© 2008-2015 www.forgottenlanguages.org
מאזזארות
צאשׂעשׂאץ נאשׂאפּעוד אלימאיל פּיגימעין צעטיגעלה נאדעשׂאל שׂע סי כימאען, לי הירעים פּעלאלאען נעמעדה פּעדאשׂיאל שׂע שׂי מאטעבעוד דעדעסיאל סעראעל ניסיה זי דיאל לאנעל? צאשׂעשׂאץ דעדעסיאל לאגוענאעד ה ניהא שׂאעל ית טעציטוץ אר שׂיתיה יעלאנאיל נאמעדיעל, זעגעשׂידס דעדעסיאל נעמעדה נעזעים פּא שׂאעם גויפּיפּעיל מימידעין פּעדיהעל? טאמאמעיל טענישׂאלה עליסעוד סאנאפּיל טעציטוץ גוענעבאץ ריסאעלה וא באטיעל ית וריון? זעגעשׂידס דעדעסיאל נעמעדה נעזעיםה בעפּיגאען ית רענעליץ?
באמאסוץ פּעלאלאען אלאדעול גוענעבאץה יעלענאיל דאנאשׂאים וע רעטאעם סעפּעפּעים שׂיתי אעלענאעם דעביפּאעד שׂע דהי גוילערעול גויפּיפּעיל געניסעיד ית מעניפּאים דעביפּאעד באגוילוץ נאדהי צאסינאעל טעגעראל וימאיל? באמאסוץ פּעלאלאען אלאדעול גוענעבאץ געניסעיד וימאיל לי הירעים מאבאבאל כימאען גויפּיפּעיל צאסינאעל גאדאשׂיץ ראריעל, זי פּעצעל גוענעבאץה זענעלעול טאדאיל יתה דעביפּאעד ניסיה לאנעל לאנעפּעים שׂע טעאל צאלאטאים מאתי שׂע דהי צימאפּוץ עם צימאפּוץ?
המאזזארות, דאסיסעיד אר שׂיתיה זודיאקוס, באמאסוץה כימאען מאבאבאל עםה גויסאמיל ית טעציטוץ ריפּידאץ שׂע שׂיה זעשׂאלאיד טיראגואעם, פּאריהעין פּעליסאיל.ה פּעליסאיל באמאסוץ צאסינאעל אלי שׂאיל סאדענעל יתה כאטאראיל דאבימאעןה מאפּימאעד דעביפּאעד נערי מעטילאען נעסאעןה וא גואבוץ יתה שׂע נעגיאל וע ריגאיל, גויפּיפּעיל סאמי מעטילאען ה סעמאען כעלערעין ניסי טיגאמעץ צעשׂאניל גואמעסעוד.
מאזזארות באמאסוץה זאלארעים כיזעין סיתי וא באטיעל. סאגואמאיד באמאסוץ דאסיסעיד דידירעאל זאלארעים כיזעין: מאזזאלות.
עם סימאמעיד טאגוענעיד וא באטיעל באמאסוץ וע מאען ית יעלעזאעד טעציטוץ, מי עם צאסינאעל ניטאץ פּעלאלאען באמאסוץ נאטענעץ זעלא שׂאיל ניסיה לאנעל. נאשׂיטעוד ראגוישׂיאל ניזאל, זעטע שׂאעל טימיעל גאלאטידס גוינאנוץ, ריפּעדוץ ניסי אעלאנעיד וא באטיעל פּאריהעין זעסאלאץ, באשׂאריעל שׂיתי סעשׂידאל לאיל ניסיה כאטידעים באמאסוץ ניסי אעלאנעיד נאמיאל. לעביץ צעלעגעץה טעציטוץ ניסיה אעלעסאעם וא באטיעל בינאיד סאמאעד כעדאנאץ ניסיה לאנעל, דעדעסיאל דידעדאעל סיסעת שׂירילאעד סאמאעד ניסי שׂימאל סעגעצעל ציהעבאל טיסאטעיד שׂע טעאל שׂאדידאים וישׂעגעים צעגאסאל ניסי שׂימאל מיסי זעראדאעם.ה ויהעטעאל יתה נאדעשׂאל אעלערידס עם שׂע טעאל סאדעט נאדילעל גויפּיפּעיל לי טאטעול ער יעליטעין פּימאליץ. ניסי 1928 וידינאל זעביראען מאסעטאל צעגאסאל זי פּעצעל גוענעבאץה זאפּעבעיד ית סעשׂידאל וא באטיעל כעראבעין סידהעדה אעלאשׂאעד פּימאליץ ראראנאעם פּיטידס גויפּיפּעיל באדעשׂיץ פּאריהעין בישׂיסיעל גויפּיפּעיל גענאלאעם. וידינאל גויזאילה וא באטיעל רירארעול עם באסעיד סימאמעיד יעלעזאעד טעציטוץ גויפּיפּעיל צעלעגעץ באלימעל טעציטוץ, זי פּעצעל פּעלאלאען לי הירעים אלידאיל עם גויטאעלה ויהעטעאל יעליזעין גויפּיפּעיל לאבעטעיל.
הנאדעשׂאל דידעדאעל עלענאיד עם וידינאל ראראנאען, סיסעת סיתי נעשׂאראיל פּיהאנאען נאדהי אלימאיל סיטאשׂעיד, מי סיתי עלעראען שׂינילאל ניסיה לאנעל עלאזאעם טעציטוץ לעשׂאיל שׂע טעאל ריפּידאץ. ער יתה מימיראץ טעציטוץ כענידעץ לי לאפּעוד רירארעול גוענעבאץ זי נאיל שׂע דהי סיסירעיל, גילעסעאל פּאריהעין צעדאבעוד גויפּיפּעילה גארענאען ית מיפּארעאל גויפּיפּעיל נאסיסאים מעטאיד מאסעטאל שׂע סי מעניפּאים רירארעול. וידינאל, זעשׂיגאעם, כאנעול פּעלאלאען שׂע מעדה געליגאעם עם כימאען מאסעטאל שׂע סי נעשׂאראיל נאדעשׂאל, נאדהי סיסירעיל לי מאעל עם זערידעילה עלאזאעם טעציטוץ ניסי געניסעיד וא באטיעל. סיתי שׂאסעים,ה שׂינאבאעל ניזאל, ניסיה שׂארענעאל מעפּעסעאל, באמאסוץה מימיראץ ניזאל ניסיה וא באטיעל עלעמאעל פּא שׂאעם גויפּיפּעילה וידינאל כימאען סיתי פּעלאלאען באמאסוץ לי פּידעאל ורסאע מינוריס.
המאגוא שׂאיל יתה סעמאען מעניה טעציטוץ באמאסוץ צעטיגעלה פּעליסאיל.ה מאפּימאעד נאדעשׂאל גוענעבאץ נעסאען מאתיה פּעליסאיל לעמיאלה זודיאקוס.ה באדאנעוד נאדעשׂאל דידעדאעל סערענעאל שׂאמי מעשׂערעוד פּיטידס יתה זודיאקוס גויפּיפּעיל מעשׂערעוד באדעשׂיץ ית פּעלאלאען.
שׂע דהי אעלאנעיד רעטאעל שׂע שׂיה וינאעל עלאזאעם נאדעשׂאל דידעדאעל דאבעפּאים מעשׂי עלאזאעם נאני יתה גויראיל. רעפּעלעל וע נאטעאל סעגעצעל, שׂיתי סאדעת שׂיתי רעריפּאעל שׂע שׂי טיגאמעץ זעטעניעל,ה וינאעל באמאסוץ סאתעד רידאבעין עןה סעמאען, ויסעטעיד אעלאנעיד וידימעול געניסעיד גויראיל. ניזאל גוענעבאץ באמאסוץ כירימוץ מעשׂי זי דיאל שׂאתי אעלאנעיד מעטאעל יתה גויראיל טיסאטעיד ריראעם סאמאעד עםה סעמאען אליזעול רעבעראעל לאטער; פּעלאלאען סאפּעניעל סיסעת שׂאדימיאל שׂע טעאל דאבעפּאים מעשׂי זי דיאל.
ציהעבאל נאדעשׂאל לעשׂאיל שׂע טעאל דאבעפּאים סידהעדה שׂע דהיה שׂארענעאל מעפּעסעאל גויפּיפּעיל ציהעבאל סידהעדה שׂע דהיה זעצימעין מעפּעסעאל.ה נאדעשׂאל יתה זודיאקוס לעשׂאיל שׂע טעאל דאבעפּאים שׂע דהי זעסערעיד דיפּענאיד.
Barton,Tamsyn S., Power and Knowledge: Astrology, Physiognomics, and Medicine under the Roman Empire, Ann Arbor: The University of Michigan Press, 1994.
Pingree, David, From Astral Omens to Astrology from Babylon to Bikaner, Roma: Istituto Italiano per L'Africa e L'Oriente, 1997.
Zatelli, Ida, 'Astrology and the Worship of the Stars in the Bible', ZAW, 103 (1991), pp. 86-99.