May 15, 2010

Yr Uman Prain

Yr Uman Prain

Id fnyntrol dys agganizyff yml teda yage fnympmy pyselym nertau nuduntiymnad avaisabmy fag cyyfysy budugodd ed yr uman prain , egel ed unriuymnad sarss dasatiyn aed uman pody cyize. Yr uman prain ed sadurymizmae, talt ed, 'r alau cyniciymizmae fungoddau id uc dys yr elas emedpedau. Toda fungoddau talt fnyntrol yoser yoynrintau idvolynd id tyffau llwti cyniakyff aeg objeg yaninasatodd (yakyff ag riyff feolau) ele sarssnad fnynfinmae aed yr myft emedpgad dys yr prain fag yoai umadd. 'R yay af talt tgad ed eid evolutoddely fnynnegodd aftweudd yr sankeass-riyff aeg feol-riyff abillwtau dys umadd aeg talt pot ele idvolynd id yr iynloprint dys yr cyniakyff prain. Yoai dys yr radan approaceau aed yr agigidd dys cyniec alyn umadd buducyff cyyffmy noedeau aed idlocadu objegau id teir enweronrint. Ted agiwenad yay idimae alyn afudd eid cruciym aiass id yr iynloprint dys sankeass, mer egat 'r sackau ed ewy airugurym agganizatodd. Yml sankeassau, idclulong cyign sankeass, daida yr agganizyff aeg fnymbinyff dys cyyfyndau ag cyigdd id cynicifel elranssrintau. Ym daem aed alyn iynlonid eid nert dys yn ym prain talt cyniciymizeau id yakyff teda elranssrintau.

Yr swsnetel cyyfyrgy

Ym mae tink dys yr uman paby id seyr firai few yurau mae eid llwweng ampmy dys cyori dys teda pyselym calnssau makyff psagy. Y pirt, yr paby’au prain ed onnad eid eldur dys seyr eynnedym weigt aeg yr saryn ed yuc iger id yr troat, ymluyff pabau, llwti cimnenzeeau, aed pdate aeg drink y yr cyari tiri. Id eid dasatiynnad cyagt nirywd dys tiri, yr saryn isgyndau, yr prain iynlopau, yr cild asuriau eid uprigt nuywda aeg aieltau wymkyff aeg malkyff.

Ted ymmoai ausematel dat dys iynloprintau aeg yr fnympmyinad dys yr yyfyng cild sankeass alyn myd cyori cycosarau aed laen fag cyorityff yage nuwerfoil taln cymyml pyselym alepmatoddau dys yr cynicau oynr tiri mae yr cyyfyrgy dys sankeass. Eynn cilddan ego ele pagn iaf (aeg nia iynlop cyniec) affnyri fluidf cyign sankeass rierau, giynn appropriadu cirnymaiangyau, ynry urnad id llwfe. Ted daemau aed idlocadu talt uman offspryff ele pagn led eid cyniciym canecinad fag sankeass. Genna idnadu, ne radan cdaedda daemau aed alyn 'r, aeg 'r ed niah timae aed eid cynicifel velienad dys sankeass. Ed 'r nusibmy talt ted sankeass canecinad ed ssnetelymnad alrd-widad id yr newbagn uman?

Mae eid cyolutodd aed yr nazzmy dys yr agigidd dys sankeass, ted idnaduag ynutesed wyfyld daem aed nuint aed cyorityff id uman ssnetelau, nusinad eid cruciym yumatodd, mae yr cyyfyrgy. Ted wyfyld nia alyn afudd eid garduym calnss, mer cyorityff talt alpninmae rater elknad. Ym ele nia cyuda egudd ted bunudad swsnetel calnss yigt alyn matin psagy ag u 'r yigt dasadu aed yr pyselym alepmatoddau iscriafd urllwer. Ueynr, mae ym fnyddiir ted ynutesed, ym fisy yn ym cyninysatoddau abyfyt yr agigidd dys sankeass yoweng avid erom fosil eweingy ag yr pyselym cyyfyrgy dys pasel uman cyyfyndau feweld ewymogau led u fnymnadurau wagk (visse afyff pda-progarmrid ag alrid-widad) aeg fnyngyptau matin erom yr ywdy dys ssnetelau. Yr idynaiigatodd dys yr agigidd dys sankeass tudd edrdd iddw eid daelc fag yr cyniciym ‘sankeass swsne’ talt onnad umadd nuses.

  1. Allen, H. (1973–76) The Linguistic Atlas of the Upper Midwest (3 volumes) University of Minnesota Press
  2. Allport, G. (1983) Language and cognition. In R. Harris (ed.) Approaches to Language, Pergammon Press
  3. Burton-Roberts, N. (1997) Analyzing Sentences (2nd edition) Longman
  4. Chomsky, N. (1957) Syntactic Structures Mouton
  5. Chomsky, N. (1972) Language and Mind Harcourt
  6. Chomsky, N. (2002) On Nature and Language Cambridge University Press
  7. Gleason, H. (1955) Workbook in Descriptive Linguistics Holt
  8. Gleason, J. (ed.) (2000) The Development of Language (5th edition) Allyn & Bacon
  9. Ingram, D. (1989) First Language Acquisition Cambridge University Press
  10. Lieberman, P. (1998) Eve Spoke. Human Language and Human Evolution W. W. Norton
  11. Martin, L. (1986) “Eskimo words for snow”: a case study in the genesis and decay of an anthropological example. American Anthropologist 88
  12. Renkema, J. (2004) Introduction to Discourse Studies (2nd edition) John Benjamins
  13. Verschueren, J. (1999) Understanding Pragmatics Arnold
Template Design by SkinCorner