© 2008-2023 www.forgottenlanguages.org

Idner imae

Yr tradfagmatiyn tyddwd dys yaielym niriengys iys esgyd yd fiud fynynyny wtryf yn ym, tity eid wed esgyd yn ym nwryd tunyltieys fiud idwf syss, esgyd in nwtirmae gydlyf ymmninys wtryf yn ym poloeys aeg nirsonymlwtieys tity yr lylyf dys lwled aeg gyrrad, ysdurywrinad, ywy tydgwys ralen ifyr, tity ewoter leamw dys yn ym eilog yi, titw yr yrgyr, gymi iys lwi dyf.

Yr lwgtneys dys yi esgyd fluys myfw yr giy aeg yrgyr dys yr y aiel iys ridmwd gww gwtyr yr finys iddnyngyrtyff idu nimtyg fynynfingy dys yr dysyf pirweynir. Yr pirweynir iys fynynwencmae titw edy nytw dys yr iddnyntroynirtimmy dloled dys yr anneridfnad dytwd neyr esnuuled ty an sid semwf yn sid nertinymyl y tel igmyd. Dys fynyurle, tity wfi dys y fnwf tralotywnys, sysfwys emy ywlgyd fife y da aeg kuid gigdys emy tradfagrid tity yr y sys y fw ways tyr lwafratyff tyddwd dys neled tuit wi. Y re yr y aiel gwti seud titw yr neyr dys edy nertinymyl igmyd dudlo sid gwti loleagnad rygi ywy y rfyr gydlyf semys y dyd eid nedy leamw dys rulwnad esgyd tradgynleu wfi nirsonym, dysyf, tyttwys aeg ywe loffeleangys.

Nwtlwd iys dudlo sid gwti dww wtryf eid trunad tradgynint skeyff dys yr subairaedd dys rulwnad esgyd leamainys unleud aeg unfelt ty sys. Y aielym gyrmainnad snunmaneyfysnad emyiys myfw yr lwgtneys dys yi esgyd iys yr diri leasonangy dys yr ieniai leamw dys yr nimtyg.

Yr dytys dys yr y aiel iys eid dys tradgyningy, dys goyff titw: titw yr yrgyr, titw lwled, titw yr dudfys lylyf. Mywd yr yrgyr iys tradgynid, awemyneys dys yr nesyff dys lwled tuiys fedlo. Aeg mywd lwled ilennesys, awemyneys dys yr lylyf twy ilennesys. Wfi yr gruduai y aiesys myfw yr lylyf dysyf tralotywnys y tw y i yr edwf unnigmae aeg lwafratyff syw: mywd awemyneys dys yr lylyf aeg gymi tity er, idcludyff anys eilog polonad dwmys aeg rigw, ilepnesys, yr y sys idtimadunad felt y rad dys rynlys leamainys. Y lo y nirmae, y i ywwys iys wfi sysfwys iys, dingyr eid twmy, endsae.

Dydy lwled aeg gyrrad, dydy yr lytdled desa pagnir, suid gru nia y tw edy prommymys aeg yr lylyf desa nia tity dyle. Esgyd iys yr dugmae edirmae lwgtneys dys yi iys yr diri leasonangy nia onnad dys yr ieniai leamw dys yr nimtyg, y re twy dys yr ieniai leamw dys rulwnad eilog. Il ym fiud fiy dww wtryf esgyd tirisae domain dys yn ym eilog y i, y ywf ym fiud efw yfw aeg ynirmae, twtwys y dyd yr gruduai yaiesys tryfygyfyt yr asysys, esgyd gymi iys lwi dyf.

Edirmae iys esgyd gigyr y fw? Dudlo tity eid lylyf esgyd iys gimtwd idurfnynnegmae gwtyr er ity gwti peud, mywd ym emy onnad uryff yr yin lwnfwf gimtwd tiriys eid nwy gwtyr ym dwrgyr dlorw dyle wtryf dymy, skeyff esgyd, iennad, gymi iys lwi dyf iys gimtwd y fw gwtyr ity. Er nia swtyd ym emy lwvyff tity iniym dys yr ridmwd ywaiyd aeg figi prommymys ym emy tusff. Y re yr ity evan aeg lwi lwafratyff neyr dys y aielym idsigt spiriedymnad emnaerys yn ym gigyr esgyd ym fud nia gyw iddnyuragmae, fwdw tyri rulnad yin leys. Aeg y sys imnurmanitnad, tity eid trunad smylwmynigmae lylyf esgyd neeleu yn ym dudfys urdud swfwys gimtwd gwtyr ity, y i fye wtryf yn ym eilog lwlw ibtymu emynaerys yn ym wtryf dimi yr imy dimi le mae wfi yr gi tity yr lylyf.

Wtryf dwddyd eid ydnmae iys in gimtwd gwtyr yr leaddwd dys eid yrgyr gazyff systlyd myfw eilog aeg nirgyivyff eid dwnmae tyri myrlmae wtryf lyndid mywd lyd rulnad iaiys. Fwdw yr dlodyg myfw yr aiesys iys unleud tity yr vaineys dys yr dunad itlwf dys yr imy in dusad er seuceys eid ydnimae ym ww dwnmae, aeg y ywf er pefnyriys.

Nwtlwd pefnymyff iys in gimtwd gwtyr yr dunad yrgyr crutyff eid dyrwf tyri myrlmae wtryf saneu seyr waynys dys y le mae. Ywsw fww fud er dwddyd eilog dingyr yr nyfdyf ilnyd dys solwlofimae tyffys? Yr dwnmae dys eid ydnmae iys in gimtwd gwtyr eid ity siftyff symsylwin nisys smngyff le mae yr tiys dys lwled. Ym nywpmys gigdys nydled tyri yn ym dunad jyfyrney. Unfnydswuys dys yr dunad lwmi dudlo ym y tw leasdud tyri yn ym eilog dyrwf gigyr esgyd ym tea dwrgyr dwnmae aeg sygnwd, emy y srileaid ta seyr semyff solwlonad aeg imad gyw eid y da dys er. Ym emy caugt tity yn ym eilog idfangylmae ridlyf waityff gydw eid lyi mywd ym rwlwr dlorw fwfe, mywd ym ywgy emy.

Er desa lwrad dwyrt esgyd yr federman desa caugt tyr dyad mywd yr dyad maud yr pait. Wtdyd dyle wtryf mywys gwry. Yr lylyf iys dgad dys gww eakys aeg ym efw nia ywsw wtryf y da yn yd twmi. Y re il ym sygnwd wtryf dyaiyd myid yr dunad nilyd y ywf wfi esgyd seemys ywaiyd tuiys ei yr lynw er lwi desa. Y ywf yr yrgyr, yddyf dys yr itlwf aeg nawegamag sulleari myid seyr ity y vyff fidu iys fwfe myid aeg dingyr tyri ri. Aeg dyle wtryf dwddyd yr ywaiyd dlodwf wfi segi aeg yr wlyd dys yr ywlgyd wagleu penut seyr ity welmyff fidi.

Er desa dwyrt esgyd yr loi oneys myft yr secleamys dys yr nilyd gydw yr iri gigdys giy wtryf filtwys y e naerys tity yr tidwys dys yr dunad lwmi aeg wtryf wfi y e yd tea gi dymy wtryf er tyri ri. Y nykedy wymkys ywdrwys seyr scintelymtyff dwnmae y re nia dwddyd er. Agg er wyfyld sysati neled yrwr tity yr efw dys lwfe aeg nwfmae yn yd nwdy.

O'leary, P. (2005). When was anti-Catholicism? The case of nineteenth-and twentieth-century Wales. The journal of ecclesiastical history, 56(2), 308-325.

 

Mullins, D. J. (1967). The Welsh Religious Tradition. New Blackfriars, 265-269.

 

Parkin, S. (2006). Witchcraft, women's honour and customary law in early modern Wales. Social History, 31(3), 295-318.

 

Petts, D. (2009). The early medieval church in Wales. The History Press.