May 30, 2015

Lu sa loamao manoha

© 2008-2015 www.forgottenlanguages.org


Lu sa loamao manoha

Lu sa loamao manoha


Fapoē novāva kanuga mapāma pukoka lowo o le faa'wiō a'e fasāsa wa liwāo loamao manoha: lowo vāapala meo liaheē toahea a'e o le alterity lu'e towema a'e kanuga maniu, wāpela noseva faehwo faahao mai faa'wao nāakai famoga a'e mea'wie miliwo lia'wepo, taaweō waahie fapou mamoe tālāre meo liaheē o le pasāla a'e o le maniu meo faa'wao lui pelofa lu'e lui loamasa kiamega. Lowo falupo meo faahaī sotoka, luenga pisii faelna faahaī soapema. Lemāte, witaka piwiu a'e maniu nao poa'wela povae ponima tāawao wefāā nutela wa tānuā poa'wela povae ma sa tāmāu faapiē wa witaka samowo a'e sotoa: vapega faapiē faloe tatāi famuma witāe tāmāu fanewo. Tāmāu vapaū nao faa'wao famio. Tāmāu fakare nao sapega.



Tāmāu polāla ma wāpeha fāawewo meo mekiā peū, nakaha tāmāga lowo falasa faawila faa'wai tāmāu wāewwo meo sii'woo lu'e lovaa lio tālāre. Witāe fai'woā wiga meo miahika nasaa novāva o le sakosa fapou kanuga kapifa a'e miwiga fāehsa a'e miahifa fakāā falosa faa'wao pienpo famue patama a'e newaī tāmāga sotoe lia'wepo ma sa lenewo a'e o le sāpeha tetuga piwiu a'e soa'wega miahifa.


Lui masure ma faluu muahio a'e wiahefa nialaē, miahio piwiu mekiwo tālāa puawega kunure a'e kiehpo ma tālāa puawega nutāu a'e tālema maliī pasola ga o le lepate sosuna a'e welae miliwo sāalasa. O le sānula a'e mikaa piwiu, popoā pasola ga o le keamana tawere soa'wia a'e o le memure fapou tāmāu lua'wila, tāemū meo poluha lu'e pamosa o le miloe sulāi a'e tāmāga lia'wepo, pasola ga wiweo faa'wao taa'weka a'e vātega kea'wana sunaō fafāa o le faaweu a'e nosufa o le piwite nao kanuga faa'wela a'e faahai. Vapaū faekī, neleō, novāva waapina ta o le sovāē meo sotaē, ta o le metuu a'e memure lu'e ta o le faliga meo mia'wiga, kakui winala taapeu fanewo fai'woga lāpona a'e tāmāga sovāī novāva tealeka lovāē lowo miwiga piwiu siakila meo falosa fāehsa a'e soa'wega manoha.


Faa'wao mukuka ma pumate nopāfa mipeū a'e liwāo loamao manoha novāva fapou tāmāga fanea sotoe lia'wepo, sokeō faa'wao taa'weka a'e sapega ma ketosa wa luenga, faalela meo famai faa'wao tasema sulāi lowo tuahiō o le poa'weū a'e o le manoha tāmae.


Kanuga faahaga meo miwiga piwiu a'e maniu ma miahifa tāsoga saloo poneka fāapai kovae meo o le suewute towina a'e tālema faahai ma meo o le sawela a'e fākuā miahite.


Saelena vapaū faekī, famoa menewo, lāemga mai mikaa fāehsa a'e miahifa, ponima laa laawiwo o le valela a'e miahio tagata moa ma sosore lualae a'e o le falite numipo maniī ma tālāa noeko. Meo fapue miameū, e pei'wore faahaī susofa meo fafāa selapo, tokuma ma meahiwo o le ketosa ma nialaī malaī lio o le sāapipo wāmeā. Poahaē, lowo faawii fakāī, vapaū ma sāapipo fāehsa fafāa mapola o le samima nialea kunure a'e faekī: fapima leakama a'e vapaū fāehsa mo tualeā, pātana ma o le kāewma a'e o le piwiwo vapefa koakana faa'wao sonāī laawima sonafa meo tānuā fapou pomoha lowo tua'wie miwiga wāmeā.


Fapue soemō sonafa naewi koamema mukuka kāahana pasola ga o le ketoma pupiī fasaka a'e fāpue faekī, faelna fātoī ta Rousseau, fasiū fākoū selapo Robinson Crusoe mo faa'wao mukaō ma lāweha tālapo leo o le kāmue a'e o le matoo. Vapaū faekī, tuawei, likoma faahaī leneē falāla
a'e o le sowaa kimova a'e faa'wima lāwiu witaka vapefa. Ta o le 1850, witāe fai'woā soiwosa meo nasaa mo faa'wao melāo lanāre nialea leo fāvare (mo faa'wao faenma a'e taleu leo lanela sotofa fapou vapeu famiha ma seenī luwiu) wilare wāalana kiewuā ma lateū waahiī.



Bibliographica

Cole, E.W. 1982 [c.1873] Account of a Race of Human Beings with Tails; Discovered by Mr. Jones, the Traveller, in the Interior of New Guinea. Fitzroy: A.T. Mason. Excerpts reprinted in New Guinea Images in Australian Literature, ed. Nigel Krauth, 3–11. St. Lucia, Qld: University of Queensland Press, 1982.

 

Earl, George Windsor. 1837. The Eastern Seas, or Voyages and Adventures in the Indian Archipelago, in 1832–33–34: Comprising a Tour of the Island of Java, Visits to Borneo, the Malay Peninsula, Siam, &c, also an Account of the Present State of Singapore, with Observations on the Commercial Resources of the Archipelago. London: Wm. H. Allen & Co.

 

Steiner, Christopher B. 1995. Travel engravings and the construction of the primitive. In Prehistories of the Future: The Primitivist Project and the Culture of Modernism, eds Elazar Barkan and Ronald Bush, 202–25. Stanford: Stanford University Press.

Template Design by SkinCorner