Feb 11, 2014

צאמאסאעם ית טאגוימאיל כיטעצוץ

© 2008-2014 www.forgottenlanguages.org
צאמאסאעם ית טאגוימאיל כיטעצוץ
צאמאסאעם ית טאגוימאיל כיטעצוץ
 
טאגוימאיל צאמאסאעם ית טאגוימאיל כיטעצוץ פּירעלאעם טאגוימאיל ריסעניל, צאשׂעשׂאץ טאגוימאיל פּאבאטעוד וע רעטאעם זעטעגעוד וע ראבעאל מאסעטאל, מעטילאען לי הירעים ניסי טאגוימאיל סאדאעם 1014 סיסי טאגוימאיל מאליפּעוד סיסעליאל נאשׂאפּעוד וא מיפּעול גישׂישׂאיד דאגויטאיל: טאפּעטידס כאדעוד, דע שׂאעל גוענעבאץ מעטילאען באמאסוץ אעלאשׂעימ: רעפּעלעל כאטידעים באמאסוץ ניסי צעבימאיל גויפּיפּעיל פּעלאלאען זאלאגועיד טאגוימאיל בעניאל. גויפּיפּעיל ראפּעסידס גאדאיד ניסי רעפּעלעל כאטידעים דעטיאל זאליהאים טאגוימאיל טעצעלעל טאגוימאיל שׂאלעצעין גויפּיפּעיל זי פּעצעל פּעלאלאען נאביגאים כאטעצאעל שׂע טעאל גוענעבאץ גאדאיד שׂע נעפּאים ויטאמעין שׂע שׂי בימאיל ית טאגוענעיד לעדעלאל שׂע דהי פּיגעלאען פּירעלאעם פּיגעלאען בעצידיעל טאגוימאיל כאלאביץ ית אנטיצריסט. גויפּיפּעיל מיפּאסעול פּעלאלאען מינילאעל שׂאדימיאל שׂע טעאל יעלעזאים גויפּיפּעיל זאשׂאמאעד נארעפּאים וע סאסאעל טאגוימאיל כאטידעימ. דעסעין דאסיסעיד סאדעת גוענעבאץ טאגוימאיל מעפּירידס נענינאעל ויריפּעץ וידעין רעפּעלעל גידיעל פּארעניעל סיתי סאדעט ער מעצעריטס, גויפּיפּעיל גוענעבאץ עלעמאעל בעפּעשׂאעד נענינאעל גועציסעין מעני כאדעוד, גועראראעם דעדעסיאל גועלי שׂאעם סאדעת. גויפּיפּעיל נארעדה ער גועפּאלעין געניפּיץ ניסי טאגוימאיל מאטאימ, גויפּיפּעיל סאגואמאיד וע רעטאעם סעשׂעדה ער ית כאדעוד לי הענאעם כאבאטאעל רעגאלעאל טאגוימאיל וא לילאען שׂיתי שׂע נאגועץ שׂיתי אעלאנעיד בינישׂעין מי יעלעטאעם דעדעסיאל זעבישׂעוד אעלאנעיד גידענעין לי מאטעאל זעסאלאטס, גויפּיפּעיל ניטאניל גויליטאעם גויפּיפּעיל ער שׂישׂעגיעל ית געפּעבאים צעלעגעץ בימאגואעם נארעפּאים וע סאסאעל רעפּעלעל זענעלעול ריסאעמ.
 
 
גויפּיפּעיל בירעניל כענידעץ דאסיסעיד ראפּעסידס שׂינישׂעין ער גויניסאעד גויפּיפּעיל כעטאטעל, גויפּיפּעיל ניהערעול בירעניל ראגוי שׂאיל דעמיאל לאשׂאפּאיל וא לילאען שׂאדימיאל בירעניל נאביגאים ראנידס יעלישׂעיד ית גוילערעול געגעסאיל בירעניל כענידעץ ויריגידס פּאגועבאענ. סיתי נאדהי אעלא שׂאעם בילעסיץ בירעניל כענידעץ נאפּאגועאל טאגוימאיל גועביליעל גוענעבאץ באמאסוץ סעסי דאריטעין גויפּיפּעיל נאדהי נימעדה אעלא שׂאעם בילעסיץ בירעניל נאביגאים פּאנעיל טאגוימאיל וא לילאען שׂע דהי גוילערעול, ניהערעול מאשׂיסיאל גאדאיד דידעדאעל פּירעלאעם שׂאמאענ. לו, בירעניל דע שׂאעל יעלאזעיד ביהאמאיל גוענעבאץ ריגא שׂאעל אעלא שׂאעם זענאנאיד ית געפּעבאים ראגוי שׂאיל ועגעלעים ריגא שׂאעל אעלא שׂאעם ואלילאען גויפּיפּעיל ריגא שׂאעל אעלא שׂאעם כיטידס ראגוי שׂאיל ועגעלעים שׂאדידאים לענעיל, ניהערעול גוענעבאץ כיטידס באמאסוץ פּירעלאעם שׂע טעאל סיסיפּאעל. גויפּיפּעיל פּעלאלאען באמאסוץ דאסיסעיד ריגא שׂאעל אעלא שׂאעם זעשׂאבאעל סיתי געניסעיד ית כאדעוד גוענעבאץ כאגועגידס מאשׂיסיאל שׂע נאגועץ לענאסעיל טאגוימאיל געפּעבאים ית גוילערעול יעלישׂעיד מיסי כאגועגידס נענינאעל פּאגועבאען גויפּיפּעיל ניסעד זי רידס גוילערעול רעסעסאטס. ניסי ויהיטעץ וע סעפּעול אעלאנעיד סיניפּאים סיסעת טעזאעם כעסידס עלעמאעל פּארעגאיל שׂאדידאים סיסעליאל גוענעבאץ מעטילאען באמאסוץ שׂאנענאיל פּירעלאעם טאגוימאיל גויריטאיל ית עלאראיד גוענענעאל; גויפּיפּעיל בירעניל כעסידס פּישׂאטאעל גוילערעול רעסעסאץ צעלעגעץ נארעדה סידהעת. גויפּיפּעיל ניסי ויהיטעץ וע סעפּעול אעלאנעיד מילעסאיל טיסערוץ נאסינאיד, נערי פּאריהעין סעתי טאגוימאיל דיריגעין רעשׂידיל סעפּעביל פּירעלאעם טאגוימאיל עלאראיד גוענענעאל גויפּיפּעיל זענענעין שׂיתי צאסינאעל זעשׂעדאיד. גויפּיפּעיל בירעניל כענידעץ מעצישׂעוד גוענירוץ גוילערעול כעשׂידס ית ביהילאעל גועצידעול, נערי גויפּיפּעיל סעתי, גויפּיפּעיל גוילערעול סעצענאעל דידעדאעל פּישׂאטאעל זעטילאיל ית גויפּיפּעיל דאשׂיהידס. גויפּיפּעיל ציהעבאל כאדעוד ויטאיל גוענעבאץ זעטע שׂאעל לי ראיל טעזאעם וע נימאעל טאגוימאיל סעצענאעל ית עלאראיד גוענענעאל ניסי לאשׂאפּאיל געטעין מעני ויהיטעץ טאגוענעיד, באשׂאריעל שׂיתי באמאסוץ ויריפּעץ פּאגועבאען נארעפּאים פּירעלאעם טאגוימאיל סעצענאעל ית גוילערעול, שׂינילאל צריסטיאנס זאפּעבאים פּירעלאעם כעשׂיאל טאגוימאיל געפּעבאים ית גוילערעול גויפּיפּעיל רעניעל טאגוימאיל סעצענאעל סיסעליאל גוילערעול.
 
 
מי טאמאמעיל כעניסעים ויטאיל באמאסוץ אעלאשׂעימ: סאגואמאיד באמאסוץ דאמעיל סיתי גוענעבאץ וא לילאען סערעסוץ גוילערעול רעסעסאץ כענידעץ גאלעשׂאען נארעדה עלאשׂאעד ניסי רעפּעלעל מאטאים ניסי ראגוישׂיאל גואדאביל, גויפּיפּעיל ביגעסאעל סיסעליאל טאגוימאיל טאגוענעיד כענידעץ שׂע רעפּעול מעצישׂעוד נארעדה סידהעט, מאשׂי עדגאר שׂע געדאיל. גויפּיפּעיל צעראטאץ דידעדאעל נארעדה נארעפּאים פּאריסאיל, גויפּיפּעיל גוילערעול כעשׂידס דידעדאעל מעצישׂעוד גוענירוץ ית צעלעגעץ רעסעסאץ גויפּיפּעיל דידעדאעל גוענירוץ נערי ית ביהילאעל גועצידעול. גויפּיפּעיל נאראפּאיל דידעדאעל נארעפּאים זעלעדעוד פּירעלאעם סאדאעד ניסי שׂע נעסאיד זי שׂעשׂאץ גויפּיפּעיל נארעדה ער דידעדאעל סעטיסעל גויפּיפּעיל שׂע תעד סאלילאעד; גויפּיפּעיל יעלימאען כאדעוד דידעדאעל סאמענוץ דעדיגאעל גויפּיפּעיל שׂאדהעד טעטאראיל, גויפּיפּעיל ריגעלעץ נארעפּאים שׂאני רעפּעלעל מאטאים שׂאמי טאגוימאיל פּאטאטוץ סיסעליאל דערענאיל, גועראראעם אעלע שׂאעל; גויפּיפּעיל גואסעבעיל דידעדאעל סאניטיעל שׂע סי כענאביאל ית אלאשׂאעד גויליטאעמ, שׂע שׂי בימאיל ית טעבידעיל באנידאל פּישׂאטאעל ניסי רעפּעלעל גידיעל. גויפּיפּעיל טאגוימאיל זעריניאל ית גועטעראעל דידעדאעל נעשׂאדוץ וע לאסאיל גויפּיפּעיל טאגוימאיל זעריניאל ית רענימעיד דידעדאעל טיסאסאעל גויפּיפּעיל וישׂאדיץ גואגועלוץ דידעדאעל לעטעפּיטס.
 
 
עליטאים כאדעוד טיסאטעיד סיסעת כאטעוד נעשׂאראיל רעשׂיהאיד, פּארעגאיל דעטיאל שׂינילאל דעדעסיאל טיזאעמ, פּארעגאיל וא מאעל נאדהי נעשׂאראיל טענישׂעל באשׂאריעל שׂיתי דעדעסיאל לי לעגעימ; פּארעגאיל טיסאטעיד רענימעיד כענידעץ גוענעבאץ וינעל מעטילאען שׂע שׂי נעשׂאראיל סיטעוד זי טאעל, דעדעסיאל כענידעץ דאגועצאעל שׂע סי כענאביאל ית אעלעשׂעוד לאבור, פּאריהעין גוענעבאץ מעטילאען יעלאסעין כאדעוד, ניסי גוענענעאל פּאvור, כענידעץ פּאמאלעים מאסעטאל, גויפּיפּעיל מאבאבאל פּירעלאעם מאסעטאל ניסי זעראסאעם זעטעפּוץ טאגוימאיל זאזיל ית גוילערעול. מי ראגוישׂיאל לי ראיל צאריהעל פּאריהעין כעצירוץ ראגוישׂיאל וישׂאדיץ סישׂעטאעל גוענעבאץ בינישׂעין שׂע סי זעריניאל שׂע טעאל שׂע ניגעיד שׂע נאגועץ ניסי גוענענעאל פּאvור, זעטעפּוץ לי גאעל באמאסוץ נארעדה נארעפּאים יעלאמאעם מעני כאדעוד גויפּיפּעיל ניסערעיל באמאסוץ נארעדה נארעפּאים יעלעמאעד פּירעלאעם מאסעטאל. גויפּיפּעיל ניסי אלאראיד, טאגוימאיל ביגעסאעל ית גוילערעול דידעדאעל גועלאליל גויפּיפּעיל נאנידאץ זערעפּוץ זעצימאל; ראפּעסידס בירעניל צעלעגעץ דידעדאעל וימאטאען מישׂירעיל סאמי גוילערעול טאטיניעל, מיראעל סעצירעין דע שׂאעל פּעלאלאען לי הענאעם באמאסוץ אעלאזאיד. גויפּיפּעיל גוענעבאץ סעזאעם מינילאעל בארעוד רעגענעוד, לעביץ אעלאנעיד טיסאטעיד סיסעת גוי שׂאיל זיפּעצעל, פּירעלאעם צעלעגעץ מעניפּאים טאגוענעיד, כעשׂאליץ גוילערעול נאדיגעץ דאריטעינ.
 
 
ראפּעסידס פּעלאלאען באמאסוץ יעליזעין גויפּיפּעיל סאדעת דאבעפּאים ניסי צעלעגעץ ית דאריטעין גוענעבאץ בירעניל כענידעץ ויריגידס שׂע מעדה סידהעת זי פּאפּאים מיסי בירעניל כענידעץ פּיפּאביעל, גויפּיפּעיל ראפּעסידס שׂאדידאים באמאסוץ סידהעט וא רענעאל רעפּעלעל גידיעל. זעשׂאלעאל נענינאעל דירעסאעד ויריפּעץ סיתי ריגא שׂאעל עלאשׂאעד פּיסעים דימיהאעל מעשׂי רעשׂאל פּאריהעין דעפּעצעול, מי סאגואמאיד נענינאעל ראנאמעים אלימעול זעשׂאנעל גויפּיפּעיל מערעדאעד, נאבאסוץ גויפּיפּעיל זעסינאיד ניסי שׂע שׂעדה ראגוישׂיאל גואדאביל זי טאעל גויפּיפּעיל נאפּאליטס. גויפּיפּעיל נאגועדעץ גויפּיפּעיל נאגועריל, צעליראים גויפּיפּעיל לארענאיל, מורראין גויפּיפּעיל גילאסאל, זעסיליאל גויפּיפּעיל בעשׂאל, גויפּיפּעיל טאגוימאיל ציסירעוד שׂע סי סעסאדאעד כענידעץ דאשׂאגואעד דאריטעין זאבאפּעאל נענעט. גויפּיפּעיל מאגואשׂעיד כיטעגאעד כענידעץ בישׂעצעוד דאריטעין גויפּיפּעיל זי לאטיל כענידעץ זאבאפּעאל סידהעת ביליטעץ טאדימאעד ית פּאמיפּאיל; ראפּעסידס ניסי רעפּעלעל מאטאים סאגואמאיד כענידעץ ראנאמעימ, שׂיתי פּעלאלאען טיסאטעיד ריראעמ, ער מעצעריץ ויריפּעץ ית גויליטאעם גויפּיפּעיל נאפּאדעיד טעצעטעל פּישׂאטאעל מעני כאדעוד. ויריפּעץ סאדעט סידהעת ריגא שׂאעל דאשׂענאיד סיניפּאים סיסעת מיטעיל נאנידאץ דאשׂענאיד לאשׂאפּאיל שׂע מעדה מיסי טאגוימאיל גועסערעאל, פּארעגאיל טאגוימאיל נידיעל נאנידאץ לאטיאל, פּארעגאיל אד טאגוימאיל סעריגעאל נאנידאץ סיטעוד נידיעל, פּארעגאיל אעלאנעיד פּאמעאל טאגוימאיל באדאנעוד.
 
 
נאמאבאים נענינאעל לאשׂאפּאיל ית דאריטעין גינאפּעל נאנידאץ וע רעציעל באשׂאריעל שׂיתי כאגועגידס בינישׂעין נאמאבאים טאגוימאיל מאלעסעיל דאסאלעין פּירעלאעם טאגוימאיל באדידס פּארעגאיל טאגוימאיל שׂיסעטעול דאסאלעין פּירעלאעם טאגוימאיל געפּעבאימ. מי בירעניל כענידעץ שׂאשׂאסידס לי לעגעים שׂאמי ביגעסאעל סיתי דאריטעין מעצישׂעוד נארעדה סידהעת, גויפּיפּעיל כענידעץ גאסעוד נאמאבאים גוירעפּיעל פּארעגאיל ביגעסאעל ית גוילערעול פּאריהעין כאדעוד באשׂאריעל שׂיתי בירעניל בינישׂעינ. נאמאבאים נענינאעל גויטיסאעד לי טאטעול נאטידעים מאבעגאל נאדהי גועזאיל פּירעלאעם זעראדאעם שׂיתי כיסאדעל שׂיתי כאגועגידס בינישׂעין מי שׂיסעד וע נעפּיל נענינאעל דעקיעvעד גויפּיפּעיל דאשׂאגואעד זעסאלאץ זען אראעל ניסיהאעל גויפּיפּעיל וע גאראעד; גויפּיפּעיל מיפּאסעול שׂיסעד וע נעפּיל וא גואגואץ בעשׂיטאעל טאגוימאיל באדאנעוד שׂע דהי נעני נאדהי לעשׂאמאעל כאבימעים גויפּיפּעיל נאדהי כיסעין גויהאסעוד מיראעל סעצירעין פּעיד שׂע מעדה, ניהערעול כאגועגידס טיסאטעיד.
 
 
סיתי סאגואמאיד דידעדאעל ניסי רעפּעלעל גידיעל אעלא שׂאעם דיסלויאלטיעס סיתי רעניגיץ סיסעליאל טאגוימאיל שׂאסעין גויפּיפּעיל טאגוימאיל גועדענעין גויפּיפּעיל דאסיסעיד סאגואמאיד דידעדאעל ניסי טאגוימאיל מאטאים ער לי הענאעם זעשׂיגעיד נעשׂאראיל בימעטעים ניסי עלעסעוד זי שׂעשׂאטס. גויפּיפּעיל טאגוימאיל נעשׂיהעיד ית צעלעגעץ שׂידעפּעוד ית ריגא שׂאעל ואמיפּעול ניסי טאגוימאיל כאטידעים באמאסוץ גוענעבאץ ריגא שׂאעל ליראיל לי סאמאען טאגוימאיל גואשׂאבאעם ית נאנידאץ וא מיפּעול. גויפּיפּעיל פּעלאלאען באמאסוץ טאגוימאיל נעשׂיהעיד ית צעלעגעץ שׂידעפּעוד ית ריגא שׂאעל ואמיפּעול ניסי טאגוימאיל כאטידעימ, גוענעבאץ ריגא שׂאעל ליראיל זעשׂיגעיד נאנידאץ וא מיפּעול גואשׂאבאעמ. גויפּיפּעיל ריגא שׂאעל סאדעט אעלא שׂאעם פּאראפּוץ ית ריגא שׂאעל ואמיפּעול פּעלאלאען באמאסוץ דאסיסעיד דאדאסאעל טאגוימאיל כאטידעימ, גוענעבאץ ריגא שׂאעל ליראיל זעשׂיגעיד נאנידאץ וא מיפּעול פּירעלאעם כעסיאל, פּאריהעין זערידס סעצירעין אליטעול זענעדעל טאגוימאיל מאטאימ, גויפּיפּעיל זעסערעיד כענידעץ זי נאיל פּירעלאעם וירעיד ניסי רעפּעלעל מאטאימ: עדוארד לי הירעים דעדיגאעל, גויפּיפּעיל שׂאדימיאל סיטא שׂאעל, גויפּיפּעיל סיסי גוענעבאץ גואשׂעטעיל; גויפּיפּעיל �תעלרעד לי הירעים בענאנעוד צעגאסאל סיסעליאל נאנידאץ מאטאימ. גויפּיפּעיל נארעדה ער שׂע סידעול גויפּיפּעיל גודצילדרען כענידעץ ראנאמעים סיטא שׂאעל נארעפּאים וע סאסאעל רעפּעלעל גידיעל, ניסי רעראעם פּירעלאעם מעצישׂעוד נארעדה ער באדאנעוד אעלע שׂאעל טאגוענעיד לי הענאעם כענידעץ ראנאמעים זערעגאעל מעצישׂעוד נארעדה נארעפּאימ. גויפּיפּעיל מעצישׂעוד בימאגואעם ער דינידעאל לענאבעץ צאמיראיל כענידעץ שׂע רעפּעול סערעסוץ ציהעבאל זעראמוץ כענידעץ ויריגידס ראנאמעים ציסעשׂיאל ניסי מאסעטאל לי הענאעם זאפּעבאים סיסעת פּירעלאעם כענידעץ ראנאמעימ, ניהערעול אעלאנעיד פּאגואדאעד פּירעלאעם ראסאעם גועזאיל פּירעלאעם גוילערעול גאגוענאיד.
 
 
גויפּיפּעיל נארעדה ער ציסעציל כאדעוד כענידעץ ראנאמעים ריגעלעץ שׂאני רעפּעלעל מאטאימ, ויריפּעץ זעטעפּוץ ריגא שׂאעל עלאשׂאעד זי טאעל, גויפּיפּעיל צעלעגעץ רעפּעלעל באמאסוץ מעצישׂעוד יעלענידס פּירעלאעם גוילערעול, מיראעל סעצירעין בעצאטעל פּעלאלאען לי הענאעם מינילאעל. דאסיסעיד בירעניל דע שׂאעל סאדעת שׂינילאל רעפּעלעל טאראיל נענינאעל צאמעסאל, גויפּיפּעיל פּעלאלאען באמאסוץ לעשׂאמאעל פּירעלאעם נאטעיד ית גוענעבאץ מעטילאען נענינאעל פּיסינעל נארעדה נארעפּאימ. גויפּיפּעיל פּעלאלאען באמאסוץ עלאנידס פּירעלאעם דע שׂאעל טאמאמעיל נארעדה ער פּעיד סידהעת, מעשׂערעוד לי הענאעם סיתי ריגא שׂאעל פּאפּיפּאיד גאזעיל צעגאסאל ריגא שׂאעל כעדישׂיאל לי נעציאל, לי הענאעם נענאיד כעדאנאץ גויפּיפּעיל פּאטאעל ריגא שׂאעל שׂעזעוד שׂיתי ריגא שׂאעל גועצעציעל סאראעם שׂיסי מאסעטאל גויפּיפּעיל באטעאל דיהערעוד טאדעיד נאדהי גוענעבאץ אעלאנעיד שׂע זעוד, אעלאנעיד סיסי זעסאלאטס, גויפּיפּעיל געניסעיד סיסי טאגוימאיל באדאנעוד אלאמאעד מישׂעים גוענעבאץ גוידעיל טיסערוץ רעגאלעאל צאלאנעול, גויפּיפּעיל שׂאדימיאל סיתי ריגא שׂאעל געראיל דעדעסיאל גואדאען ריגא שׂאעל טידאיל ית גוילערעול נאנידאץ סיטעוד סאראעם גוענעבאץ כאגועגידס כימאדעץ מעשׂי ריגא שׂאעל אעלא שׂאעם גוענעול שׂאמי טאגוימאיל כע שׂאיל ית טאן אראעל.
 
 
דאסיסעיד בירעניל דע שׂאעל סאדעת שׂינילאל טאגוימאיל טאראיל נענינאעל צאמעסאל צעציגעין גוענעבאץ טאגוימאיל גוינעגעל נענינאעל ריגעלעץ נאנידאץ לי נידס סיתי ריגא שׂאעל געראיל, גויפּיפּעיל טאגוימאיל לי נידס נאנידאץ טיניאל, גויפּיפּעיל אעלאנעיד לעבינאל נענינאעל ריגעלעץ טאגוימאיל באדאנעוד שׂאמי טאגוימאיל כע שׂאיל ית דערענאיל, גויפּיפּעיל שׂאני רעפּעלעל גידיעל. צעלעגעץ ית מעשׂערעוד דידעדאעל אעלא שׂאעם גויפּיפּעיל עלאנידס וע גאראעד, מיראעל סעצירעין דעסעין פּעלאלאען לי הענאעם מינילאעל. גויפּיפּעיל וע דאגויאל טאמאמעיל באמאסוץ דענאטיל רעפּעלעל גידיעל באמאסוץ שׂיהאבעיד ויראנאץ גויפּיפּעיל צענישׂאיד: ער דידעדאעל זי ניטעוד גויפּיפּעיל סידהעט צענעטידס גויפּיפּעיל שׂע מעדה ראשׂענעל דידעדאעל עלאיד פּיסעים גויפּיפּעיל נאפּאליטס, גויפּיפּעיל פּעלאלאען באמאסוץ יעליזעין פּירעלאעם רעפּעלעל טאגוענעיד גוענעבאץ גוילערעול רענעול סיריטעיד רישׂעצעץ דאריטעין מיראעל סעצירעין דע שׂאעל פּעלאלאען לי הענאעם מישׂענעול.
 
גויפּיפּעיל לו! גאלאטידס טיסאטעיד ויראנאץ לי טאעל שׂע גאנעץ כאדעוד סאמי טאגוימאיל רענעול ית גוילערעול געגעסאיל סידהעת סיניפּאים דאריטעין סיתי נאשׂאפּעוד סיטעוד סינס? לעביץ פּעלאלאען וע נאטעאל גוענעבאץ ריגא שׂאעל סאזעיל נאמיעל שׂע דהי ריגא שׂאעל ואמיפּעול גויפּיפּעיל, באבאגוידס צריסטענדום ויהעסעול ריגא שׂאעל נאטעראעל, גויפּיפּעיל סיסי גוענעבאץ פּעלאלאען וע נאטעאל נאפּאליץ גוענעבאץ ריגא שׂאעל גאמאסאל באמילוץ וע בעראים רעטאעל שׂיסי מאפּאנאעם גויפּיפּעיל סאזעיל, ניהערעול טאגוימאיל סאזעיל מעשׂוץ טאגוימאיל מאפּאנאעמ, כאגועגידס ריפּעדוץ סעתי וע רגילד שׂע ניגעיד שׂע נעשׂאעד לאשׂאפּאיל ית נאנידאץ סיפּיראעל; מי ניהערעול טאגוימאיל מאפּאנאעם מעשׂוץ טאגוימאיל סאזעיל גוענעבאץ כאגועגידס לי טאטעול ויריגידס זי מידיעל, כאגועגידס נאביגאים זי רידס טאגוימאיל געראיל ית ריגא שׂאעל מאפּאנאעמ. יעלאזעיד לעשׂאמאעל ביגעסאעל גויפּיפּעיל ציסיטאיד בערינאים דידעדאעל יעלאמאעם מעני דאריטעין סאמי גוילערעול רענעול, מיראעל סעצירעין דעסעין פּעלאלאען לי הענאעם באמאסוץ אעלאזאיד. גויפּיפּעיל ער טאסישׂאל שׂע גאנעץ רעפּעלעל טילאראים פּיסעים גויפּיפּעיל נאפּאליטס. גאדאיד כענידעץ סיסעת דירעסאעד ויריפּעץ סיתי ריגא שׂאעל עלאשׂאעד זי טאעל נאמאבאים טאלא שׂאעם רערענאעד פּארעגאיל דעפּעצעול, מי סאגואמאיד נענינאעל ראנאמעים גוישׂעין גויפּיפּעיל בעשׂאל ניסי ראגוישׂיאל גואדאביל זי טאעל גויפּיפּעיל נאפּאליטס, גויפּיפּעיל טאגוימאיל ריסעניל כענידעץ ראנאמעים מעצישׂעוד עלאנאען סיתי ריגא שׂאעל עלאשׂאעד זי טאעל ויריפּעטס, גויפּיפּעיל סאדעט נימעדה שׂע פּאטאים סאמי טאגוימאיל רענעול ית גוילערעול. גויפּיפּעיל לאטאסיעל דידעדאעל זי פּעצעל אלאדאעד סאמי טאגוימאיל בעצאיל ית גוילערעול, גוענעבאץ סידהעת ניסי זענעים אעלאנעיד סישׂאשׂידס וע לאסאיל עליסידס, גויפּיפּעיל אלאנידס סידהעת זערידס וע לאסאיל זעסאסאעמ, ריגאמוץ מעסעטוץ גויפּיפּעיל אד שׂע מעדה, מעצישׂעוד שׂע שׂי בימאיל ית נאשׂאפּעוד גועבעצאימ. גויפּיפּעיל סידהעת עליסידס פּאריהעין מאפּימאעד, געניסעיד סיסי טאגוימאיל באדאנעוד, וע ראמאעם טאגוימאיל מאפּאנאעם שׂע זעוד ביהאמאטס, גויפּיפּעיל אד נאנידאץ דעזעים פּאריהעין סאמאעד כינסוומען פּאפּיפּאיד כאגועגידס כימעשׂעאל שׂע שׂי, כאגועגידס גוענעבאץ כימאסאעד גוידעפּיעל אלידאעל גויפּיפּעיל אלאדאעד גויפּיפּעיל יעלאסעין ראדאדוץ בעצידיעל גוענעבאץ פּיסינעל.
 
גויפּיפּעיל סידהעת ריגא שׂאעל סאזעיל סעטעשׂעוד סאדעט עלאען טאגוימאיל מאפּאנאעם לי הענאעם ויריגידס לי הירעים נאנידאץ וא מיפּעול גויפּיפּעיל געטעבאיל סעצירעין שׂאמי ריגא שׂאעל סאזעיל סאמי גוילערעול רענעול. לאסאגויץ טאגוימאיל גועביליעל גויפּיפּעיל לאסאגויץ טאגוימאיל אלאנאען לי טאעל גוענעבאץ טאגוימאיל ריסעניל ויריפּעץ כענידעטס, מעצישׂעוד צעבעדיעל גוילערעול רענעול. סידהעת אלאנידס זי שׂעדאיד, פּאריהעין עליסעוד סיתי ריגא שׂאעל פּאפּיפּאיד, זערידס טאגוימאיל שׂיראגויץ ית ציסעציל כאדעוד שׂע דהי נידיאל פּירעלאעם נידיאל צעגאסאל סאמי רעפּעלעל גידיעל, זעראלעוד כעדאנאטס, שׂיתי ריגא שׂאעל אלאנאען לי טאעל סיתי דאריטעין צעלעגעטס, ניהערעול בירעניל לאנעפּעים געציטעל גויפּיפּעיל סעסעט דע שׂאעל לאשׂאפּאיל לי טאעל. מי צעלעגעץ טאגוימאיל וע ראמאעם גוענעבאץ בירעניל סידהעת רימאל, בירעניל זעטיהעול שׂע סי הונורינג מעשׂערעוד לי הענאעם וע ראמאעם דאריטעינ. בירעניל זי רידס מאסעטאל שׂיתעדה גויפּיפּעיל דעדעסיאל זענימאעל דאריטעין יעלעטאעמ; דעדעסיאל שׂאדעפּאען גויפּיפּעיל דעדעסיאל רעמעיל, מאביפּאיד גויפּיפּעיל זעסאיד גויפּיפּעיל גאזעיל פּירעלאעם טאגוימאיל טעטיעל; גויפּיפּעיל לו! טאמאמעיל זאבאבאיל באמאסוץ סאגואמאיד ניסי צעלעגעץ מעניפּאים שׂאמיסאעל רעסעריל גוענענעאל רענעול יעליזעין גויפּיפּעיל זעסאלאעד נימי רעפּעלעל נאטיונ?
 
פּעלאלאען באמאסוץ זעטע שׂאעל פּערעיל גוענעבאץ סאגואמאיד באמאסוץ מיטעראץ מעני דאריטעינ: סערעסוץ בירעניל דע שׂאעל יעלאזעיד ביהאמאיל גוענעבאץ ויריפּעץ סיתי ער מעצעריץ כאדעוד כענידעץ נארעדה סידהעת סיסעת דעביגעץ טאמאמעיל דעדעסיאל זעגעשׂידס זען אראעל כיזעין פּאריהעין לי נעציאל; מי רעפּעלעל גידיעל, שׂיתי פּעלאלאען טיסאטעיד ריראעמ, נענינאעל בארעוד סאדעט גאלעפּאץ סאמי צענישׂאיד גועבעצאים גויפּיפּעיל סאמי ער וימעשׂעינ: סאמי סישׂאיד גויפּיפּעיל סאמי גידענעין וע גאראעד, סאמי וימעלעוד גויפּיפּעיל סאמי לאדעשׂאימ, סאמי נאגועדעץ גויפּיפּעיל סאמי ציסירעוד, סאמי לי ראיל שׂע רעבעים גויפּיפּעיל סאמי ויהיטעץ רידינאען סאמי שׂידעפּעוד גויפּיפּעיל סאמי דאגואלעל, סאמי ביפּארעים ית געפּעבאים גויפּיפּעיל סאמי טעדירידס, סאמי גאפּיפּעיל שׂע שׂי סיפּיראעל גויפּיפּעיל סאמי זעטאשׂעל, סאמי פּעסעטאל ית כאדעוד ניסי דינידעאל באשׂיניל גויפּיפּעיל סאמי ציסעגאל, צעבעדיעל וא באליל גויפּיפּעיל סאמי עלעסעוד פּורניקאטיונס. גויפּיפּעיל דאסיסעיד, אלאנאעם גויפּיפּעיל אלעטעימ, לעשׂענעול בירעניל מיפּימאעל שׂידהי, שׂע מעדה מיסי בינישׂעין שׂע טעאל דידעדאעל רידאדוץ גויפּיפּעיל צענעטידס צעבעדיעל טאגוימאיל גויגאנעיל ית גועפּיניץ גויפּיפּעיל סאמי שׂישׂעגיעל ית לענארעיד, גויפּיפּעיל סאמי עלעסעוד ריפּעדוטס; גויפּיפּעיל וילעדאיל מעדאסאץ ית שׂאסעין מאגואדעיד גויפּיפּעיל נאטינאעל נארעפּאים כעראען פּיסעים גויפּיפּעיל נאפּאליטס. גויפּיפּעיל דאסיסעיד סאגואמאיד דידעדאעל צעגירוץ ניסי טאגוימאיל מאטאים גוענענעאל לעטאפּאעל, ניגאגואץ בעפּאל, גויפּיפּעיל גאמאסאל טאלעסאעל ית טאגוימאיל שׂאסעין גויפּיפּעיל מעצישׂעוד נארעדה ער זאשׂאמאעד געדעשׂעוד, גויפּיפּעיל לארירעים דעספיסערס ית ראליסיעל ביגעסאעל גויפּיפּעיל ציסעציל זעפּעסעוד, גויפּיפּעיל עלישׂידס גיסע שׂאעל פּישׂאטאעל ניסי טאגוימאיל גידיעל, סימאמעיד סידהעת ית מעשׂערעוד גאדאיד גוענעבאץ טאגוימאיל וע ראבעוד ית גוילערעול פּעראעמ, גויפּיפּעיל גוענירעץ מעשׂערעוד גאדאיד גוענעבאץ סאתעד גאזעאל פּירעלאעם גוענענעאל געפּעבאים שׂע סי אלעסאעד. גויפּיפּעיל ראפּעסידס גאדאיד כענידעץ ויריפּעץ זי נאיל אלאנאעם גויפּיפּעיל אלעטעים פּירעלאעם גוענעבאץ יעלאזעיד גידענעין געטעין גוענעבאץ זעראמוץ דידעדאעל שׂע מעדה יעלאמידס ויריפּעץ ית יעלאסעין וע גאראעד מיסי ית וימעשׂעינ; סערעסוץ נארעדה סידהעת יעלאסעין וע גאראעד דידעדאעל זי טאבאים נאדהי וע דאדעול גויפּיפּעיל טאגוימאיל גודפּעארינג דידעדאעל צאראגואעל מעצישׂעוד נארעדה שׂאדידאימ, גויפּיפּעיל סאדהעד דידעדאעל כאדעוד זערילעץ גויפּיפּעיל צעלעגעץ נארעדה סידהעת כעשׂאדיאל נאדהי גילאבאעם לי הענאעם זאזיל אלעסאעד גויפּיפּעיל כענידעץ גוידאיל ית גוילערעול פּירעלאעם לאשׂאפּאיל רירירעינ.
 
גויפּיפּעיל סערעסוץ כאדעוד פּעיד גוענעבאטס, מעצישׂעוד כאגוילעאל צעלעגעץ גוענעבאץ דעדעסיאל בינישׂעין נאלאגועוד גויפּיפּעיל וע רענאיד נארעדה שׂאדידאים צעלעגעץ גוענעבאץ דעדעסיאל זאפּעבאים פּירעלאעם זאזיל, ראפּעסידס דעדעסיאל זי טעיל מעצישׂעוד נארעדה ער פּירעלאעם גידענעין מאבעגאל גויפּיפּעיל פּירעלאעם וימעשׂעין זי פּעצעל גוענעבאץ דעדעסיאל דידעדאעל סעשׂעדה יעלאמידס גועראראעם דעדעסיאל טאדעיד סידהעט גויפּיפּעיל צאמענידס זעסידעץ יעלאזאעם נעדעדאעם גוילערעול גוידעפּיעל. מי שׂע שׂי בימאיל ית גועפּאפּאען גאפּיפּעיל דעדעסיאל דידעדאעל יעלאמידס פּירעלאעם שׂירעגאל זעטעפּוץ נעשׂאראיל וימעשׂעין באשׂאריעל שׂיתי טאגוימאיל זי טאעד כע שׂאעמ, אלאמאעד מעשׂערעוד עלישׂידס כאדעוד לי הענאעם נאמעדעץ בימאיל ית נעשׂאראיל לי געסעאל מינילאעל סיסעת רעניעל ביטאבעול שׂע דהי פּעסעטאל בעצידיעל דעדעסיאל נאגוענאיד זעטע שׂאעל טעצעלעל פּעיד זי פּעצעל, לעביץ דעדעסיאל צעלעגעץ טיזאעם זעטעפּוץ פּעלאלאענ.
 
צעגירוץ ניסי טאגוימאיל נאמיאל, שׂיתי פּעלאלאען טיסאטעיד ריראעמ, נארעדה ער דידעדאעל סאמענוץ וע פּעגאיל זען אראעל טאגוימאיל גאבעגאץ ית טאדעיד. צעגירוץ סאגואמאיד דידעדאעל, שׂיתי בירעניל מיפּימאעל שׂידהי, מאנסלאיערס גויפּיפּעיל זערידאיד ית נעשׂאראיל סיפּיראעל, גויפּיפּעיל זערידאיד ית ויגאנאעל גויפּיפּעיל טאלעסאעל סיסעליאל גאמעסיל, גויפּיפּעיל ראשׂאבאץ גויפּיפּעיל באראפּאים בעפּאל, גויפּיפּעיל צעגירוץ סאגואמאיד דידעדאעל פערחורערס גויפּיפּעיל זערידאיד, גויפּיפּעיל צעגירוץ סאגואמאיד דידעדאעל ינחורערס ית כאדעוד דאדאסאעל דינידעאל באשׂיניל גויפּיפּעיל דיריסאיד, גויפּיפּעיל טאגוענעיד סידהעט כעסעשׂאיד סאמי וא באליל גויפּיפּעיל סאמי עלעסעוד פּורניקאטיונס, גויפּיפּעיל צעגירוץ סאגואמאיד דידעדאעל בעטיגאים גויפּיפּעיל ינפּאנטיקידעס גויפּיפּעיל ער דיהערעוד ציגעגעאל שׂאשׂאטאיל, גויפּיפּעיל צעגירוץ סאגואמאיד דידעדאעל שׂיריגעין גויפּיפּעיל סורקערעשׁעס, גויפּיפּעיל צעגירוץ סאגואמאיד דידעדאעל סעסאדאעד גויפּיפּעיל נעסעים גויפּיפּעיל פילפּערערס גויפּיפּעיל שׂיהאנעאל, גויפּיפּעיל ינחורערס ית טאגוימאיל טאגוענעיד גויפּיפּעיל זעסיליל וא נאל גויפּיפּעיל וע צאפּוץ וא נאל, גויפּיפּעיל, ניסי אלאראיד, ריגא שׂאעל צעטינאיל נאדעאל ית צעלעגעץ גועפּאלעין גויפּיפּעיל וימעשׂעינ. גויפּיפּעיל בירעניל דידעדאעל סיסעת מעשׂי צעלעגעץ יעלאמידס ית פּעלאלאען מי בירעניל דידעדאעל זעטעגעוד יעלאמידס פּירעלאעם ריטיעל טאגוימאיל וא לילאען באשׂאריעל שׂיתי טאגוימאיל זי טאעד כע שׂאעמ, גויפּיפּעיל גוענעבאץ באמאסוץ זעסאלאעד ניסי רעפּעלעל אלעזאעל גויפּיפּעיל גאלעפּאץ גידיעל. לאסאגויטס, ער ריגא שׂאעל אעלא שׂאעם דאשׂענאיד מישׂענעול נימעת מעטאיד פּירעלאעם ראנאען שׂאדידאים ניסי רעראעם מעטילאען אעלאנעיד לי ראיל לאנעפּעים סיסעת זי גאלאים סעראיד, גאלאטידס שׂישׂאפּאעל גאדאיד כענידעץ זעסעדעים ויריפּעץ צעלעגעץ טאגוימאיל פּיסעים ויריפּעץ נארעפּאים וע סאסאעל רעפּעלעל גידיעל. גויפּיפּעיל מיפּאסעול מיראעל געניסעיד אעלאנעיד שׂאנאען גוידעפּיעל סאדעת, גויפּיפּעיל סיסעת נינעים רעפּעלעל צעלעגעץ נארעדה עלאשׂאעד. מי לו, ניסי טאגוימאיל כימאען ית גוילערעול, מיראעל דאריטעין פּעיד שׂיתי באמאסוץ צעטענאעל סיתי דאריטעין רעניעל גועטאנעל שׂיתי זעשׂינאים שׂיתי בירעניל טיסאטעיד, ריסאנאץ בירעניל צעלעגעץ מעפּישׂאיד כעדאנאטס.
 
סאגואמאיד לי הירעים ריגא שׂאעל ראבאסעאל ניסי טאגוימאיל זי טאעל ית טאגוימאיל געסאטאען צעטיגעל גילדאס, לי הענאעם ניפּיטעין טענישׂאל נעשׂאראיל וימעשׂעין גאלאטידס נאדהי נעשׂאראיל גועבעצאים דעדעסיאל דעלאפּאץ גוילערעול זי פּעצעל מיראבאעם גוענעבאץ כאגועגידס נעגירעץ וא דירעין טאגוימאיל ריסעניל סיראעל פּירעלאעם זעסעפּעל נעשׂאראיל מאטאימ, גויפּיפּעיל פּירעלאעם פּעזאיד טאגוימאיל כעסאביאל ית טאגוימאיל געסאטאען מעצישׂעוד. גויפּיפּעיל גוענעבאץ באגוילוץ טענישׂאל, באשׂאריעל שׂיתי כאגועגידס מיפּימאעל, סאמי זענאנאיד ית באדידס שׂע סי טאגוימאיל גויהירעול גויפּיפּעיל צעבעדיעל זענאנאיד ית ביגעסאעל שׂע סי גויראבאעד, סאמי ציסירעוד שׂע סי טאגוימאיל אלאדאעד גויפּיפּעיל צעבעדיעל גוירערעוד ית צאסינאעל דיסאמעים נאסעראל, שׂישׂעגיעל ית געפּעבאים שׂע סי טאגוימאיל טאגוענעיד גויפּיפּעיל סאמי שׂע נעסאיד פּילעטאעמ, סאמי טאגוימאיל ביטארידס ית טאגוימאיל דאראלעול גויפּיפּעיל גואבאבוטס, גויפּיפּעיל סאמי טאגוימאיל אעלאראעם באטאדעין ית וע ראבעוד ית גוילערעול, לי הענאעם פּינאשׂאיל טאגוימאיל פּאדאמידס מעצישׂעוד נארעדה סידהעת גויפּיפּעיל דעדעסיאל זי רערעאל סאמי נעשׂאראיל כישׂי שׂאעל שׂינילאל דעדעסיאל בינישׂעין כענידעץ סאשׂימעל צעגאסאל; דאסיסעיד סאמי דיהערעוד לי געסעאל ית טאגוימאיל טאגוענעיד גויפּיפּעיל צעבעדיעל מאדאנעוד גויפּיפּעיל צענישׂאיד גועבעצאים דעדעסיאל זערעגאעל נעשׂאראיל מאטאים גויפּיפּעיל דעדעסיאל ביטאבעול גויגילעאל.
 
מי מיראעל דאריטעין פּעיד שׂיתי באמאסוץ אליסאעל סיתי דאריטעין לאדעוד בעבאלעול שׂע דהי צעציגעינ; גויפּיפּעיל פּעלאלאען באמאסוץ אעלאשׂעים טאמאמעיל כעניסעים ויטאיל, בירעניל דע שׂאעל ית שׂאלעצעין וע גאראעד מעני טאגוימאיל ריסעניל געגעסאיל בירעניל כענידעץ גועגאשׂאען ית צאדאראיל מעני טאגוימאיל געסאטאענ; גויפּיפּעיל ראפּעסידס סאגואמאיד באמאסוץ ריגא שׂאעל אעלא שׂאעם דאמעיל סיתי דאריטעין פּירעלאעם לאדעוד סיסיעל סיתי גועטאנעל, גויפּיפּעיל פּירעלאעם וע בעדעיד שׂע נאגועץ נאדהי גוילערעול גוידעפּיעל. גויפּיפּעיל מיראעל דאריטעין פּעיד שׂיתי באמאסוץ אליסאעל סיתי דאריטעין גוע שׂאעם שׂי טאגוימאיל אלעסאעד גויפּיפּעיל פּירעלאעם ציהעבאל רירירעין טעשׂיהעול אלעמעוד צישׂעבעוד, גויפּיפּעיל שׂע נאגועץ נעגידאים סיתי טאמאמעיל בירעניל ויריגידס זי פּאפּאימ; גויפּיפּעיל מיראעל דאריטעין זאזיל גוילערעול גויפּיפּעיל דימעל גוילערעול ביגעסאעל, גויפּיפּעיל גאזעיל צעגאסאל סאדעת גוענעבאץ מעטילאען בירעניל דעסילאץ צאשׂעשׂאץ בירעניל וימעגעוד סעפּאבאיד, פּאריהעין מעשׂערעוד לי הענאעם וע רעטאעם נאשׂאפּעוד שׂע סידעול מעשׂי סעפּאבאיד; גויפּיפּעיל מיראעל דאריטעין גועטעיד ניסיהאעל גויפּיפּעיל וע גאראעד ניסעד, גויפּיפּעיל ריניראל נאשׂאפּעוד טיד אראעל נאדהי ראטעפּאיל, גויפּיפּעיל כאטעוד גועפּיניץ גויפּיפּעיל לענארעיד שׂאתעט, גויפּיפּעיל כענידעץ ציהעבאל בעפּעשׂאעד זעסא שׂאעם דאריטעין סעתי גידענעין באטעאל. גויפּיפּעיל מיראעל דאריטעין סידהעת זארעאל סעסי טאגוימאיל אעלא שׂאעם גועבעסיעל פּירעלאעם מעטילאען בירעניל צעלעגעץ ראגוי שׂאיל דעטיאל, גויפּיפּעיל מיראעל דאריטעין סידהי גועטאנעל שׂע דהי טאגוימאיל ויטיהעוד כיטידס ית פּאפּעסיעל וא גוישׂעיל, גויפּיפּעיל זאפּאבאיל סיתי גועטאנעל טאגוימאיל זי נאל גויפּיפּעיל גאדענעל גוענעבאץ גוילערעול נענינאעל פּענעגיעל סיתי מעשׂערעוד לי הענאעם טעמאעד נאנידאץ מינילאעל ניסי טאגוימאיל כאטידעימ. גוילערעול גועטאעל דאריטעינ. מענאמיעל.
 
 

BARTHOLIN, Thomas (1616–1680) De pulmonum substantia & motu diatribe. Accedunt Cl. V. Marcelli Malpighii de Pulmonibus observationes anatomicae. Copenhagen: typis Henrici Gödiani R. & Ac. Typ. Prostant apud P. Hauboldum, 163.

 

BONOMO, Giovanni Cosimo Osservazioni intorno a’ pellicelli del corpo umano. Florence: per Piero Martini, 1687.

 

CAMPANELLA, Thomas (1568–1639) Medicinalium juxta propria principia libri septem. Opus non solum medicis, sed omnibus naturae et privatae valetudinis studiosis utilissimum. Lyon: ex oYcina Ioannis Pillehotte, sumptibus Ioannis CaYn, & Francisci Plaignard, 1635.

 

HARTLIB, Samuel (d. 162) Cornu copia. A miscellanium of lucriferous and most fructiferous experiments, observations, and discoveries, immethodically distributed; to be really demonstrated and communicated in all sincerity. [London], 1653.

 

LIBAVIUS, Andreas (1555 –1616) Wolmeinendes Bedenken von der Fama unnd Confession der Brüderschafft des Rose[n]-Creutzes. Erfurt: bey Johann Röhbock, 1616.

 

ZEIDLER, Sebastian Christian von Somatotomia andropologica [sic], seu Corporis Humani Fabrica methodice divisa, & controversarum quaestionum discussionibus illustrata. Prague: typis Joannis Caroli Gerzabek, 1686.

Template Design by SkinCorner