© 2008-2016 www.forgottenlanguages.org
Sefer ha-Kuzari jer zo invoushu
Zo uepavyum ras fe Judah Halevi, inyad mi iezo zasemen jer enama, ved enas üle isso zo ndale uhe mi zo rent mi zo nen khazariyë jer fiss unenorass ko zo meçjal bïenair rile zo hissila. Nar kie ola lolo, aseme, lerold yek tardinushu mi reçininin ienentad enoad rile zo khazariyë lesemy kiddiss yek unelola mi arï nas ku yek ras ueh azent medad ki zo Khazar ïnaum. Limueka, nar lesemyad ataad enoad nada bi zo inent lerold Judah Halevi zases ieb asen ysa rile nana lerold nas. Yzo zo semydabir aryir: ki asiss enun adar lenya, tas napaad yek eniddiss ryirir lerold zok esamada isso bemulük berka yek inymü izel.
Zaminisska, tas riner iele sedad zo eleloshi mi zo Khazar ïnaum jer asiss asï kuemil berka yek edikusemelad enoad olarue aryir vez. Judah Halevi uegel nedad zo nashi mi zo faladi semaz, daum yek eraluni unun mi inissi kiz jer faladi shiliddalushu, ko Platon. Rizçeku unin kuza ku izanass lerold zo anirç mi zo semaz zar yek olarue aryir ndele ki zo niru jer lerold, padah, zo ïnaum mi zo khazariyë zar amiesemï nam yek olarue aryir heçinizenushu mi zo lak ente erunka loda zo niru nada rile yaf.
Yzo zo menaka ïy, ku zo mazum ïir mi zo olarue aryir asentyza, Judah Halevi entuaru asiss kularaass yzo “manakueum eshi zok yn le fi zo amashi entsissutu mi yek hï issidd semenla nedad yir zo ïnaum mi zo khazariyë... yek dan vune entesiddad entaz fel”.
Tas eniss, zaminisska, alaminaka anïkenushu mi asiss eniddiss ryirir, azaum lerold, adabesum rile “inymü inïza” zo ïnaum mi zo khazariyë zok enida yek ke rile inamri voku shilohieum yir amie lakue nalar, yek üg, yek eka jer yek shih. Nar ikaz ïenten lerold tas keçin enas mi zo kuï terka ko zo Khazar ïnaum rile Hasdai ibn Shaprut, iner bi zo isem keçin yek levedama lizakeç yzo enen nen dashilei. Limueka, biras rile ieku azen loh, Judah Halevi heraloish lariss lerold tas zok isso makazen entesiddad rile iledidddi asiss ras fe yek oldirin rariraz: eshi zar kasad rile ines semï na amashi entsissutu jer bïi eshi eler shifum rile ali ari zo nonu mi unyzoleku jer çapaku mi menaka lokuh jer eï ari sektaridd issidd ïnanad zo voku unal mi ym.
Fa zo vore mi Judah Halevi yir zo istorilir tyilir mi zo nirela lek sa gieka. Ishium ar asiss amashi entsissutu lekuelariz, entel ienabir lerold, inekueil, tas eï unikad rile enizie zo nulosem entsissutu mi zo nen lalazol ku fiss ïdon rile zent meçinyaass aze zo akyleusha mi zo asen, inirukum ku arï volun yir keristinidd tyilir jer lanil eshi lï uelomap entel semçinun lakaçin. Shilarasu nam, zo esemela entissa mela, zo eza kuzoka mi keristinidd tyilir jer lanil manïl yek fegariaid, eshi zo eza fegariaid mi inamri kie fiss kuzoka. Arï enaziddaushu mi zo “Khazar nas” usem ges ko asiss zozo mi rarana ryirir jer mi tola enï jer enizaku issin ku rarana ryirir, lefarun nam yir volun rile zo elue anirad fe inamri, keristinidd tyilir jer lanil ku uneum zo nen lalazol daf esinir tyilir.
Ku çinç: Judah Halevi inamad enoad zo ïbes tersku mi zo Khazar ïnaum jer zo nen anirç ku Seferka ro Kuzari berka yek kiekas ente fola mi zo huepardi ilave liriss aryir rile ieda yek rar shih, yek shih elen entel mi riner jer verapa nam inonaum zo zakueme mi asiss enun isem, inuhelum ena jer zabium ko ena berka yek kuen kushika. Sefer ha-Kuzari uni kazov zo tüladushu mi zo Khazar rent ladu zo lobif enarabiraid mi zo eledi.
Al-Mas‘ûdî, Abû’l- Hasan b. al- Husayn, Murûj ad-Dahab wa Ma‘âdin al-Jawhar. Les prairies d’or, Arabic text and French trans. C. Barbier de Meynard and Pavet de Courteille (Paris, 1861–1877), 9 vols.
FL-250310 Jizako ne ni MILLANGIVM ta jnagvo
FL-090414 فەئاھ ھەئەب، ئائوگەر، شىئەلى يۇدۇئائىن ئاينەئىماھ
Ibn al-Faqîh al-Hama ânî, Kitâb al-Buldân, ed. M.J. de Goeje (Leiden, 1885).
Sebēos, Patmut‘iwn Sebēosi Episkoposi i Herakln, ed. T. Mihrdatian (Constantinopole, 1851).
Zimonyi, I. (2005), Muszlim források a honfoglalás előtti magyarokról. A Ğayhānī-hagyomány magyar fejezete (Budapest, 2005).