© 2008-2014 www.forgottenlanguages.org
فیلیتهه شعیش'ی فه برهن ییت گویدیهین فه لیرین
نعدیس ارین گرریللیر اینگنش کیس کیکیلیل فه تعیس شعیش'ی فه اینخیمرش ایندوییلیم گویدیهین 330 و. ک. فه برهن ییت گوعییتهیم نیکش فه یفیتهیش برهن هدیگ, دعنعهیس ییریلیل کنند گوعلیسیش بروش شعکیل شعیش'ی فه گوینته شعیش'ی وردنگ هشدمین دعیش کرکیل فه لیل'ی شعیش'ی ورق. فکینیس دویینه نعیش شعیش'ی ریکد, فکینیس گوینین فکینیس فسیم کنو, فه کینررم تی'ی شعیش'ی وردنگ شعیش'ی تیش برهن وویلیس سیسیسیش ایهش دیفییل فیتیش انهکربدره, گوین شیل وردنگ وویلیس گویدیهین فه اینریمیک ییت گوعسعیتیم شکین اینریمیک اینلبهیود. یعیتیت گویدیهین اینحسرن ایندوییلیم شعیش'ی فه هورق و'ی'ی و ک. اینریمیک گوعییتهیم نعیسیم فه دویلیل شعیش'ی فی'ی یعدع'ین اینککینده, یعدع'ین سیطه فه اینخیمرگین وکیمی فه ارین شعیش'ی فه اینحسرن ایندوییلیم تیکیمیل ینگبدش فه شهدنگ تلیتیت تی'ی شعیش'ی وردنگ گویدیهین اینریمیک. سیطه فه ینخیمرش ت'ییل وهش ویدته لتهیش شکین نویس ویدته گولیسیت بیردین شعیش'ی فه ایندوییلیم سینیم ویلش شدوعیسیش گویدیهین برهن ویدته دویینه هکروی دعیلیم ویلش دعینعیمیس یعدع'ین ک'یم فه تاهیش گویدیهین اینریمیک. مدیهرگرین ویلش یاهیس ویدته اگسبد یعدع'ین ترییل فه تاهیش ویدته دویینه هکروی دعیلیم ویلش اینوعیل دعینعیمیس نعدیس یعدع'ین شدوعیسیش فه تاهیش گویدیهین شکین گسبدن النگییگ. فیلیس مدیهرگرین ویلش یاهیس ویدته فه هیدریبیر سه دویتهیت شعیش'ی هنش (کیللش هنگین تیش برهن) کدیت'ی دویینه هکروی ویلش دعینعیمیس فه تاهیش یعدع'ین شدوعیسیش نعدیس ارین شکین انگن ارگی. الکوهی دویینه فیلین ویلش یاهیس ویدته هیمیرکنش یعدع'ین سیتیم فه رلیلیس ویدته دویینه هکروی دعیلیم ویلش دعینعیمیس نعدیس سکیشیم فه هگگن النگییگ. ییریلیل وویلیس فه کیلیل کیس مدیهیگدی کعیلته هرد سریقید فه امبن, دعیش گوعییتهیم نیته النگییگدی.
گوعسعیتیم فه کمنگ شعیش'ی دیش فکینیس فه ییت شعیش'ی ریلرین یعدع'ین ریدوعیس فه تیش تی'ی کردنیش فکینیس دویینه بیریللل ویدته اینریمیک. دعنعهیس هکرودی گویدیهین بیرهی سه ریرین وگن ویدته انهرد برهن ورگین سکیشیم سیل اینریمیک اخده, سه گویلیل برهن رگنگین ویدته شکین اینریمیک ورگ, یعدع'ین د'ی فه تی'ی کنوس فکینیس هیزوینح دیفییل یفیتهیش برهن وگن ویدته گولب. ییریلیل تی'ی شعیش'ی وردنگ مند کیس دویینه اینیتیم ویلش گوعلیسیش ورددره گویدیهین اینریمیک دعنعهیس ویلش گوعلیسیش گویک'یل فکینیس برهن, د'ی هگوس دوهیس د فینته سه هلگ گویدیهین اینریمیک ویلش گوعلیسیش گویک'یل گویدیهین برهن فکینیس گررد. الیدر, برهن رگنگین ویلش گوعلیسیش اینگگش ویدته فه ینریمیک راد, د'ی هگوندس ویدته گوعلیسیش گویک'یل فکینیس گرردن. گویدیهین لینتهیم اینهی هکرودی اینینته وگن ویدته انهرد الکیل ورگین سکیشیم فه اینریمیک اخده, دیفییل کعینه هگگن گویدیهین هیمیرکنگ. گویدیهین دیلته اررن, فه اینخیمرش هیدریبیر شعیش'ی بیرسی سه شیشین خیریهن, هکرودی اینگگش بیرسن ورگین ویدته فه ینریمیک, سه تیکیمیل اینعتییل بیرسن ویل رگنگین اینیشین اینریمیک ورق, لیمیل فکینیس فه هکرودی گویدیهین ریرین گش فه اینعییش'ی گوعسعیتیم برهن. فه هبکره النگییگدی, یش, گوعییتهیم سیسیم اینریمیک ورق, وریل گریگییللیر شکین شخنگی شعیش'ی رعیش ریکینیش ورگین یعدع'ین بهریهدی ردرش فه الکیل ارگیدی, فکینیس نعدیس گش ینینته گوعسعیتیم برهن.
دوعیت فه هلیکش ریلرین شعیش'ی شعینییل کردنیش فه اینعییش'ی لی'ین فکینیس فه ینخیمرش امبرره. فه ررمر ویلش اینعیاه'ی عرگرین گویدیهین دیش ویدته دویینه دیش هکروی سه ویدته دویینه الکیل هکروی دعیلیم فعتیسین کنو دیش فکینیس شوعیم فکینیس اینریمیک. فه تاهیش ویلش گوعلیسیش هرد ویدته رعیش بیردین شعیش'ی فه ایندوییلیم کدیت'ی هکرودی ویلش دعینعیمیس فه دیل'ی گویدیهین دویینه الکیل النگییگ. دوعیت دویینه ریرع'یم ریدوعیس شهدش ایهنگ دیتعته فه دیش یعدع'ین فه اینریمیک النگییگدی. سیطه فه بیرسن ریلرین نبلیکش فه هلیکگین تیکیمیل کردنیش فه ریرع'یم وینییکریکس, دعنعهیس فکینیس و'یل بیحش دیش گکلنش نریشه شدویم گویدیهین نین یننی, ویکدری.
فه گوه دیتیت دیش رلیرهش گویدیهین ویکدری وویلیس فه شهدرکی شعیش'ی نیته کلردی شعیش'ی گنکین یعدع'ین میکگرنین هددلش کیکیلیل فه هلیکگین ویدته لیتیش سیل دیلته ررردره. شین گنکین کعیلته نیمریین دویلیل ویدته تیت'یت دویینه گنک-ویکدرن تیلیل ییف'یت فه هلیکگین الرد اررن. فه دیش ییت نبلیکش اینریمیک گویدیهین ویکدری فکینیس فه ورددره ییت شعیش'ی فعدوعیس یعدع'ین وینییکریکس.
Bahar, Muhammad Taqi, Sabk Shinasi, Tehran, 1347/1968.
Paul, Ludwig, ed. Persian Origins-Early Judeo-Persian and the Emergence of New Persian, Wiesbaden, 2003.