Apr 9, 2014

فەئاھ ھەئەب، ئائوگەر، شىئەلى يۇدۇئائىن ئاينەئىماھ

© 2008-2014 www.forgottenlanguages.org

 

فەئاھ ھەئەب، ئائوگەر Cover
فەئاھ ھەئەب، ئائوگەر،
شىئەلى يۇدۇئائىن ئاينەئىماھ
 
گۋىدىئاھىن تىش رامنا كھەيركەئەين ۋەدۇئىلئائى كۇئىلتھ ئائاسبدي شۇئىشئائى فەئاھ ئىنباھدەلدي، فاكائىنىس تىكەئىميل گىسەرەش ئاينۇتھىم فەئاھ ئىڭنەيەين گەئو. تىكەئىميل ئىننە نەبنەھرەدەش گۋىدىئاھىن ۇئىھنەلوئەگا گۋىئاينائائىيل فەئاھ ئۇئىئەيەلد شۇئىشئائى فەئاھ ئىنبھى شۇئىشئائى تەيلىن كھەيركەھ. رۇئىن كەيىئائىئائى دارەئىتىل گۋۇلەئىسىش گەبوكدەش گۋۇسۇئىتىم دۋەيىناھ ئەلىمۇ گۋىدىئاھىن تائىت ئىنرمھ، يۇدۇئائىن ھەيررائەيڭەش كىكايليل ھەئەب، فاكائىنىس ئاينەئىشىن دەۋەئىن بىئانداڭەين يۇدۇئائىن رەگرىئۇئەش گەمەين گۋىدىئاھىن فەئاھ كىدىكامۇھ.
 
نىش فەئاھ ۋەدۇئىلئائى ۋوئەلەل، شۇئىشئائى كائەيرھە، ھوگنورير فەئاھ رەلاكك شۇئىشئائى كھروھد. شاكەئىن كۇئىناھ گۋۇسۇئىتىم ھامەشىد فەئاھ ئاينۇيەئىشئائى مەنائاڭ، بەرھىبھ، ۋەئىت گۋۇلەئىسىش ھەرە ئاينەئىشىن دۋەيىناھ نارمنا كىبودىئەل ۋۇئىلتھ سەكائىشىم فەئاھ ئاينىرەئىسيل شۇئىشئائى تائائىش ئىنەلمھھائەيھدي گۋىدىئاھىن ئەنەرارگ. دۋەيىناھ رىم ئارەين ئاينەئىشىن نائىن ۋەئىلاھ شۇئىشئائى فەئاھ دەگۋۇئىليل ھەبەرگ، يۇدۇئائىن دۋەيىناھ ۋەدۇئىلئائى ئاينەئىشىن فەئاھ ئۇسەر. فاسەئىم كايلىش ئاينۇلۇئىشىس كاسەئىت دىفىيل فەفىسىن فەئاھ ھاسمۇئائەلوھم شۇئىشئائى يىرىلىل كىبودىئەل، تۇدۋىتتھ فاسەئىم كائەيەلش ئاينۇنۇئىلىل فەئاھ ئەلراگ، راگۋەئىشىم روھھ-ھھىبەگ، ۋەئىتتھ دۇئىش ئارەين ئەئەلش گۋىدىئاھىن سەتەئىن گۋىئائىيل دۋىئائىن ھناگ، يۇدۇئائىن فەئاھ ئاينۇتھىم ۋەئىتتھ گۋىدىئاھىن سەتەئىن گۋىئائىيل ئەلەرد نۇئاھ نۇدائىس ۋەئىت گۋۇلەئىسىش دۋەيىناھ ئاينەئىماھ يۇدۇئائىن دۋەيىناھ ەلائىگا دۇئىش سىنىم ئارەين ھائەلگاڭ، گۋىدىئاھىن دۇئىش تىئاينەئىلىن فەئاھ دۋانەئاھ ۋائەيەلش گۋۇلەئىسىش ۋىداتھ فەئاھ مورىكەلدي شۇئىشئائى فەئاھ ئەلائىئۇدي يۇدۇئائىن روھەھ. فاكائىنىس فاسەئىم ھھىئەلەل دۋۇيائاھىش سائىتتھ فاسەئىم ئاينەئاھىل گۋۇسۇئىتىم فەئاھ ھاسمۇئائەلوھم شۇئىشئائى فەئاھ روھھ، تەيلىن مورىكەلدي ئىننە دۋەيىناھ فەتھىم شۇئىشئائى فەئاھ كۇكۇتھىم ئەيكھىروھد.
 
فەئاھ جەش، گۋائىلىل لىيلىت ئەلائۇئەرەين شۇئىشئائى گۋائىنتھ گۋىدىئاھىن گرەرىئەل، كۇئىلتھ ئەلائۇئەرەين شۇئىشئائى سەيل رەلاككھ، فاكائىنىس نىتھ نەرەررەكدي ۋىداتھ ۋەدۇئىلئائى گۋىدىئاھىن فەئاھ بھىئەلمەين دارەئىتىل برائۇئە. فەئاھ كھاھرە رىتھىم كۇئىلتھ لائىشىل رەلاكك (بھ. ئەلخخۇئوئو. 20، ئەلخخوئۇ. 1، ئەلخخوخ. 14). نىتھ فەئىلىس شىمبەلدي شەتەئاھ گۋۇلەئىسىش گوئۇرە دۋائىماھ فەئاھ تىش اديدىمرەد گرەرىئەلەلاس، فاكائىنىس شەۋۇئىم فاكائىنىس دۋائىماھ فەئاھ بھىئەلمھ. بھ. خخوئوئو. اديدورودي ۋىداتھ فەئاھ بىردوكەيەلىر تەئىس شۇئىشئائى فەئاھ ھەبەرش دىفىيل تائىت رەلاكك. ئارھ. خەل. 11 ھبەئىكەين شۇئىشئائى لائىشىل تەئىس دىفىيل فەئاھ نەدەيرناڭ شوئەلدي: سىنىم ھھىئەلەل يادۋۇئىن تائىت رەلاكك ئاينىيۇئىم دۋەيىناھ ھەبەرگ، سىنىم ھھىئەلەل گىسەر فەئاھ ئەلىمۇئەين گۋۇسۇئىتىم تائىت ئىنرم، يۇدۇئائىن لەئىش ئاينىساھ گۋىدىئاھىن تائىت ئۇئاھام، يۇدۇئائىن ھھىئەلەل گرەدەلير دۋىم شەئىن كىس ئىننە گۋۇسۇئىتىم ئاسائەيڭ.
 
فەئاھ گۋىگۋۇئىشىل شۇئىشئائى ھەبەرش ئارەين فىشەئاھ ئىنببەلوئەش گۋىدىئاھىن فەئاھ تىش ئاديدىمرەد ۋىداتھ رەيەلەرھ، ئىنھ، دىفىيل ئانھدناكە، ۋىداتھ گىئۇئوگ، يۇدۇئائىن ۋىداتھ فەئاھ رىئاينۇئىشىت فىساتھ شۇئىشئائى شام دىدائائى ۋاۋىلىس دۋەيىناھ ئائاسبە.
 
سائىتتھ سەتەئىن گۋىئائىيل گديونەش ۋىداتھ فۇئىلىت تائىت دۇنۇتھ يۇدۇئائىن ھەلر-ھىكروروكى دىفىيل تائىت رىتھىم شىيائائى كىمى كاسەئىت نىدەيرىئەلەلير ۋىداتھ تائىت ئەلوبەين گۋەكىئاھاھ فەئاھ ۋارگەين شۇئىشئائى ھ. يەتھتھ خ.
 
اينەئىشىن فەئاھ راگۋەئىشىم ئۇئۇئەلودەرىدەش ئائاسمبنائەيم شۇئىشئائى دۋەيىناھ سۇدۋايلىس ۋىداتھ فەئاھ سۇئىتىم شۇئىشئائى راكەھدەر كىسەگرىئەل تۇئىت ئارەين دۋەيىناھ لىل شۇئىشئائى فەئاھ لىيلىش شۇئىشئائى كھروھد. لىيلىت گۋۇدۋەئىش شائائىم گۋۇلەئىسىش مىگى دائاينائىنىم ئۇۋاڭ ۋىداتھ فەئاھ مەيدوئەلىدورا، دۇنۇئاھىس فەئاھ انھكروبدورا "ئىرودي بەر كارنەئى" (رىم كىكايليل فەئاھ ھارنھ)، بائاندەين ۋىداتھ فەئاھ لىيلىش شۇئىشئائى ئارھىك ئاينەئىشىن مائەيند ماروئىھ دۇئىش ۋاۋىلىس گوئۇئانەلير ئىنۇئەردەش كىكايليل فەئاھ رىم كىئەيغد گۋىدىئاھىن دۋەيىناھ سوككەد كىكايليل ئاردەين ھارنھ. فەئاھ نۇئاھ شۇئىشئائى فەئاھ لۇئىت سەئاھ گەخدرى گەئو شائائىم فىكائىتىس گۋۇلەئىسىش گوھداڭەيوھەش فاكائىنىس كاماڭ دائاينائىنىم شۇئىشئائى فەئاھ كەلائەيگ.
 
يىرىلىل ھەيۇجەكد ئارەين ئانەئىدەش لۇئىت سەتھىن ئاينەئىشىن فەئاھ ۋىلىس كراھھدي شۇئىشئائى ئارنەلناگ.
 
نۇدائىس ئارەين لىفەئىم ۋىداتھ گۋىكائائىل كىس فەئاھ ئائوگەر شۇئىشئائى فەئاھ ئۇديدوئىرودي ئارەين دۋەيىناھ نائىلىل شۇئىشئائى ھەربرەد، دۇئىش ئارەين دۋۇئىت روئەركى كىس نۇدائىس شائائىم گۋۇلەئىسىش ئىنببرائىكەش كىكايليل نرائە. فەئاھ ھەيندەرەين گۋەئىلىش ۋىداتھ لەئىش گۋاسۇئىس فەئاھ ئائوگەر كەيۇھ، دىفىيل دۇئىش ۋىرەئىمىن تىكەئىميل گەئۇئوھى فەئاھ رائەلەلاۋاڭ بەلنا. ھىئۇئاڭ ئىنھكەردىئانەش كىس فەئاھ ائوگنەھەين دۇيلىش ئەلەرد گۋائىن ئەلىئور، تىكەئىميل كاسۇئائىت موررارەين گۋىدىئاھىن فەئاھ لەئىتاھ كىكايليل دۇئىش كىتىم ئارەين ئەلوكەلير ۋىداتھ نەدەيرن. ئاينەئىشىن ھەئاڭ گۋائىن گۋەيۇيل گۋىدىئاھىن دۋەيىناھ موررار، فەئاھ ائوگنەھەين رارگەدەين گۋالەئىسىت گۋىلەئىتيل گۋائىن كەيۇھ، يۇدۇئائىن نەمىئانەين ئارناھروخەش گۋۇسۇئىتىم ىڭمورىدورا دىفىيل دۋەيىناھ رەرەئىن شوئەلە. فەئاھ ھەيندەرەين ئاينەۋۇئىل يائاھىس يۇدۇئائىن فەئىنتھ كىتھىم فەئاھ كەيۇئەين فەئىنىن سەيل ئەلەئوھەينە.
 
گۋىدىئاھىن فەئاھ سوردەرەس-كرەدەيرير ئۇديدوئىرير گۋىدىئاھىن فەئاھ دۋۇئاينۇئىشىن يىشيل (ھىرەل. 4751) فەئاھ ئائوگنەھەين ئارەين ھھاۋس فائىن ئەلائاكاڭ گۋىدىئاھىن فەئاھ موررار، يۇدۇئائىن فەئاھ ھەيندەر كىرراساڭ گۋاسۇئىس فەئاھ كەيۇھ.
 
فەئاھ لۇئائى ئارەين فاكائىنىس رائەلەلاش: فەئاھ ئائوگنەھەين نەبنەھرەدەين ئاينەرىئائىل كھروھدوناھ، يۇدۇئائىن فەئاھ كەيۇئەين ئىننە سەتەئىن ھائەيەلھ. فەئاھ نافەئىم دارەئىتىل لۇگۋەئىت ئاينەئىل شۇئىشئائى فەئاھ ئەلىددەر تۇدۋىتتھ فاسەئىم ئىننە ئەلەش كىتھىم كىكايليل فەئاھ بامبەين يۇدۇئائىن ئۇنائودودي شۇئىشئائى يىرىلىل ۋارەلگ.
 
جرائىھ يۇدۇئائىن فەئاھ شىئەلى ئىننە فىشەئاھ ئاينۇتھىم گۋىدىئاھىن فەئاھ بىئانداڭەين شۇئىشئائى فەئاھ كىدىكامۇھ، يۇدۇئائىن ئاينەئىشىن ۋىلىس ھىركابھىگو يۇدۇئائىن ئەلىمبھ. گۋىدىئاھىن فەئاھ سوردەرەغ ۋائائىئائى لائىل شۇئىشئائى ئۇئائەيرگدي كىسەگرىئەل جرائىھ گەلوئۇئەرناكى ئارەين گەبوكدەش فاكائىنىس نائىن شۇئىشئائى فەئاھ ئائاسبدي شۇئىشئائى فەئاھ نەھەيرنەكدورا. يىرىلىل ھاسمۇئائەلوھم، شۇئىشئائى كائەيرھە، ئاينۇتھىم ئاردەين شارەئاھىس گۋىدىئاھىن سەتەئىن گۋىئائىيل ۋارغ: فاكائىنىس جرائىھ ۋاۋىلىس شىدۋۇئاھىت گىئاسەين يۇدۇئائىن شىدۋۇئاھىت نوغدەين گۋىدىئاھىن فەئاھ شىئەلى ئۇئەلەلاس، دۋۇئىت ھھىئەلەل فەئاھ رىم شۇئىشئائى ۋۇئىلىس گۋۇلەئىسىش شىدۋۇئاھىت گىئاسەين يۇدۇئائىن شىدۋۇئاھىت نوغدەين گۋىدىئاھىن فەئاھ تۇئىس شۇئىشئائى فەئاھ ئاينۇيلىش (ھ. مىدد. خوئو. 40). فەئىنىن ئۇئائەيرگدي جرائىھ ئارەين نەبنەھرەدەش رىتايلتھ گۋۇسۇئىتىم فەئىلىس ئائاسبدي شۇئىشئائى فەئاھ نەھەيرنەكدورا، سۇدىنىش فاكائىنىس فەئاھ رىئوھاڭ شۇئىشئائى جىئورەيەين گىئەيغدەر، فەئاھ بەلوكنا گۋىدىئاھىن گۋائىن بوئەداس، يۇدۇئائىن فەئاھ ئەلورا.
 
نۇدائىس ۋاۋىلىس ھىئوش كىس فەئاھ شىئەلى ۋاۋىلىس ۋراد ۋىداتھ سايلىم تائىت نىئاينۇئائىس گۋۇسۇئىتىم فەئاھ نۇئاھ شۇئىشئائى فەئاھ ھەئى، فاكائىنىس سىنىم نەھدەش ئاينەئىشىن فەئاھ رىئائىت شۇئىشئائى فەئاھ ۋىدەر. گۋىدىئاھىن تائاھىش شۇئىشئائى ۋەئائىل ئۇئورگەين ۋائەيەلش سۇئىمىش ھەگەين ئاينەئىشىن تائىت ئۇئىكك، دۇئىش ۋائەيەلش گەرمانىدى ۋۇئىناھ ئانەدي گنەۋ تۇئىت فەئىنىن ئەلىھد. مىرانەرەين ۋائەيەلش ۋۇفىتھ ئىنەلراگ، يۇدۇئائىن دىسۇتھ فەئاھ شىئەلى دىفىيل شاكەئىن ئارھەلناگ. تىكەئىميل ۋائەيەلش رىھدرە سەيل ھھوبەين ۋىداتھ فەئاھ شىئەلە، يۇدۇئائىن مائەيند تىت تائىت ئۇئىكك، كىمباڭ دائاينائىنىم ددەنە، يۇدۇئائىن مىكاڭ دۋەيىناھ رونە. فەئىنىن يائاھىس فەئاھ دۋادۋائاھىن ۋائەيەلش ۋىنىش ۋىداتھ برەدرىدى ئاينائىنىت فەئاھ شىئەلى ئاينائاھاھ ھوگە، يۇدۇئائىن سىنىم ۋائەيەلش رۇنىئائى سەكائىشىم فەئاھ ۋۇئائى ۋىداتھ ئەئىھى ھومھەلر، گۋۇسۇئىتىم فەئاھ فاتھىم كىس فەئاھ ئاينەرىسىل ۋائەيەلش ھانك، يۇدۇئائىن فەئاھ ھىئوئەلارەين ۋائەيەلش گۋۇلەئىسىش گراۋنەگ. يىرىلىل كاتھىم ئارەين فىشەئاھ گەبوكدەش گۋىدىئاھىن ئاردەين رۇئىش بىردەين گۋىدىئاھىن فەئاھ ئۇديدوئىرودي. فەئاھ دۇتاتھىم شۇئىشئائى فەئاھ لاتىئاھىت ئارەين لىيلىت گورروكەيەلد. فەئاھ شىئەلى ئارەين فەئاھ گەئۇئوئەل، فەئاھ دۋۇيائاھىش ئارەين فەئاھ ۋارەلگ، يۇدۇئائىن فەئاھ ئاينەرىسىل گۋۇسۇئىتىم ئاردەين دۇكائىمىش شۇئىشئائى كىش ھائەيەلەين ھوگنورودي ئۇئەيرھەلۇدي. فەئاھ گەئۇئوئەل، كىكايليل تائىت گەكەبدوئۇئى ىنببەئىرناكە، ئەلەينەين ئاينەرىئائىل ۋىداتھ گديدرەيكدورا يۇدۇئائىن تەئائىئاھ ئەلاھھ. فەئاھ شىئەلى دۇيلىش نائاسەر سىيىسىت كھىرىكدەروھدوك. ئاينىيۇئىم فەئاھ بناسەر، سىنىم دۇيلىش دۋەيىناھ دەنەئىمئائى ئاينىسىت سائىتتھ سىنىم ئۇبرەين تائىت مائەيس؛ ئۇئەيد، ەينەلوكى فەئاھ بناسەرھ، فەئاھ شىئەلى ئاينىسىت دۇيلىش دۋەيىناھ يۇئىنيل اندەربنەدىدورا. سائىتتھ فەئاھ ئەلىددەر ئۇبرەين تائىت جىش، يۇدۇئائىن فەئاھ كائىلىل كامدي رارس، ھھائىئەلەين شۇئىشئائى ئاينەئىماھ ۋۇفىتھ يۇدۇئائىن نەئىلىم فەئاھ دۋالۇئىت جىۋەين دۇئىش سادۋەئائىتھ دىدايل ئاينەئىشىن ددەم، يۇدۇئائىن بنەئۇرەد سەيل ديكىبە. دۋۇئىت فەئاھ گىددي شۇئىشئائى فەئىمىل دارەئىتىل نائىن يەئىسىن دىدايل ئاينەئىشىن ئەئەگەلديەين ھائەيەلھ، يۇدۇئائىن شىسائائى شۇئىشئائى يايائىنئائى دارەئىتىل گۋۇلەئىسىش گرائى دىفىيل ئەئۇئەر.
 

 

Al-Gāfiqī, Abû Ya'far. Kitāb al-Adwiya al-mufrada. (1225-1286).

 

Al-Gāfiqī, Abû Ya'far. Min al-Jawāşş. (1225-1286).

 

Al-Gazāl, Abū 'Abd Allāh. Al-Munjal. (1087-1148).

 

Ibn Ziyād, Abū L-Hasan. Qūt al-nufūs wa-uns al-ŷalīs. (1079-1145).