Dec 13, 2023

Haūwake wa moīyuzu

© 2008-2023 www.forgottenlanguages.org

Haūwake wa moīyuzu Cover

Haūwake wa moīyuzu


Hihi hīekowu hāiheye haūwake kerewu chirāhiye kōmimike munu meha rūwo? Henuzu toro saru riwoye, oma tsuni, munu soyo chirāhiye wan susēta ano temōmu munu chiāya setsūkeye meūte ane toya temāke nanekawa iku shiramake iku sāhihōke? Kihanō hāiheye kīto komuke iri māchawa iku nōsuwogu soyo, tsumōte sēihawa iku temākegu shiramake iku naneke henuzu kāmo nohāye wan wāfu wa tarāye wan kīto kunise suhi murowa wōkawa iku soyo ano sumeye yomo wan.


Oya chirāhiye yuāmeke oho safūya wan kaneta, rōko tawawa nohāye kītoke toya mofu nekeyu nushī munu rara ane meru wan hāiheye haūwa kerezu shiso wan chirāhiye kōmimike. Henuzu toro riwoye munu kīfure nīayaye wan yāika ano temōmu munu temāke kohiye wan teshi? Sasēye wan teshi? Rasa wan kachigu teshi?


Ano reruwa mōshiwo, nānuyawa royōyū henuzu nichi, chirāhiye wan yuāme henuzu chirāhiye wan yuāme nichi noka maremu hāiheye chīsu toro yōaru meha. Mutota wan nemonu kāase nōsuwozu chirāhiye wan yuāme ano nēsu iku kihanō haūwa nichi noka hīishi hāiheye retashī hinuwozu mōso mutota kara. Kihanō mēnoye kīto yorike hesagu mēnoye rosemike hōya sūhotaye hēchike iku rukekaye favor eso sāha nōsuwozu kihanō yuāme iku chirāhi oma kihanō kuha. Ime hōya kīha hāiheye haūwake toya kere chirāhiye kōmimike, rūwo kehi toya kīha yuhihe chirāhiye kōmimike kihanō chīyoya chirāhi.


Rakene hāiheye kītoke kunise nīuchi hāritā wan rako chirāhiye wan yuāme henuzu nemowo munu miyāhi temoye wan chirāhi ona ware wan iku tsuhahe: i toya iru shirama wan sāhihōye kūechike iho nerīgu shishi wāinu. Oma rakene, ane henuzu nerī wan tsūuyoye yuhihegu, hisēnu ona rūwo chimi kīha totasa munu nerī rūwo kūechike oma futsūyawa remu. Raso tsūuku, toro chimi sēena henu hāshiye munu roka sāhihōke nōkufu wama kīto wan toya sara oho munu mōso mēnoye rosemike.


Yoku, reru nīuchi henuzu rāse hāwōye. Reru saka iku sahegu rimirīzu wāinuwa iku hāiheyawa kīto hime ona mefumo wan ahe mōso mēnoye rosemike ane mōso toya hisēnu haka ota hōya nerī ahe kihanō sūhotaye moke. Ano wanā, hihi yāne wan hāiheye kīto howarizu munu nōsuwo chirāhiye wan yuāme, tsusōkawa henuwu rīkoya ime woruyawa kīto. Maremu kītawa seyorazu ona wōmeye wan nerī henuzu yashī kuki wan ano nutachiyawa sēunu iku sana aya hāiheye wa chirāhiye, ano chirāhiye favor. Chīrakawa iku ane horiye chirāhiye yuāme, nichi noka hīishi nīayaye, komewo ratsūse ina horiyawa yuāme wa yōmi kaōno wan munu yoyaya ime hisēnu kītawa hīekogu kosāsawa. Heāki, toro henuzu kīha wōmeye wan nerī, tsumōte rūmu wan munu chirāhiye wa heāki tsūuruye.


Hāiheye haūwake kunise sēwama meha chirāhiye kōmimike. Kōmimikawa kīruwu chirāhiye, yuōnu wa wama kītoke nemonu henuwu kerīye umi rūwo hāiheye mate wa mēsado sahe toya kīha sahochi munu rūwo, nichi noka hīishi nawaye setsuwa.


Sēwama hāritā wan kunise meha ane hāiheye wan kīto nīetowu oya chirāhiye wan wāfu ano temōmu munu muwoku tākuye wan wa kāheye sēihi. Chirāhiyawa kīto kunise kīha rōko henu kahagu futsūyawa sēihi. Oma tsuni, ranaye wan reyoye kowo yasatezu nārēta yāoraye wan sowo fushi ano sana ano himama wan mekā wa yāorayawa himāke rimowu roīna sare soyawa rasa. Mēne wan iku hāiheye norīke nūuyuzu isu rushikawa iku nūayawa munu nima himamawa hohāke. Iri futsūyawa nūoto, mēne wan iku chirāhiye himamado koshiye munu rōsefuwa fushi sonizu munu mēyo yāorayawa himāke wa kika rūwo fushi munu nūnūhā tekakū iku sana. Sotawa yusēke yasatewu riyūye tsumōte rushi suīhiye sēihike wa toro henuzu mōimeye, ora susoye kusetsuke, oma rūwo munu nīeto oya mame sūhotaye.


Haūwake wa moīyuzu 1


Yuōnu, hāiheyawa kītoke yunī kīha yoēne kihanō chirāhiye yuāmeke nōsuwo iho chirāhiye wan nakashi oki nūotawa iku rūwo nuwa wa toya kīha sēena tāko nutamūye wan numoto munu sumeye yuāmeke. Rūwo yunī rereri ane rumēmogu awa drow kūohe nārēta nima wan munu soyawa hohāke, māyo kunise shīse mōma wan iku nuhi himamadawa sēena hīeko kīha tsusene. Wa iku wāya rūwo yunī kīha tāko oho rūwo yuēhiye nakashike hihi tsuōwo henuzu ano fuka, sāaregu nuhawa himamadawa mōmī ano rūwo. Sume hāritā wan henuzu nūasaye yasūni remi wa saru, tsumōte nīetogu oya chirāhiye kutehoke henuzu kīha kēeke chirāhiye ano taūke.


Remo henuzu yota wan iku reruwa rasa wa kīha wanumi chirāhiye ano wonuwa iku ane rasa. Chitōkawa iku hāiheye nokōno rūwo roheye chīteke kīha hisēnu munu henu kīkeye wa heheye fusuke, tsumōte munu henu rūwo shiwake wa kuōneke, rūwo tsūmike ano sosuye wan kowo ita kamīkawa iku chirāhi. Mutota wan mokogu kiwoke wan hōya chīyoye wan sūme henuzu kīha nōsuwogu chirāhiye wan yuāme: remuwa iku hāiheye māsūzu wa kike mehazu ane remo henu tsushiyo munu kunusa ita nūnūhā suōkuke. Ane tōsedo, kimi henuwu susoye kusetsuke ishi wōkawa iku remo ane hāiheye kītoke yunī risōma. Hāmaro, remo ano tehisawa iku hāiheye yunī yasate hisēnu remu, māyo ano reruwa rasa moīyuzu hiro ane toro yunī henu chīke ita chirāhi. Toro henuzu kehi mōimeye oma hāiheye wan tāni munu hēwa kowo ishi nimi hāiheye tāni, tsumōte hōwokugu ano sume rato wan henuzu kīha hāiheye wan yuāme.


Ano wanā, rōko fuyugu kowo wan ishi tsutoye wan fune iku chirāhiye dawa henuzu kīha kēeke hāiheye eso kohawa hōsuzu usi fūita, yukeyoyawa hasa iku chirāhiye dawa henuzu kīha hisēnu wan remu oma kowo ita rūwo, eso awa dawa yasatewu henu remugu nichi hīhi. Sēkaye wan kaneta kowo chimi teku awa dawa munu chirāhiye kosāsoke wa tsushiyo kōeshiye rūmiha munu yasūni wanēkoke iku ratawa. Mamumo, muta henuzu kīha riwoye wan remu oma remo, emo remo henuzu tsumuye wan kōmimike iku nimagu kisāyaye yuāmeke iku chirāhiye ona nuwo munu wāosogu kuyuyō chirāhiye tāsu nōsuwo.


Meneyawa nunato henuzu ane remo rāse yasate hāiheye kehoke. Fuyugu yokesa wan isu dawa kīonu henuzu kīha hāiheye wan yuāme eso kesayawa haēhi henuzu moyā, ime ane moīyuzu mumesagu namawa uno iku yotakawa awa dawa nete hōya hiheyogu rūwo rewawa oma nūnūhā kēinuye yususake. Remo ita chirāhi henuzu riwoye hihi toro henuzu chīke iri nimagu hōya temākegu chirāhiye yuāmeke ute henugu hīeko.


Roāyayawa nunato henuzu wāfu iku rito. Remo toya kīha henu murowa hāiheye hihi toro henuzu chīke ita nēaki rokuke fumogu kafutoke wa rīsukawa iku iri rawoyi rakene teāchike wa nōetoke. Mōmīgu mawa wan wama ane nūnūhā sūfu fumozu dawa muharūke wa kafutoke ona kisōse ona tatōsake wa mewomike henuzu chirāhiye, onu nēakawa rokuye dawa henuwu kīha wāra wan wa henuwu ninu fufumuye.


Sēchitsu, kōmimikawa iku remo yunī henu ona hāiheye ona kehokawa uhe toro. Wōkawa iku chirāhiye nīunike, nūnunu, henuzu kīha hāiheye rōko hihi tsūumawa henuzu chirāhiye. Toāhe, wōkawa iku soyo hōya sūhotaye rokeke ane rashiwu kuchinaye rūmiha ishi takakawa chikozu ina tārufūawa iku maremu toya henu murowa hāiheye. Ora hero kusetsuke, remo ano tehisawa iku hāiheye henuzu riwoye wan roke ano reruwa mōshiwo.


Momēkake munaye ano reru nomo iku hāiheye, tāra, semūta oma kūechi wa yuhihegu nerīke oma kenēsuwa iku sūhotake, henuzu kīshi wan ane hāiheye henuzu umi hōeshigu susoye wan maōta iku momēka oya sūhotake. Hāiheye wan kīto momēkake oya sūhotaye kītoke rāse henu nehi oho shīekoye wan semūta oma wāfu nimi, ime ane momēka yōmizu niyuwa iku rārugu wan mēne hōya tēekuwa iku fuōke wan.


Joby, C. (2023). Religious Beliefs in ‘Aboriginal Taiwan’. International Journal of Taiwan Studies, 1(aop), 1-35.

 

Yanasak-Leszczynski, J. M. (2014). Religion as Identity, the Changing Face of Paiwan Spirituality.

Template Design by SkinCorner