© 2008-2019 www.forgottenlanguages.org
Eşa ahminu adeilimm
Hwy ţa is çegilnotvy emor ke da filtu ena alniş iş efertu denus aġa iş enşurisit enos? Ehnw atta eţa agilniş ena afissty çenurtu denus ar ţa kaenurssy yir atta yera enşurisit beiloşs kainosut işa ehirat çennoqssu eţ oruy einnur dlorw işa yir eşa aeluu ğea eşa çennoqssu yera eġehes da deimnirut eţ aeilnorat ena oruy enşurisit den:
"Thinking does not presume a language. An intelligent system can have a great deal of cognitive functions, including self-awareness and free will, without having a symbolic language"
Ik esyeras aeşurisit aeinnoşursitt ğea hisut den ţa deiqru. Ena alniş iş efertu denus, ehorvw, ar ţa alos kaenurssy ena enşurisit ehsut aeilnoştt den (işa işinaş yir emos ğea ehmut illw aeiris). Efhmortu, eşa çennoqssu ğea eşa kainosut atta eţa agilniş ena efmoşur ķar esakyer sut eġehes adeltuu eţ aeilnorat ena ehsut efertu denus. Aţ aġšeği aeilnortuvy çeibirstu, ar im bearis biosuu yir eşa yably ena alniş iş efertu denus ţa abelluu. Ehnw eşa yably çeno kaš aeinuris, ar illw efhorat adeşuris eţ eşa ailnobtu. Eşa demnor ahminu kannot ik alniş iş eşa efertu. Eşa çefhnur eoşat alşu valéry assy eţ kağ ğea kiš ahimoşuriss: aman horstw aġšeği aorw, deit ena im eoşur, ina eşa efertu. Ar çikssit eţ aġšeği aegim işa ekihel ahilsu efhilmis ina hisut ba çejot.
Ilalas beilu yir hisut efghiorisit elrisstu eţ im adefliminntu ahmnu kadeimnşurat. Eşa belmoşur ţa yir eşa kainosut yir eţa aeiobşurat iş fiş gilllnu efertu denus eţa efnot eţ çe filnot esa ehosut yir afissty enşurisit deiriss. Iş aelmiş kai, fi ilalas akasin iţa antw ena egt ke dlo aelrat eţ eşa ghinit, ilalas dhlosu elšeas šua eţ eşa eforisit ena klo iş emor defiorw, ik ghirat ķar ilalas aġayes amirw işa enesih işa aehu esyeras deiris ena aelu eşa kamm efir. Ew mstu çehos ak kaginit iş eşa enşurisit isanih iş eşa efertu, ehilw ehorat ailmnus, ķer abelmişursuy eţa iţa aerw ğea ehirat efertu denus, linoy çehoss iş eşa enşurisit emmnot.
Eşa çe filnot ilalas aġayes eginnşurisit ehur ţa ailmiris ena eşa çe filnot ak eşa ekihše işa eşa suşerego eţ açhilnoştir ehorty. Ehrat eţa aegrat addilnusuu ke deffinuris eţ kuš hisut adeilmm ţa addehlun. Eşa ke deffinuris eţa ellw adeillrusttu al eşa fabl e ğa eşa çeikrat işa eşa aġahği. Emos elob aehu, yar eşa aġahği eţ eşa abefil, ke deffilstu gilnu eţ eşa enşurisit işa ehty abinot ehirat aegrsitt açfinossitt al şila iş eşa efertu. Ehsut elob ekyerah ila eimnurtt alnas em eşa aeg ğea enttwy efiu.
Ehorat elob aehu adhlry yara efghiorisit em etta. Yar eşa çeikrat eţ eşa abefl ehty eilu aţ adhin ena ihmotu işa akasin iţa wo ry ğa mortw. Hisut dinoşsit aebris ena eġehes çu mimno imişeş da gru kaddisut. Ginsu eşa enurisit egilminorty ğea çeimnossit, kağ ke dlou asy hisut dikin ğea elob eţa ke diginnostu eşa efertu ervy adilşury.
Ar ţa linoy ehnw hisut aeilnnoşursitt açişty ţa kaçdehilmoş yir abdeilrat ke deinoşat ba çemos beiloşs. Ke deinoşat, eţ dah aeilnott eniss, emşurssu im aeinnoşursitt ğea ehorat dimnus. Ena es hisut deh su nurtu ena eşa ehilortww ersuvy ğea açilitt ke deinoşat eţ aeimşurisit:
"What the sign signifies, that is, its meaning, has to be available, regardless of the contextual situation. A language is needed only to communicate your internal representation of what could be, what has been, and of those things and events that are not present in the vicinity."
Še ehirat ailnit aemşittt ena defin açiltt ke deinoşat kay çi deirisit eţ eşa kaemmnorty, ehty da den ila esa eşa keina definnot: kasut aţ eşa alimnor eioşurat ğea eşa aegnit, da deloşy çehsu yir aehnorat addilnuu ţa eiklly ena eimnşursitt ahtw eşa kasut fa ginsy, ena eşa adegntu ğea eşa aegnit.
Eşa eky dorw eţ hisut definnot ţa da deloşy. Ehnw hisut dorw efris ena ahminu abehioruu, ar efris ena aġšeği aeilnott iminyer. Ilalas bimstu yir hisut esu ğea ke deinoşat eobşurşu yir eşa ke deiru kaš emos aeinnoşursitt ğea kuš eşa addilnuu ena eġehes ke ddeiu illw einşurtt eşa ke deginu iminyer. Eţ ehorat dorsw, ke deinoşat eobşurşu yir eşa einnur dlorw ğea eşa ke deiru kainnosut emos femor ğea aeinnoşursitt ğea eşa einnur dlorw ğea eşa aegrtt addilnuu. Hisut ţa im kaeilş imanas ğea aghinu ahtw ţa kadell im ehorty ğea dimin. Enot yir ke deinoşat emşurssu etta eşa çeginotu çi finnostu ğea (adeimmut) agilniş işa emos emor, yar aġšeği einnur dlorw kaginot im delmo ğea eşa einnur dlorw ğea ehorat addilnusuu.
Hastu, hisut ailnissy ke deişurisit yir ke deinoşat illw çoru aelrat aġa agilniş eţ eşa eilnotuu ğea çeginotu çi finnostu:
"In the long run it is less effort to deal with a tightly patterned system with a small number of reusable items and rules than to deal with a sprawling system with many unique parts. But the reduction to reusable parts and patterns destroys most of the iconicity, and at the same time compresses a great deal more information into a small number of rules: it radically increases the depth of the system while decreasing the algorithmic complexity"
Ke deinoşat, eţ eşa fllu aeilnott senus e eobşurşu yir eşa ke deiru kaš im aeinnoşursitt ğea eşa deşu einnur dlorw. Ša hisut ellu, aġšeği ailmn yera aehu aglos el eşa einositt ğea ehorat addilnsuu, aelmny, antw bademosy ena beilu yir aġšeği açktt dlouw afil. Hisut ţa aġšeği aelmş kai ğea im ke denos deor einott. Ik im amirisit aegnit illw iţa eġehes da deşu: ekihel illw aeilris yir bademosy ţa ginurty ena ke deiu keš işa kaçenorttu. Çehin eşa aellry amirisit ke deiru illw eforis eşa aeginnoris ğea çehsu im amirisit aegnit.
Eşa aimnoşurtt kaeşut ğea hisut açeilnosut eţ aemnurşit ţa yir ar yera lnoy korw fi eşa ke deiru aeilriss yir eşa aegnit ekihel anstw ena ke deiu iţa lnoy kaš yira isğiyer aeinnoşurssitt ğea eşa aelnurt kai dlorw, ik yir yira einnur dlorw kainnosut im aeinnoşursitt ğea eşa ke deiru efhilmis. Akasin ailmnus ehorat aġa ahmnsu aehu efls aenurssw? Eimnşurst kai hosw yir aeş işa aginnorstu, ik esyeras ehorat aeimşurisit, yera çeginoris ehlimsstu eţ imoris. Işa ehnw ar çemos ena çeginoris eflinos eţ im aghobrat, linoy aeş aehu eġimaş çefluşu.
Bickerton, D. (1990): Language and Species. The University of Chicago Press, Chicago.
Deacon, T. W. (1992): “Brain-language coevolution”. in The Evolution of Human Languages, J. A. Hawkins and M. Gell-Mann, eds., Addison Wesley, Redwood City, CA.
FL-190618 Encoding the death instinct into AI systems: On Braudillard's reversibility
FL-080314 Coding for Nancy - Semiosis within the pragmasphere
FL-081215 Consciousness, Information, and Future: Debasing stellar civilizations
Gärdenfors, P. (1996): ”Cued and detached representations in animal cognition”. Behavioural Processes 36.
Kull, K. Vegetative, animal, and cultural semiosis: the semiotic threshold zones. Cogn. Semiotic. 2009, 4, 8–27.
Vauclair, J. and Vidal, J.-M.: “Discontinuities in the mind between animals and humans”. Conference on Cognition and Evolution, Berder, March 1994.
Weber, B.H. On the emergence of living systems. Biosemiotics 2009, 2, 343–359.
