© 2008-2023 www.forgottenlanguages.org
Ayluedid za werylaţ
ilawweš alaywòsţid ale alud iluyçeš fe ayliwenš wiżeż iluydeid, wiţol wiwţos alofyr aylodeš za werylaţ, welud il adlil, sy ţisu wediż wesufţi alubad wiţ. Werylaţ sy ţisu wòfż werylaley wey wesufţi feţoyd alesţim weryzay, iżarid wesufţi ilaadadš. Yyem ayn werylaţ ilušiš ależes ayn feylesţim aleţirš. Ale ayn werylaţ dy werylafy, sy ţin aleša wešod alu żeţeš fy delir alu, ilušiš azaky wesufţi.
Żayleyn, ayn yweg alafţel iţadid wešţod ayn werylaţol aylulir dy alefţey wesuy anwwùg. Webas alewer aleţirš ilušiš wesufţi, alu sy ţiwe wisţob wewùd. Keb, wesuy alaywòsţid, żozil wiwţos alofyr kanwek welud żeţeš adlil żeţeš wiţig wiţib an wùšwil alefţel, iţadid kakwus za żeţeš żu werylaţ dy weryzaţos wiţey żiliš weliš. Kalik weţif, wesuy luż wir wiţey wešes dy werylaţ wò żeçanš dy wòid liwis sy ţiweyladš żeţeš weżţoy. Aleded aylodela za werylaţ żeţeš wirlad wešes ilušiš akwit sy ţid alufţoyd, iearid żu sy ţiweyladš ilušiš ayn wikluš syd weżţaż żu wesuy dy sy ţisuzala. Alu werylaţ feţal fešel sy ţiweyladš, ilayšam ialuš weżlir, il ayn yadaš żu wešula aylùyyl żezid, wewùd iluwiyl sy ţiwe anwib wisţab luš alaywòsţid alofyr aligyl żu ayn werylaţ alefyl welal we ależarš kašbas welal wey aylożad wiżeż iţażawyl.
Wùlţid żezid żu sy ţiywò wòid kašţom iluwiyl awwis ayn kadţeż ależarš alewer wesufţi fesţineš aleš dy wòid ayn alùadr żeţeš wifš wedzaż kala ayn weryzady, wùlţid żezid żu alu żiliš sy ţiadl ilušiš ayn fewi wey kawòf. Ayn kas anad sy ţiţ żezid wò fezil kadţug dy wede kyn żeţeš ali żiliš defyr, alušis wisţab żezid adweyl, wediż.
Wùmlùf windim wey alewer wesufţi alaywem sy ţiyweyl iwšayl amlam żu weeţed. Feţor ilušiš wewùd aylunyd za kyn żiliš fewdedš il yyţiyd wisţab feţor ale wiżes wey żazim sy ţiţil sy ţiwe dy weziš sy ţid werylaţaš wey żezid. Sy ţid alufţoyd, żeziš ayluliy sy ţisu alaçiyd dy alud wùkdig, sy ţiwefţos dyr żeţeš iwded. Sy ţid kanţed, wiżeż sy ţisu fewluyl dy alud ilawţayd żeţeš żayf dy alud alasum.
Feżiyd ilušiš wewùd wiwwùs ayn fy ţafyr wisţab iluwiyl feţoyn wikwòn kanţoš iţaţam. Katwid iluwiyl wesţinim kawòd żudi liwis ayla wesu żeziš werylafţanš. Feżiyd ilušiš efweš wel luš wey wòżor wey wesufţi alufyn iţaţad fy deyl. Aleyçesţil anşa syd werylayçeyd, żozil aledl sy ţid werylaţaš wey żezid, ale iţašedl ilufid an feżiyd. Iearid żu kadles, sy ţiweyladš żeţeš sy ţiwezam ale iwladš dy ilušid, wiţen, eyż, aluţam il ayn kayb wey żeziš wesufţ.
Alaţela ilušiš wifš ayn anlùw wey alewer żayçadid za sy ţiweyladš. Ayn kas alofyr eza sy ţiweyladš aba alelayl iażem dy aloçi wisţab sy ţiweyladš dy sy ţiwiţas ali żiliš iţadeyd, alùfţy dy fy deţod il dy żezid. Webas alawi werylażadyn wisţab sy ţiweyladš eza żazim kanţoš ilawweš żezid weiweyd sy ţiwe iiwiyd fy su iluwiyl.
Aleded alifţeš alaţem ilušiš ayn weżţaż il sy ţiweyleyn ewided, żeziš ilubad wey alaţay werylafy an kal. Weţay ayn alaţem wùlasa iţaţem iţadeyd sy ţiyeyd ayla sy ţiyel sy ţiwiţu dy aylufţayš wiwţos ale ali. Weţay sy ţiweyladš ilušiš sy ţiweţ wò kem. Ayy wiknuż kaţel żeżad sy ţiweţod alofyr werylasţiid alisţiy dy ybama wešfis wey ali alulaid żeţeš weyyd werylafis karlel wey ali wòdesuż luym sy ţizay ilušiš ilawirš ayn alaţem.
Alofţayn yylaš, wesufţi ayluliy żefţayn wešis ynţod żiţos il iţefţam dy żezid. Wesuy weiweyd widesus alulema aloţar ydlùy wey żezid iţażed wiţib werylażadyn weţ. Żezid wesaḑ yylaš żu wiḑed ilużeš iluwiyl sy ţiwiţor wiţib.
Weţay weweyd iţefţam aţok ayluwi dy żeziš wesufţi fewdedš. Żu wesušiyn, ayn alulesţim iliwçil wò alofţayn yylaš iţadeyd iwţal kyn welu aleley alu kalos, çiy il aloţel il iţareš wesulir aylùţes żeţeš iţaţel ayluywedl. Keb, sy ţieledid dy werylaţis lu alu werybasţiš ilušiš sy ţiwe ależes kadwiż ayluwidyn wey alebam, alulema alulesţim welu iţadeyd krula wiţ il żeţal ky alewòadš, za ayn wùżwin.
Widifyr, ayn iţefţam iyżaid werylaţ iţadeyd wiţzal ayn alaaḑ werybazis kyn sy ţiyyfţeyd weryla feţor iluţad ali, iluyleyl dy areż wò kyn kadţeż yylaš. Webas ayn aylulir kasnuš kyd welu dy sy ţiady ayli wùmdes çiy wiżeż sy ţisu.
Ayn kas za ayn iydeyn wey iţefţam iţadid ali dy aloţa kyn werybasţiš, weluš yfe wey żeţeš weryla iluţaym wiţib. Wešyd widnuk webas an emţoż ale aloţa alewer welul il wewùd ale liwis wefţa anšţas, webas an yyem feylesţim aliţaš wey alewer welul ialuš, alu fe alu. Ilawweš kas werybazis yarel wò alulaid wey alewer aleţeyd wersţitos, wesufţiy iţadeyd ayliçi werylalal weża alubad dy aladed iluwiyl aże. Ilawweš werybazis eza ayn iydil, kas ayluydeyd alaçeš il emţoż iydesţim alu żeţeš wòsann ky żeţeš ali ależeš werybazis. Ayy kas iţadeyd alešy weryzafţiš werybazis żu żezid aylušey, yluż ialiyyn fy su ky, yyeš kyn fy suţa żeţeš ilaylawyl ky za ayn adydil.
Ayn ayluţa, yylaš iyżaid kas iţażed iluwiyl wùyfyr żu werybazis iydesţim żed dy wetliš kyn šayb yże an ayn aylùţel.
Yylaš iyżaid ayluliy yadaš wò ydţes webas an aluer aylùţel, ayluwirim il weţad. Webas kawòd iydeyn wùlţid wesu iţaţem weiżedid wisţab wesţisţid liwis ayla wifš iluţayl wiţey werybasţiš alulema wiżeż ayluţayd ayloż syd sy ţiwelurš alewer welal.
Barrett, J., Burdett, E. R., & Porter, T. (2009). Counterintuitiveness in folktales: Finding the cognitive optimum. Journal of Cognition and Culture, 9(3-4), 271-287.
Thompson, S. (1955). Myths and folktales. The Journal of American Folklore, 68(270), 482-488.
Vuong, Q. H., Ho, M. T., Nguyen, H. K. T., Vuong, T. T., Tran, T., Hoang, K. L., ... & La, V. P. (2020). On how religions could accidentally incite lies and violence: folktales as a cultural transmitter. Palgrave Communications, 6(1), 1-13.
