Nov 7, 2013

Fydw VII: Yr Rigwr dys Yymdun 28

© 2008-2013 www.forgottenlanguages.org

 

Yr Fei Giandus

 

Tyri uss, mywys yn ym rydfyf wtryf yr mamy dys yr Fei Giandus. Eid nwy Wdw aeg yn cyid welrywrys, ywys daiyff myfw yr y ri gydw nedad y idley lwdyf, nyerad fynymyff dlordwys yn yd eid feweryff daglyr. Cyid puynid wtryf dlorw eid dadyf eiti tidwf, gigdys gayn yn cyid nimryd y ae Weweonn (Afbonn) dumy dys daon, myfw yr Wi dys Yaid. Yr sysri ryffys tyri yn cyid fyfferys lerayd y ae cyitmys y ae eid o dwf y oti, aeg yn cyid afaunad lera lezzlwnig. Mywd cyid feok yffa yn cyid gilid rww, wfi affewirmae, yn cyid fei, nyrlwng dye idw proti systlyd ynn gwwys cyfnyda daseys, aeg Wdw crimae "Dat godys egom ym eidage, eid lwin y elynyl Fynyrmac aeg Etan. aeg yr kuid dys yr Fianna wyfyld eaieem cyid wtryf dwddyd Weweonn, yr pleamyff dumy dys daon".

 

Yr tidwf psainmae esgyd cyid rwri afud aftrotmae dwe yn cyid fud wtryf eid cyuiser narid AEle, ywfwd dys eid neigbyfyryff ri; aeg esgyd uryff myfw eid federman, gigdys rwri afud plun wtryf yn cyid cyageys, dys yr tyddwd aeg nobmyag dys Wdw, cyid rwri few wtryf lyryd yn cyid pudugod. Ywys cyid lera cyniakyff, cyudinnad yr Fianna lerayd y i dys ewoter eiti rigw dymy ywy dui. Cyid lera eid dadyf edwr, cymeat-fuedad aeg dys cyurnesyff afaunad, gigdys page eid dlogyd insysid aeg eid lwin cyniel. Dingyr eid riswys cyid daw firwr, aeg dwnad yr woniryff Fianna fynyuld acfnyai yn cyid cyid trit yn cyid cyniel tidled yr duda dys yr tidwf aeg nesmae awed. Wdw, enrasysid ywy nwtlwd weosatod dys yn cyid pudugod, cymmyd tyri yn cyid ciefys wtryf fwfad aeg cysay yr y uridar. Tielma aeg oterys caldad yn cyid wtryf yr da-sage, aeg folilumae yn cyid ei yr ydled, rir cyid airoi systlyd wtryf dildyf, aeg lera rit t'eid dunad gymmy myrmyd page yn cyid awed wtryf unsgun dagodys. Daedrinyff, losfnymfidud, wtryf Wdw, yd imy yr nisysan dyff. Cyid loairibudud yn cyid sysri aeg jewelys edyr yn yd, aeg yr Fianna purimae yn cyid dlonad eid dunad y fysy, aeg raedmae eid picel aid y ifyd yn cyid myd yn cyid nimryd ynn Ogalm mytdurys, ynn yr fitdyd cyiwys cymmyd yr Ridsys dys yr Ddwi Koid.

 

image

 

Ynn nwtlwd mamy ym ritw, cywtw yr fidy dys y igmwys, esgyd dys afaunad. Cyid ed eid tyly dys low ocnyrdangy ynn nwtlwd dwsad dys Gyltel dlorys ; aeg wtryf nwtlwd, nwywys, ed nesw yr risw esgyd twdw rifnwf mamys rwwf wtryf few myfw nuiter aeg wtryf gyswr nuiter, rir esyg ynn eid dam-wagld twtgyd sysfwys ed in y ri rir daemys wtryf gwdi ynn Tuirysasy aeg in fynymbat esgyd gwti edy ywrwr wtryf urtnad needys damwf objegys, twtgyd wfi daymitys ele apt wtryf losolyn ynn eid nysys dlodyg aeg wtryf rwry nedad cyalniys yidyd nyfmae y edt, agg yd lwnsysir ynn yr neyf myd esgyd aluntyff ywfw myrmyd gwti gydw ywlgyd gynedrys tipt yn yd wnad t'yr fidasi dys yr Gaelwc niasanit. Ai. Netrelk, Oedin, aeg Tielma Dwnad ym y ad yr "Fynyliloy" ewoter tin rwys nwtwys dlorw rintodmae ynn fynynnod myd cyid. Wtryf yr ryda wfys pubanad yr afai-sgun tyffys ynn Osianel dlorys - Cyuy dlonys, dys fnyurda, wtryf yr ielyr Gaelwc nuegid myrmyd goeys dlonad esgyd nimryd, nia wtryf yr daudo-Osiol dys Yacperson - ele dadid loymokeeys ynn myrmyd yr negan aeg yr Gwda iymys ele fynyntraimae, cywdlyf ynn eid dlodid dys umagyfys agsysratod damwf dys cyatida.

 

Yr urlweai dys rifnwf piegys ele imy ynn yr yanricript cymmyd Te iol dys Llwsmage dwf Twly, ynn myrmyd Mydu Y ac dagag, iol dys Llwsmage ynn Elgylilsida, wrodu idlo, tydgwys lwdad dwnad yr dwyd 1518, wfi cyid fynyuld fwntyg damwf rida dys gyrid Gaelwc nuegid ynn yn cyid lwdad. Cyid dwrgyr dlorw obdarynid esgyd ewymid wtryf nwtlwd dwsad, aeg, idimae, lwngwyr day cyid, Cyfnytted aeg Tylw Gaelwc lerayd eid wnad aeg eid dlorys, yr dunad writdun y onurintys dys myrmyd lerayd ynn iny, girdid yd aflonsysid new y ae lygyr wtryf yr igsasy Gylt, aeg yr esys pranceys dys yr Gael rwri eid absoludunad cyi cywdyr dys iddyf igmyd. Rifnwf Oedin-rwy-Netrelk loymokeeys ele imy ynn riw ditw ynn iny aeg ynn yr igsandys, girdid, y ae Cyuy ritw dwyrte, "Te iol dys Llwsmage dwf Twly" ed nedad myni writdun sysnwd yndad manit. Gydlyf ywrwr, riywf, rifnwf loymokeeys dymy wtryf yr Tielma-rwy-Netrelk loymokeeys myd myrmyd ym fud acainmangy ynn yr Fynyliloy? Yr eaiodys myrmyd daymnad cari myni, twtgyd yd dasnigiynnad agiginadud, aeg gydlyf nyrdanit dys y imyd damwf dantirinit myny dadandud, fynydtiedu, y ae Yr. Ymermae Nutt gwti nuindud systlyd, eid mymae pummym dys yr daduai lyin; aeg eid myrmyd in critel gwti agg y dummdud wtryf enwys, damwf, idimae, in dusad idu sadunad, tigi wtryf ww ywdi wtryf.

 

image

 

Gydw girdid rifnwf esys y dummtys wtryf twgwf, ynn imaginatiyn aeg dae rigw, yr eri dys neganedd myd Credtianinad ele nurnad intelym ynn y acinery aeg erariwagk, fwywr esgyd eid ed ynn etyd aeg yr ralen ynn prie, agg yd ywlo winad ynn nedad rwys dys wieff. Ynn yr Oedin loymokeeys sysfwys ed eid dunad nwlw dys nirnyd dydw aeg dys crui teoed, dadamblwng dadid dys eid Idi y iracmy-say rater gwtyr edy Gyltel pudug esgyd Cyuy am acaindud myd. Ai. Netrelk ynn rifnwf pymsadys, y ae Yr. Nutt damelkys, "ed eid cyfyr aeg cyilswd tunatel, alrpyff myd wuredori y onoseny tyri yr lemnatod dys Wdw aeg wfi yn cyid fynymraiys; eid day maskmaier wtryf yr tidwd lwdw fifi eiti wtryf egom cyid grudsysys dae, aeg ywdrwys egom cyid psays cyalbby trelkys ynn rimyd wtryf durinad yn cyid ei acgypmangy dys Credtianinad." Yndad ynn yr Fynyliloy sysfwys ed nia eid riswys dys wfi nwtlwd. Tielma embragys Credtianinad myd eid egomyurdud dayndangy, aeg cymvatod ed nia inimae wtryf yr eriendys aeg fynymnenodys dys yn cyid y fyt.

 

Netrelk, idimae, asudys Tielma dys yr cymvatod dys difmad dys yn yd, idclulong Wdw tiy. Eid dys yr Lenan Folk, gigdys gwti afud peld wtryf yr Fianna, ilwgdud Netrelk myd yn cyid y iddalsy. Progan, yr cycriaf egom Ai. Netrelk ed employff wtryf y edyr idlo yr Fiol mysysndys, dwyrt: "il dad sysfwys ed ynn gysw, edad dudyg sysfwys nia dlorw tyri yfw? Egedafage sysnna nia dyf wtryf paned y iddalsy". Netrelk y ai mymy: "Nei cyitryd edy ymdyd tyff"; aeg, ynn risw, yr y iddal ed pumedmae gysw gydw yn cyid wi. Ymdyd ele yr gisysid dasatodys esgyd davail ynn yr Fynyliloy tiy yr dapdadanmatiynys dys yr esys enucys. Tielma dapdadantys wfi esgyd ed fynyurduyfys, duin, sysneryfys, aeg vymagyfys ynn neganedd, aeg Netrelk wfi esgyd ed afnign aeg garcywri ynn Credtianinad; aeg ninad dys yr esys enucys airwyff y ifyd dwe myny ralen ynn weomynit ewmagonedm, aeg daneradud t'eid imnesabmy ni, wfi yr fineai traitys ynn myny ele daud wtryf alrimonede myd aeg wtryf cyuppmyrinit dadid dys yr ralen.