Dzungari Shanou kagiè Xâ-lúa

 

 

Dénguá wín-gáò zuá  pádoù zí-lùa Dzungar (Jegün-ghar; díluá sálái  "zámùa zìlàò" xeà "Mongolian") wá-nùa dàmáo xeà  gà-doù zagoû.

 

 
Nán-gâi pî-lâí tàchea fé te-lûa zuá  kangou Oirat (Oyirad) bán-gaì. "Torgut" hâ (Torghuud), són-gaò, zan-gái yáo Oirat bán-gaì kagiè zí-lùa "Kalmuk" (Qalmaq), bîláó xié lánàò zí-lùa dáo Torgut hâ xeà kì-láó zácheá, pî-lâí yádaò kà-dáô yáo fà-díe Oirat din-gao. Nán-gâi ságâì Oirat pî-lâí sóngao waó dàmáo gingaí zagoû, yá-lâô zuá De-làó yêlao. Rashidu’ddin xeà paì Jami cal-tawarikh fengua zá-daô Oirat hâ tàchea bá-dié zongiè zuá Sekiz Müren (díluá sálái "Máneá Chàluâ"), kongoû langâô yáo Tuva Xingàô Dàgào (Nèlaí Kengâì). Lélâo tàmié Qutuqa Beki chafaì yáo Chinggis Mílíe xeà 1208, kagiè paì sán-gái fálâó fá-dìe gá-chúa gaì dâì fà-díe wá-làô zé-líe zuá "Chinggisid" sán-gái, Jöchid hâ, Chaghatayid hâ, Ögedeyid hâ kagiè Toluid hâ. Xeà zá-gao wá-màò zuá 1260–4, kén-gaì yoû ya-fâo Qubilay kagiè Arigh Buka fuâ tamuà gé-leá, Oirat hâ fâlûa dâì tafea kagiè gà-daí.

 

Xié fé tàlai, Oirat hâ kagiè ganùa shá-dái fa-chuà kanaí zuá la-tai ("Altai") be-loú zêlâì Qubilayid lé-lìe xié zámáo xié Yüan fà-dua pángao Zá-dàó zài wengâó gángâí.

 

 

Yá-nûa Ming gin-gáó nagaì zá-daô chàmaò má-chíe chá-dâi gaì sengíe shamiè, shá-máô zá-daô díluá pî-lâí zagùa fé bán-gaì zuá fa-chuà. Màgeà madàó zuá yà-màò zagoû Volga-Kalmuk zanài xadào gén-gàô yáo nì-làó zá-daô "Four-Oirat" bán-gaì pángao wengâó welou xeà màgeà bu-Yüan dafíe xàlaò gaì zà-choù Oirat hâ kagiè sengíe ganùa magao fa-chuà zuá Xianjiá, Naiman hâ, Kerait hâ kagiè Baraguta hâ.

 

 

Xé-lào yáo De-làó zanài dàdáò xeà gà-doù zagoû kagiè tà-lao, De-làó Oirat nánguá zà-nâì zìlûa xeà pamâi zagoû. Xeà kì-láó shagâò, bá-cháô "De-làó" kachái yáo din-gao wamie báchài chen-gou yáo Yüan tamuà chamaó kagiè má-chíe máloú xâì zài Qubilayidao dîlaô Batu Möngke Dayan Mílíe (1470–1504).

 

Chàmaò zâleà  xà-dao zilâô zuá  zá-gua zêlua Yadaó.

 

 

 

Chang, Kun (1984). Comparative Min phonology. Bulletin of the Institute of History and Philology, 55.3.415-458.

 

Chen, Cheng-Rong (1979). A sketch of the Pingyang dialect. Fangyan, 1979.1.47-74.

Ch'en, Yin-K'o (1936). The Wu dialect during the Eastern Chin and the Southern dynasties. Bulletin of the Institute of History and Philology, 7.1.1-4.

 

Dammels, J.F. (2010). The Dzungari turco-chinese lect. Iskänyar Press.

 

Fu, Guo-Tong, et al (1986). The grouping of Wu dialects. Fangyan, 1986.1.1-7.

Fu, Zuo-Zhi (1984). What kind of a dialect is the Manhua of Pingyang? Fangyan, 1984.2.95-100.

 

Ha-shin, Lai-dà (2010). Turco-chinese dialects. Iskänyar Press.

Ho, Dah-An (1981). The literary and colloquial readings in Lio-vai. Bulletin of the Institute of History and Philology, 52.1.3 01 -152.

 

Ting, Pang-Hsin (1979). A note on tone change in the Ch'ao-chou dialect. Bulletin of the Institute of History and Philology, 50.4.717-739.

 

Yuan, Jia-Hua, et al (1960). An Outline of the Chinese Dialects. Beijing: Wenzi Gaige Chubanshe.