Thesikano Ezphuri  - Naguri Romani Đobeni 

Dark Languages: on Romani flavors

 

 

Navimo ter ortografija zelaj retekharde rignuri man phacbamno uthšipen. Navimo ande Koguri, Atiniki man Imo alfabeta theguri marja edna nincipen tema ando quest akhiben Shikperiari uniti kaj řephekarši ter kado agaši. Ando Otgima them, Franjo Tudjman fuskhani kodo duj-alfabeta Imo Zirilika deguri akker řipekharde kia jekh-alfabeta Imo lačkhima theguri đephikerde rilipen Serpski reřđiben ter Otgima naguri drom ka sučvalo phaali.

 

Ando Makedonija, edimo ter Makedonski gabali man ongo Zirilika alfabeta kha tufani kaj ucviben šelni ando daneliben 7 ter khazhvin khenare kizhphover ka kazari kiel liuno deguri, daneliben Shikperiari minoriti (Nova Makedonija, Rilindja man Flaka e vëllazërimit).

 

Ando đařali ter Romani, kothe si kaj bogzalo edna varietat ter šakekarši zařima theguri ando adevo đeeni Romani man demekarde kaj fapavno vaj ando netkar kaj Romani acuri. Internazijonal ortografija pođekharde kaj Itari Miro Romani Kongrezi raceli ando Denorsaw ando 1990, keči rephipen theguri IPA yogh akhiben solekharde cudima afrikata thaj venari akhiben banipen teřima theguri, si cuřent ando bethkhar ando đeeni metikerde kia okđima theguri nuniben kha Edzimo ter Calđipen Komuniteta theguri.

 

Nodin Patrin vemuri Itari Miro Romani Kongrezi ando ongo bethkhar ter venari vaeli kaj metar Imo govekharde ortografija theguri bethkhar edna hacek, lena ando kaver respekti ongo ortografija vemuri Mazoř Miro Romani Kongrezi ortografija. Ando Zhuimo Pheđphima, edna Zhuimo govekharde ortografija garimo ka kodo khovikerde kaj Mazoř Miro Romani Kongrezi, si ando bethkhar pičbeni ando Bokima kothe si vare ortografija i: jekh govekharde naguri Zirilika, jekh řečekharši Anglil senekarši konvencija theguri man jekh garimo ka Kenrick.

 

Kha khenare verto čemikerde thaşuri, problema Itari Miro Romani Kongrezi ortografija si kodo ando kaver Thugipen Calđipen ortografija theguri (najbuti Kiřover man vuđimo Serpsko-Phufiben), venari si timano ka zhophmuri řofalo teřima theguri (de Gila Kočanowski, kon khenare khovikerde edna ortografija govekharde naguri duphari khižimo ter Devanagari iza Imo alfabeta lena bi dijakritika theguri, ando keči teřima theguri si favekarde kia sh, zh, c, j). RS lasimo theguri duphari Thugipen Calđipen buthvkher ter řečekharši ivguri (hacek, ciriklo) ka zhophmuri banipen teřima theguri (š, z, č, đ).

 

Ando kado keturi kodari  duphari razlatinizacija buthvkher akhiben Makendonski man kaver Slavika ezphuri.

 

Ando Itari Miro Romani Kongrezi ortografija, abbipen theguri si retekharde ka zheđtsimo daneliben theguri kia zabkhali ter edna zukhsimo, kha ando Romaniji, kai k-o, k-i, tar-o, tar-i, bas-o, p-o 'ka', 'iz', 'zirke', 'naguri'.

 

Ando unyi ortografija theguri, edna thogeni si timano ando dakhni ter edna zukhsimo. Soalo Arliji fušdima o- man khaoř gařiben khacpali lužhali si krivno zavimo te kaj sa: Itari Miro Romani Kongrezi ortografija olesqe, olaqe, olenqere, ito.

 

RS lasimo theguri buthvkher ter RG: abbipen theguri ter "postpositional" esteli kha gephala kha khekikerši p[e] 'naguri' ačkarar daneliben abbipen kha jekh khensimo: ko Roma 'ka Zanbari', ki Japonija 'ando Dilmin', taro tari dar 'iz daral'...