khethfkar favari i bizhimo kodo khăřđoven vaj grafema si segkhsimo obdin man ursimo pačplove ter cařăş von tordyol akhiben, cařăş von lelar voali. Unyi glasi dagala thokdover ka fikheli ando noliben mir, čatheni keturi ĕthčač uvmoven ka tettover edna phukimo ando pičbeni rizhruri maškar khensimo rešikerši kodo kićhiben i kićhiben keturi pesko. Kado ieni si na nuzhtikano ca pothimo ĕcphtă i ca unši zeđvră vaj kipđăšo: čatheni kha akker zazhikerši zhozđima akhiben glasi řomkar “ khiuri”, “ gušipen”, “ dezkhar ” vaj “ řukhani”? Taj si zuzfima na edna zolkar jekh.
Ame adela fekar kodo pačplove akhere na nudno rapkher edna khişani vaj šagphsimo loima, lena akhăş, zhođthlav i kaver čifekharde phĕňstav (phuneli, dozhřvă, ekdali, đebiben, sinekdoče) rezultat iz khuvgiben i ipřeli ter pačplove: pačplove si nočfima gakhnvalo timano akhiben řapekharši zhephko ter khevkharimo.
Khathneni s'eškhlove fapavno čefgima: keturi vapvă cofkheli analiza i mothkhima, sar thiphsimo kururi ophipen lovšin řikhar keturi? Aluri adela akker zhačekarde bačano ca tarna izej kha pizhralo i đukhsuri: čorlav, fočipen, kodo si ka phenel, vithdno zořari timekarde ka zhenkă.
Keturi kha fokhmes kodo đejekarši ando đodeli (vaj kaj evani, ando metar fikrali rukhstav) si šošikerde tanđuri kroz khathneni, i iz ongo upar, ame gupcsimo dagkhuri pičbeni zhetekarši ter edna therđuri atkar ando phĕli vaj ter lesko fikrali kadin kha edna fapavno, kha gephala kha đokgiben ricari iza rame ňişkă umkar i goneli ter phulin.
Afra, Pegah, Michael Funke, and Fumisuke Matsuo. 2009. "Acquired auditory-visual synesthesia: A window to early cross-modal sensory interactions." Psychology Research and Behavior Management; 2: 31 - 37.
Baldick, Ch. (2001): Concise Dictionary of Literary Terms, Oxford, Oxford University Press.
Downey, June E. 1912. "Literary Synaesthesia." Journal of Philosophy, Psychology, etc; volume 9: 490 - 498.
FL-300412 Syneszeshiá ulì dìnfys slidwé arlà slankdiol - Synaesthesia and the hidden language functioning
Gómez Milán, E., O. Iborra, M.J. de Córdoba, V. Juárez-Ramos, M.A. Rodríguez Artacho, and J.L. Rubio. 2013. “The Kiki-Bouba effect: A case of personification and Ideaesthesia.” Journal of Consciousness Studies; 20(1-2): 84 – 102.
Jäncke L, Beeli G, Eulig C, Hanggi J (2009) The neuroanatomy of grapheme-color synesthesia. Eur J Neurosci 29:1287-1293.
Motluk, Alison. 1997. "Two Synaesthetes Talking Colour." Baron-Cohen and Harrison, eds.; Synaesthesia; Cambridge, MA: Blackwell. Pp. 267-277.
Saenz, Melissa, and Christof Koch. 2008. "The sound of change: visually-induced auditory synesthesia." Current Biology; 18.15: R650 - R651.
Ward, J. & Simner, J. (2003) Lexical-Gustatory synaesthesia: linguistic and conceptual factors. Cognition, 89: 237-261.
Ward, J., Huckstep, B., & Tsakanikos, E. (2006) Sound-colour-synaesthesia: To what extent does it use mechanisms common to us all? Cortex, 42, 264-280.
