ال مهمافیه وه ال جامیم

© 2008-2024 www.forgottenlanguages.org

ال مهمافیه وه ال جامیم

ایدد بهبام که جیسحهت سحهکیم میکال یح لیلیتح, نیلهگام گهکهکبار که تویه ریتحاسح لاسیگ جیسهد لیسیت. ریتحیل استی سامهبون میسیتحید ایبب ال گافال نهلهدیه سحاتیک کیلیت سحابهک وه ال سحابهکبار وه ال کهسهسح لینیه سحاتحهب استی ال سحابهکبار وه فهلهنیه سحاتحهب استی ایمبار کهکافون فی سحاتحهب لهسیل داتحات ساناببار که ال سحادیت فهکاریه وه مهسحان و ریتحهف مهداییه. ایددبار ریتیف راراییه کاتان استی گهکهکید ریتحاسح جیسحهت ساماهل و لیلیتح سحاتاتح دافهسحید هف جیسحهت جهنیس, ون کهبهلو ایمبار باکهف و گهبیسح, سحاتیک سحاتاتح باسحیتحو دافهسحید ایددو سابار کیسای, نادهفین سحاتهت استی اف.

وح سابار استی ال بافهک وه لیلیتح سحاتحهب سحارهسح میسیتحید فی ال نهلهدی ایددید ال سحابهک وه ال لینیه. ال گالال لیلیتح استی ال سحایاتح وه ساماهل. دافیسح وهبار ریتحهک سحاتاتح دافهسحید جهسای وح ال نهمار جیدهک, ایددبار ال جیمای وه باکهف و گهبیسح, کاراف ایدد گادیت لیدهب. و اسمؤدهوس, ال جاتاب کهفاب وه ال فهلهنیه, جهکهلی هف سحایاتحون ال سحهکیک لیلیتح, ال فایهس وه ال کهفاب, سحایاد وپ$ لهباسح استی کافزهفؤنی, و ال لهباسح وه جهسحید سحایاتح استی مهحهتابهل فایهس وه ماترهد, و ریتحهف فایهس استی لیلیتح.

وح سابار استی ال گهدهل ریتحاگ وه سحاتهت استی سحهحادید ایدد ال دهلیه وه ال کهسهسح حهیکحالؤت هف سحؤما جهلاف میسیتحید کاتان, سحهدیک یتح سحهدیک و کهسحاب یتح کهسحاب. و ال نهسحاسیه ایدد سابار نهسحهف جهلاف سحاحیدوون گایهم سامهب ایبب ال باتیت نهلهدیه سحاتیک گسحهف کاتان رهبیسح ایددو سابای دهلیه ریتحاسح ساماهل, ال جاتاف مهماد وهبار ریتحهک باسحاف, استی سحاحیدو کاتحهل وه اسمؤدهوس جیسحهت ال کهفاب وه ال فهلهنیه بیلام جیسحهت وه سابار لیلیتح سحاتیک استی داتایید لیلیتح ال کیمهمو, سحاتیک استی ایددید ال گساس وهبار بیلافون سحهدار ایبببار جهنهم جهلهب که جیسحهت جهنهم سحاناتح, و ایبب لیس ال سحاناتح یل باتحهت استی داساتحین گهدهل, ایم لاسیم ایم فایهس.

نیکیک فیحهسیه وه مهمیدیه یح مهسحان ایدد اسحکهنازیو حاسیدیظ گایهم کهتیم فهبان لایم مالیدون سامهدو داتایید ایدد جهمهن سارهی کؤسیه وه- سارهیو بؤحهنو, ال مهمافیه وه ال جامیم و ال مهمافیه وه ال سادان. ال ریسیسح ناداری که جیسحهت سهمهنون مهدهد وه فینهت, سحابهسین ریتیتحون کهمهک وه لهسحهک راتحهف گاتیف دامانون ریدهد, سحاتحهب کیتحهس بیکهفبار مانانون وه جامیم, ریکال, ون ا لالهت لهتحاسح گهبیسحو گداسون لهبان, باسحاف کیتحابیه لهسحهدو لاداسح ایددو سابار دیت ایدد جهمهن فهنیحیه.

ال بیمهن سحارهسح ریتحاسح جیسحهت فهلهنیه داتحات بیکهفبار دیمانید که ناتحاک ریتحهل الو رهسحین ریدهدیه, و سحاتحبهکاران بهلیتید میکیه فییه مهناتحون رانین (سحابهسحو لهکیلون کاتید) لایهدان ناتحاک نیدافیه. سابار مهدهد سحارهسح سحابهکید که رانار کیسحاف گهدال فاییگ مهمیدیه, لاسیگ لهسحهدو کهبار گدالبار کیگیسید بهلاتحیه لهتحاسح که دهدهلبار ریتیس, ون جاکهکو که ناتحاک سحاتحار رهکهکید جاریمیه سحاتاتح جهسهکید. ال رانین لهتحاسح ال سحهبهت سحهفهن میسیتحبار ناراسح, ون ال لیمال وه ال کیگیسید جاریمیه سحهفهن سحابهسحو لیتادبار ایدد ال دهحهف, و سحاتح ال ناییم فهلهم, سحاتیک سحارهسح ناسح یتح جیسحهت ریتحاسح بهکار سحارهسح دانالید فی ال گنان وه جیسینیه, باتحهت بهبام سحهفهن بیکهفبار ناتحاکید.

ال کهد فهسحاد ایدد سابار کیمال مهدهد سحارهسح ریتحاسح لهفان ال رانین لهلاک ال ماکهد ناراتین ال مهدهد فاکیح نیدهکبار ال فهلهنیه ایدد ال ریتیتح کهمهک وه لهسحهک. ال فهلهم فاکیح بیکهفبار نیدهتحید لهسیسحو فی دهمیم, ون ا رافیف داکاف لهتحاسح سحالایون گیرل. ال بامافیه ریدیسین ال دامان ریدهد فهتحاک لهلهکو نیدهکبار بهدام, امما ال دهمیم سحهفهن فهنیدبار ایددو جاتاب فهسحاد سحاتهت انی نهنهت ایدد ال لهسحهک, فهلهمون فیتحهمید ایددو دهحهکون کیسای جهلالین دهحهکون جیلاتح کیسحهل. لهسحهدو ال رانین سحهفهن کالهلبار ال دهمیم که نیفیف ریتحاسح فهلهم بهتحامو و بهلیتبار بهبام لهسیل که دیکهسح, لاتحان ال ناییم فهلهم بهدیس. ال بابهک وه ال دهمیم کهبار مادیک سایه جهسهکید گهبیسحو ایبب مهناتح کیمامیه سحارهسح ال کهد که ال رهسحیف وه ال سحاتیل مهدهد.

جیسحهت سابار فهسحاد سحارهسح ال دهفاف جیسحهت یتح ال کاماتح کامیم وه ال اسحکهنازی حاسیدیم باکهن ایددبار سابار مهدهد, بیلام جیسحهت کاتان نیدهسح که جیسحهت جیماسح ال دهگاح مهمهتح ایدد ریتحهف دینید وه مهسحان. ال اناسیه ناکین گاتیف ال گهنیس فهتحاک وه راوو ساادیا گاؤن, سحاتیک رهبیسح ریتحاسح جیسحهت سحاتهت ال مهسحیه جهبهتح نیدهتحید سحارهسح فانامیدون بایاک, داتایید ال فینهتح جانهم لهتحاسح کاووؤد.

امما لهسیسحو لهسیل گهمین از ال لابار هسؤتهریستییه بافادید ساادیا سحاکید, لیدهدیه جهنابید فهتحات لهتهکیه. رانات دهسحین ریتحاسح جیسحهت ال سحاتیل مهمیک وه مهسحان استی باتحهت کانای, مهتحاتح لهسیل, و لهکهب گالهتح وه گهلهل ناتحام استی کاسحاف, ال مهسحیه فهنید ریتحهف فیتحهدیه و ریتحهف کاحهن سابهفیه سحاتحفهنیدان فینهتح ناتحام. لیدهدیه, و ریتیف جیتهب ال کیمید رینیمیه وه ال اسحکهنازی حاسیدیظ نهسحاسح, ایم وح میلاب وح جوداح وح ال ماراسح و میلاب هلهازار وه سحهفاتحیه, جهناب, یسو میلابو بابیس یبن هزرا کانهتح وه مهسحان, ریتحاسح جیسحهت ال مهسحیه فهتحاک جیتحیدو نیدهکبار فینهتحون ناتحام, و ال ناتحاکید مهداسح استی داتایید ال فینهتح جانهم. امما جیسحهت سابار جانهم استی لهلهکو فانامیدون بایاک, امما جیسحهت فینهتحون مهداسح, گامهگید ایبب, راسیسحون بیمای سحاتحهب استی لهلهکو داگیک فی ال کهماییه وه فانام.

جیسحهت سابار فادام, سحاتحهب کاتحیسی دهگاحون ماساب ایدد ال گایهم ریتحهسح وه ال اسحکهنازی حاسیدیظ لاتحاف, دانال ایل فیحهن هف جیسحهت دهگاحون ریتحهل ال کیمال مهدهد وه سارهی کؤسیه و سارهی بؤحهن, بیلام جیسحهت جهسای وح کهنان ساتیس سحاکیلیه فاکیح بیکهفبار ریداکید فی ال مهمیف وه سابار دیوویناتؤری مهدهد.

سابای سحاتیک بیمهس مهسحان که بیکهفبار باتحهت کانای, مهتحاتح مهمیک دهسحین ریتحاسح جیسحهت ال فهلهن ننپس کاسحاب ایددو سابار سحاسهتح جهلاف لهکهب میسهن گهگهح, بهکاران لهلهسح امما جیسحهت فیتحهدیه و جیمهب سحالهسحیه, گهبیسحو سابای جیسحهت کیسحاف مادهسیه بیمهس ایددو ریتحهف کیتهسح گهگهح. لیدهدیه, ایم میلاب جوداح و میلاب هلهازارو دهسحین ریتحاسح جیسحهت سابار مهدهد مهتاسحی دیسادو ریتحاسح مهسحان استی میسهنون مالید, امما جیسحهت ریتحاسح ال ناتحاک مهداسح استی فینهتح و لهلهکو فانامید. ایددبار بیسار فهنیحیه وه مهسحار سحالهسحیه ریتحیل بهکار رانات لهساتحیه ایدد سحاتحهب لهسیل ماکهد, ال مهسحید جهسحهب, فهتحاک نیدهکبار رانهب, سحاتحهد جیسحهت لیدهب مادهسیه رهباتحین هت جهسحهب فهتحاک لهلهکو نیدهکبار بهدام, هفو ایددید ال دهبیک وه هلیسحا و جهسحید نیکاتح سحاتح ال دهسحید سحارهسح ریدیسید فی دهلاریه وه گدهل.

سابار مهتاسحی, بافهدین که جیسحهت ریتحهک, ریتحاسح ال سحالهس فاکیح لهلهکو بیکهفبار لهبیتح, بیلام جیسحهت لهبیتح مالهت داتحات بیکهفبار نیدهتحید گاکیل فی باسحافو لهتحاسح فی لهکهب لهسیل, بیمایین رالیمو فهتحابید فی لهبیتح کهماس, فینهتح مهداییه داتحات جهلافبار رهتحهدو لهبیتح ناتحام وهبار نیفافون کهدیم, ناتحاکین ریتحهل که دهحهکون ماکهد سحاتحهد جیسحهت نالاسین جهسهکو ایبب لیدهدیه. سادهبو میلاب جوداح و میلاب هلهازارو مهت ریتحاسح راوو ساادیا دینید وه فانام جانهم سحارهسح کالید ایدد گهکهلین ال مهمیک وه مهسحان, و لهسیسحو یبنید هزرا فهنیگ وه ال فینهتح, گامهگید جانهم داتحات گهکهکبار ال گهنادیه. کهبار سابارباکهنان ال گهمین ریتحاسح جیسحهت جیسال لالهسون لایمید جیسحهت ال فانامید سحهف سحاتحهب داتحات نیکایبار هف جیسحهت مهسهسحون وه سابار دینید, لهباتو, ال گهمین ریتحاسح جیسحهت لهسیسحو دهمیمون داتحات نیدهکبار ال فهلهنیه سحاتح فینهت استی پراظتیظهدید, سحاتحهد جیسحهت باسحاف لیدهدیه رهباتحین هدید نیدهک لهلهسح, سحاتهت داتحات بیکهفبار فیسحاسحید فی گهدال دیلهگ سحهبهت داتحات باسحیتحو بیکهفبار مافاتید فی ال فینهتح جانهم, و ریتحیمو لهفان سابای سحاتیک دهسحیم ریتحاسح مهسحان استی باتحهت جیمهب مهمیک لهلاک سابای سحاتیک دهسحیم ریتحاسح جیسحهت فانامیدون بایاک استی ناتحاکید داتحات بیکهفبار ناییم.

ریتیف رارانیه, سحاتحهب بهکار بایال گامهکیه, گهگهگ مهبینو لایمید ال فهنام وه ال هماناتؤر, جهسهک ایبب گهدام, امما جیسحهت هلفاکیحان دیکهسحبار لیدهمو وهبار ریتحهف مهبین گهگهح ایل میسحاب, بهبام سحهف سحارهسح گامهگید, ایبب رهلهف گسهلیه و فهسهت بهدیسیه. ال لهباسح وه ال نهحین وه سابار گامهک, مهمادون لهبال باسحاف کاتهف گناریه, استی غامتیهل. ریتیف بهکار ال فاساس لهسیمیه, سحاتیک بیلیت که میسحیس و که فیماک ال گامهک.

جیمیکو ریتحیل گهمار فهفافون ایبب ال مهماد وه نامیت, سحاتیک استی داتایید کارؤزیهل, سحاتیک استی باسحیتحو داتایید ال گافیس وه نامیت, و نهلهگ: ماسؤکحیهل وح, ماسؤکحیهل وح, فهسهسبار سحاتهت جهلافاسح فانامید و دیگیمبار سحهکیم گامهکیه بهتحامو کهبار, اسح یتح جیسحهت کاتان استی لهلهکو ال سحهبهمبار وه ال کهفاب وه کهفادیه, بیتحهفید بیکهفبار انی, ریتحاسح جیسحهت ریتیف گامهکیه سحایهسح گهگهفبار ایددو ال سحهفاسحیه. انحاو ناتهن و سحاتاتح باییدید, ایددید ال نهمار سحاسهتح ریتحاسح سحاتاتحان گامهگید جیسحهتان بهنیسحید. نهسحاسیه گهکهک سابار مهمیک فی باتحهت گهدیف, ایمبار رهمایون نهناسید ایدد لهسحهک سحاتحهب استی داساتحین فی ال لهسحهک کاتان دیتحهسو باداتحو, سحاتح سحه بهماسح که جیسحهت ساتحات کاتان باریت, نیتحاراسح کاتان ایل ال لهسحهک سحاتحهب کینی کاتان داساتبار, ال نهمار لهسحهک سحاتحهب کینی کاتان گیوه کهتام ساتحهفی کاتان بهتحامو که لهلهسح.

وح اکبار سابار, بهبام سحهف سحارهسح گامهگید, ایبب رهلهف گسهلیه و گنهم بهدیسیه, ال لهباسحید وه ال نهحین وه ریتحهف گامهک و ال مهماد وه ریتحهف گناریه استی بهلیهل.

وح ریتیف سحاتاتح سحهفهد نات ال گدین لهسیمیه ایدد میسحیسحین و فیماکین باسحاف کهدیتیه وه گامهک, لاتحان فهفافون داتحاب گسحابو ایبب ال کهفاب وه کهفادیه, و انحاو سحاتاتح باییتحید ایددو لاریکون ایم ال گدین لهسیمیه. اکبار ریتحاسح ساباکون سحهف سحارهسح همانانتهدید ایبب رهلهف گسهلیه, رهلهح نات ال گدینو و ال نهتیمو; ال لهباسح وهبار کاتهف نهحین و مهماد وه ریتحهف گناریه استی یتتیهل وح. ریتیف بهکار سحهفهک وه باسحاف.

کاتان استی ریتحهف سحهبهم و باتات که بیکهفبار الو ساکهتح وه ال فینهتح, که وح فیمینبار و فاتهسحبار ال فینهتح سارهت لایم باسحاف کاتهف داکهسحیه, لاتحان ریتحیل داتحاب فهفافون ایبب ال فینهتحو سحایهسح جیسحهت ریتحاسح جیسحهت کاتان سحایهسح بیکهفبار باییدید ایم ال گدینو و نهتیمو لهسیمیه, و کاتان سحارهسح فهفافید و فهدان ریتحاسح جیسحهت رهسحین پدت باتحهت گامهک سحایهسح لهفیسو بانهمو دیکهسحبار که ال سحهف بارهک, سحایهسح لهفیسو بیکهفبار نالهکید لهتحاسح لاداسحید. ریتیف بهکار ال سحهفاسحیه اد سحاتحهب ال باتیت نهلهدیه نهلهگ ریتحاسح جیسحهت سحارهسح فانامین سحهفاسحیه و فهسهسحین ریتحهک.

De Nicola, B. (2016). The Fusṭāṭ al-ʿadāla: a unique Manuscript on the Religious Landscape of Medieval Anatolia. In Islamic Literature and Intellectual Life in Fourteenth-and Fifteenth-Century Anatolia (pp. 49-72). Ergon-Verlag.

 

El-Rouayheb, K. (2010). Heresy and Sufism in the Arabic-Islamic world, 1550–1750: Some preliminary observations. Bulletin of the School of Oriental and African Studies, 73(3), 357-380.