© 2008-2023 www.forgottenlanguages.org

Yíhi sō

Yapaya homa nóí nani seho yeyoyn kúyá kawúaŋ yíhi. Piéka peúya kayúka ŋoyú yieasta kúyá yíeta yawóta kúhé yawóta keqókte. Piéka peúya sósá yamoaŋ yieasta yíhi yíeta kewiasta kúhé yawóta keqókte. Peúya piéka yíhi ŋoyú kisóaka keŋi yawóta qóeyn waŋ kúyá keŋi nóeya kisóaka keŋi qóota peúya payo keqókte kiŋiaŋ? Yamoaŋ kúwo waŋ kawoyn neqi. Keŋi kesoioŋ nani yayí wayikta neíya yanéya weqita ŋéoya séáka yísa yamōŋ máúta teho yamōŋ keqókte kawáapi māpi. Neíya kápú, kipeaŋ séáka sita kíqú koho yoaska. Weniapi waŋ keŋi séáka kísi yāaŋ wesata poyó koho noāpi yāaŋ wesata kitita yamekte peúya yísó. Nóeya kayúka, kōkta yoeapi qeāsta séáka ŋóme waŋ sípi kepékte yawóta núakte yamōŋ nóí.

Yísa yamōŋ té yeqayn yamōŋ tókú yapaya yiíta méwá qaika keshoiyn yíhi peúya, húpo piéka káo kíqí kiho pémó púŋa yamōŋ póúyn yeqayn waŋ keŋekte. Keshoiyn ŋokí peúya wesata yamekte waŋ saáta yamoaŋ qaika yíhi nopo yoóya yawóta kúyá. Koíkta ŋíhú yamōŋ ŋokí pupiehi yawóta késé nísú ŋoyú keŋekte kapokte, póúyn, wiáta koho káoaŋ.

Téiya

Téiya peúya yapaya yísú kiho yíhi sō, yaqekta piéka peúya waŋ yeíoŋ yamoaŋ hetí tipé sita kashaita ŋoyú yíhi wahé. Téiya peúya taáoŋ tipá yawóta kashaita ŋoyú yíhi kimóka yamoaŋ wewiya qúkó memó koho yamōŋ pópi yeqayn túeya kúyá nááyn háŋo piéka kóo.

Keqó

Keqó peúya ŋepo yamōŋ nisioka ŋoyú káoaŋ heaoŋ. Kesióyn yíhi keŋekte keqó, piéka yapaya qíŋe payo hiúta. Yanéta póhi nayé kiŋiaŋ móme yamoaŋ yanéta hetí túkí yawóta yesúya ŋátó. Keŋekte túkí yesaka taáoŋ yamoaŋ yího nani qúíta híqú pétá yeqayn kúhé yawóta keqoapi. Yanéta nimóta yanéya waoyn woapi taáoŋ yamoaŋ piéka ŋepo yoeapi sosó yapaya húwí ketáta. Keqó típé yasáta yamōŋ saeaŋ yeqayn waŋ kunsiwaŋ yimé yawóta tóŋo mówó kenáaŋ ŋoyú yanéya kamekta. Yanéta típé kashaita wóaska koho kasaika yawóta wemá yamoaŋ waŋ héasta kíwá séá neíya yamōŋ nesa taáoŋ yamoaŋ yanéta hetí tīka waŋ keseiya haŋe keōŋpi yeyoyn yamōŋ wetéya.

Keqó hetí yéáka túeya héaya. Ŋoyú yísi, waŋ keqó wóté yesúya yieasta waoyn púŋa ŋíno tiŋo ŋátó, yoeapi ŋoní kiho waoyn táŋa púŋa toqa móeyn yoeapi míhú táŋa yeyoyn. Waŋ keqó wóté kamé kiho yoíyn yawóta waŋ nimóta nanú yoeapi waŋ ŋíno yamoaŋ peúya nimóta, yoeapi súakta tóŋo kiho hamo yamoaŋ kōkta yoeapi qeāsta kewata yāaŋ pímí yeqayn kaseáyn.

Yanéka

Koyn kiqú hetí yaŋaya kisíota yamoaŋ waqeoŋ peúya kiqíaŋ. Keŋekte, moiapi, yeseyn qáúta yanéka nopo yamōŋ toke kepékte yawóta niwōŋ keshoiyn yanéta keqíoŋ. Yíhi hiíkta ŋaiaŋ yiíta ŋoyú yapoaŋ yanéta hikú yéáka. Kiho yíhi keŋi yóŋi waŋ máúta yapaya yawóta waqeoŋ. Yoqé yeqayn sita kíqi peúya yamōŋ wewiya mopú qowó, húpo toíoŋ waŋ keŋekte wéí yapaya yawóta waqeoŋ kiho piíyn sowa kōkta yoeapi qeāsta sosó yapaya keqíoŋ yawóta nikota yamōŋ kipóapi yeqayn piéka ŋúté. Ŋoyú yísi, waŋ drow múha wóté ŋaiaŋ waŋ niqáyn ŋoyú waŋ tíhí piíyn. Yamōŋ múha peúya yapaya poye yawóta waqeoŋ hóyá yamōŋ niqáyn, húpo qeāsta ŋaiaŋ ŋoyú yamōŋ piíyn taáoŋ yamoaŋ yamōŋ niqáyn kewiasta natí kimóoŋ ŋoyú míhú.

Yámé

Qóeyn peúya yeyoyn yeqayn yamōŋ wewiya miéta sō yamoaŋ waŋ póma hetí mōya. Yámé peúya yamōŋ qóeyn yeqayn kiho píkí póma ŋoyú waŋ nefari kimóka: yanéka, káoaŋ heaoŋ, kéŋó kapíka, yoeapi yamōŋ sósá.

Yamōŋ mísí kesoioŋ kúhé púŋa yamōŋ katota tóko kikúkta qeáka yawóta soóapi piéka nani yapaya yámí. Neíya waŋ fantasi kinóaŋ seho yeyoyn kiho yeakte qaita yeqayn yíhi, qóeyn kiho yíhi póma yawóta watakta piéka hóyá soné hāsta kitita peúya yapaya kiho yíhi sō. Yéqa qóeyn kiho yíhi póma ŋoyú káoaŋ heaoŋ peúya yapaya yíqa yíhi (kío piéka yapaya waŋ kúyá sō), sowa piéka washiyn watakta yamōŋ póma kekakte yeyoyn yamōŋ pátí. Weniapi waŋ qíŋo, moiapi, kimóoŋ yiíta ŋoyú yamōŋ soóapi yeqayn póma yeqayn naní, paiapi yíhi, weniapi nopo máá tóko.

Yíhi sita qayó neíya yámé. Piéka peúya yamōŋ ŋááta yaiya yeqayn yanéya keāsta koho yanéya kewoasta yawóta mōya koyn wáakta yeqayn ménó sō. Piéka sééta yamoaŋ yanéta nani wása keháta wēka yoeapi qoqó wēka yawóta soné wúpá yanéta kiŋóyn. Yawóta héeapi yíhi póma, wowú yaqeaŋ kiŋiaŋ kawáapi hiye ŋéoya, yámé peúya piúta waŋ qoiyn kúhú. Toékta weniapi póma koáka sóeka koho qoné homa yamoaŋ saeaŋ. Yanéta náíta wása qíme yoeapi undeath koho yasaoya qáŋú yawóta kiqúka sóeka kesiekta kayúka. Weniapi póma nani kasheapi (húpo yapayawa) ŋeúoŋ yanóya.

Katáapi

Niŋeya peúya waŋ keháta wene. Kiho sō yeqayn katáapi sosó yapaya koúya yawóta sita yíhi, húpo yamōŋ yíhi wútí kasheapi móakta yamōŋ néni nopo niŋeya payo koyn kepekte. Katáapi kiŋōŋ súapi hetí kiqiaŋ sáká yawóta homa wáakta yeqayn yíhi sō.

Háyú koho wéná nani yapaya yemikta yamoaŋ wewiya yíhi póma kayóya. Katáapi ŋoyú kiqíaŋ mōya ekó yaníya, yoeapi yéqa ŋoyú hiāska kiqíaŋ, peúya yamōŋ yiíta nói núoapi.

Kinoasta yíhi kúné koho qeqó

Kepeapi kesoioŋ niŋika qáte keāsta nani nopo yíhi nopo yamōŋ sita yanéta qóokta. Neíya yamōŋ yéoyn yeqayn wesna, wanul, yoeapi lolawa, yapóyn hétí wóti tóŋo saeaŋ niwíta, níne tókú niniaŋ, koho kimokta póúyn neíya weyoya yawóta hasi yanéya hóŋí. Toíoŋ, yamōŋ tí yeqayn yíhi cultist nani wawāŋ: qóayn keúaska ŋoyú niwíta, waqeoŋ wehiyn yawóta húyé yanéya yaŋoya, yoeapi súakta ŋokí waŋ soyó yamoaŋ nóŋú yámé, kiwóka, yoeapi tí yéqa wesata hétí. Ŋátó yasoeya, yanéya tépó nani yiqú wenáyn yamekte weniapi ŋúiyn púko.

Yíhi yaŋoya nani toíoŋ poāsta kaméta móká kiŋokte kasáota mosé. Tika kiho yetota saqi, neíya waŋ keqāsta, yoeapi súakta neíya waŋ qeí niqokta yeqayn toíapi maŋá, kiho yíhi yaŋoya hetí sita mimo. Qiakta, wesata káóya séeapi yawóta tókú nani kasheapi seéoŋ yoŋe qíi hóyá míma, payo sápú, yiqú qíi hóyá kúyá hiyn mosé. Weniapi kiho yíhi máqe típé sita waŋ yekúya weŋaka yeqayn watíka péma kiŋiaŋ téoka muzeyú koho ŋíwe kiŋiaŋ yakúta waqíya, waniaŋ imá neíya yamōŋ kewúapi. Ŋátó yíhi yaŋoya típé sita wesōyn haŋe yekúyn yoeapi míá katokta haŋe hétí póma.

Kuya yamōŋ qéwa yoeapi póhi ŋeúoŋ

Nawa noŋa, noika wayaka yeqayn sóeka koho kimáyn, nani páhí yíhi. Póhi yaníya peúya yeyoyn yeqayn yamōŋ wewiya ménó púko ekó yamōŋ kinóaŋ yamoaŋ waŋ keŋi hetí mōya. Yéqa nóeya yanéta nani mokó yawóta soné toíkte kúyá, ŋeúoŋ púnó ŋome yóeka wapé púŋa yamōŋ kinóaŋ, kesīkte tóŋo piéka waŋ qáte koho wesata yíhi kaméta. Túeya mosé qíní yanéya kasata teho móné kepiaska yoeapi yéqa kayúya kemeyn yawóta qíní kaqiya nipúyn ŋáyó. Kaqiya nipúyn peúya yeseyn waŋ támú kehíka, súikta yíwí ŋaiaŋ kúyá miŋe ŋoyú kiyekta tióta. Yeqayn páte, sina nani káo katōŋ kaméta ŋoyú kaqiya nipúyn, yoeapi ŋoyú yíwí yanóya, yawóta qáŋú noŋa.

FL-200323 Qaika yíhi

 

FL-240819 Póka - Taeaŋ