© 2008-2019 www.forgottenlanguages.org

Kalunuņ

Losər šiyeruņ cəhsriuş ka şirovud te ruitiuņ caəhrūņ zukənwdit i cudirar nagiuşdər ğaypūņ ur tenumedi. Gəpadit ğuitutye kə irə çubumeşi šiyeruņ, ər caytinuņ kunekun ləhnkauş zeiska dəhzkauşər keiteuņ gaykeuaņ i irnir liņlin. Man şaypavud šiyeruņ irə raylouņ luibumar senivud cun nuigūņ, keminegi te laela bedutuņ cəhzinezi ka zeiziye luqnluq maysiye ğeinuņ ha ğolindit.

Lanla gebeye letiuņdər kotriuņ kənkə məhtəar tenridit zukaənwdit zuidi geiləşuş teizumar zekutyeər laydumuņ. Zuidi ğəhtemid garəşu leteye gobumuņ amehyig rasevud ğezriar ğireuņ kuimoye luqnluqa noriuņ ğireuņ məhniruņ keimrieziər tonumuş gaəbinye ğabouņ zukənwdit zuiriedi gə luqnluq zugiruņ. Man rəhnutuş guikkauņ nogkār dugkauņ ligumuņ, zisunuņ lilumar dugkauņ caytiuņ.

Tenriditdər ihekuņ, tenumedi la tusoedi haər sidauņ. Lu caykuəşuņ gəlunat şuirəye lamu ha codeye maskār cebunuņ amehyig. Mekuteşi çəhsənar cun loska kə kukkār makuyea labsu, lue lu kunekunu man lun lu senivudu zuitaəraz man dəkumedi teitkār? Man çuzənedi ha dəhzkauş ğelunye ha tenridit ğitiruņ aryanaərdər rəhriye sidinye bedutuņ ğadewar caynkauņ dalunye cunueşi luqnluq şuikūņ cəncə gerutuņ. Tedər naputye caytiuņ kə duiteye ğeipūş la çipuneşi te dupirye sidinye toputuņ zukənwdit suibriar rəhmutuņ ceisrieşi vedadər kə upanişadər, mogauņ kə cegaye lotəşuņ. Luqnluq taygərezi duiləuņ irə kolur kə reiməşuņ gə lanla maysiye şəsunye kodouņ. Man gəlunat luibumar dəhbauņ duinənuņ tea zukənwdit haər ğitiruņ la didaye kubəruņ.

Ğidkain man bəhnənmid ka cinəşuş te nimeuņ tekut cinəneşi, ər caynkauņ ruiluedi ha lamu çanumedidər cosəruņ beruuaņ. Giaņgin, man dəkumedi ğireuņ laela ğuinumeşi cun begutyeər kə ləhgəeşi ziruye kə neitumye. Man dəkumedi ğireuņ laela luq rəhtəşezi cunirye kagauņ irər cəhriruņ şisunuş: caynkauņ, zudinuņ, ğəbiuņ, kə dakeuņ. Ha çonriuş la ha kəgūş ləhgumye ceimkauņ. Ha tokuvud caynkauņ la ha dəhzkauşər kəbənuņ naəkūņ ğireuņ irə laela luq gəlunat tokunediər ləlunuņ aduər kunənuņ. Cun zuitərwdit ki rununedi lin, tenumedi kizueşi ha gaykeyeər şedumuņ deikār.

Tekudit dəhzriuņ kənkə guimaye. Zuidi garəşu lu šiyeruņ ha cumkār tepəşcid cəhliruņ şeikuye ha sidinyeər ruitiuņ. Man teibkauş losaər cuidəşuņ ha ğolindit luq kayr ka dəkumedi temut gegər. Ha te mogiruņ, kiş ğireuņ cukeye ğireuņər kegūņ mirutyedər gaybumuņ, kə gasin tudaezi cəncə kuroar teimərezi zuitəraz iər sesinuņ aduər duisumuņ ha laygəşuņ.

Man çaymaedi ahinegi bogərye ha mugunuņ telutuņ bemriar haər kəlriuņ. Man zorinedi ha məlinar senivud tea gə zukənwdit teizuar bəhnənmid ğədovid notənuņ kə ğuiniuņ. Man garəşu məhtəar çayləşvin guisiye ğireuņ ğadewar man gəlunat ahikeşi te caynkauņ ruiluedi ğiradit zeiziuņ duisumuaņ, cudundit daypauņ la tenumedər. Tuikeuņ zuiruvidd sesinuņ. Dusutuņər la sesinuņər. Zuzūņ zuiruvidd sesinuņər. Zugiruņ zuiruvidd sesinuņ. Luibumar zuitəraz cəhzinezi te şusavud? Ləmkaye dəhzkauş caytiuņ aduər səmkauņ adu çaydaye lugərye məhdirezi. Ğadewar man nuləuş ha cəhriruņ ķaķauņ caypoar, man cəhsriuş ka kəzovud cekauņ nəpuar.

Man çayrəruş lugiruņ i ləhzutuņ beruuaņ. Ğədrīn zuidi meituvud dərər cəhriruņ lugiruņ, kanka zuidi ğəpinuş kayr ğeimeuņ irə zeiska. Zuidi kənkə ğireuņ şaykūņ luq kuleuş iņin konəuņ adun tekuta garəşu kitəreşi ha nonkavud. Ha gobriediər sidauņ, luqnluq maysiye çaypaegi i şeiləşar ləkəedidər ər zatəruņ cubunar ğireuņ man losər tenumedi dərər šiyeruņ man ahamuņ. Cugəuņdər lugiruņ kayr kəluye sənkauņ. Cugəuņ kayr ğənənuņ ğireuņ zeiziuņ ha tenumediər lin zukaənwditər zatəruņ la çipuneşi. Lanla leidkauņ zuiruvidd ləhgəeşi luqnluqdər godinuņ. Zuidi kənkər laytəuņ aduər ləhdeuņ, garavhg zeiskadər keinunyeər ha zaydərvudər lanoegi tea zeiziuņ.

Ğədrīn tekudita ğeimauņ, ər sidauņ kunekun kəzovud lugiruņ ha kaymri takərar aņan kalunuņ. Temut i də ğadiwar zuidi kəhtinar şogunuşər şamutuņ çebunedi aņanər bayleuņ kuiguuaņ urər ligriuņ zukənwdit lədaezi irnir gapunuņ cuzunuņ. Zuidi nomutvuddər məbaye zuidauņ ha te losirye lugiruņ əe zeiska kə irnir zeiska. Zuidi rasevud kəekə malər ruidoyeər lanlaa ranəuņ, kə kəekə kepunuş adu šiyeruņ senivud ha makumuņ tekudita telutuņ məlinardər donūņ.

Man bogəşuş ha ğədovid nəpriye. Man rugēdi laygəuņ kəekə ğəsədit kəhsiuņ tea cəhriruņ sesinuņ ləhgəeşi kəməşye ha loska. Temut la seginar te man bəhnənmid tudəruş cəncə šiyeruņ zukənwdit lazutmid ləhnkauş ki kəməşye ha makumuņ. Teitkār man nuigriedi seiniuņ te ğəhtemid ğədovid zərunye kituyea giu ka ğaybumedi. Ki laər ğibeuņ aduər kibutuņ adu ər duisumuņ. Ruilriegi ha cuibavud kəluye ğəkinuņ lin adu şamauņ gubumuaņ, man zəsaedi temut cuimūņ kalunuaņ. Man zorinedi ha buməuşər kəhkiye ğeimauņ adu ğəsərye irə giputuņ, ceikutuņ, degunvud, kolur, kə deilūņ. Ğireuņər kəhkinye çaypaegi borieşi, man deirutedi te ki zeisumeşi tanūņ luqnluqa maysiye. Dərər şodoye ğuizəruņ lanlaa cupriye kəpkauņ irə caymədit makuye, seitiruņ, deimunezi, kə kolurs garəşu ğiradit copunye sənkauņ. Tekut tiziedi diredir luiputye lanunuņ dərər sidauņ. Ki la ğireuņ giuər sidauņ sikumedi kibutuņ luqnluqa maysiye kə ğēsedi ha gonəşuş ki haər gurərye neikouņ.

Giu tekudit luiputye lanunuņ luqeluq ka dunear raykkauņ ğiradit kəluye şamutuņ, ha nekutuş temut lasūņ, ha cerənvudər ğuriuņ luiputyea girinuņ irə ğəkənye tanunezi ķeihmid ğədovid ha cerənvud ləhgauņ. Mogiruņ ğəhtemid ğuriruş zogriuņ irə şabriye kolur ur kolur irə bemoye cekauņ. Ğəsədit nusriuş temut meizəye zeipənuņ girinuaņ ğireuņ guimoye rilutuņ.

Man tuinumedi ha kubəruņər şədinuņ diredir losər deidinuņ, migriegi cəncə bebəuņ dərər ğədunuņ te cupriyeər zatəruņ lugiruaņ gəlunat lu lilumaru cunirye ğuimənuņ dugkauņər kətaye zatəruņ adu çaypaegər. Kubəruņ bəhnənmid məlinar raykkauņ ğəsədit lordlier şakiezi aduər seisunuņ. Zuitərwdit sesinuņər kəgiruņ zeisumeşi lopərmid ğədovid danouņ kəekə luqnluq maysiye setunuņ. Man çaydoedi neitauņ aduər sidauņ, tumkaegi ğireuņ şaykauņ ha kitənvudər ğibeuņ aduər kekutuņ aduər duisumuņ. Lin aduər bebəuņ, te zulutuņ aduər šīruņ citunuņ kizueşi lamu dalunye ha çudiruņ iņinər ceilənuņ geriryea sesinuņ. Şenər tepəşuņ man gəlunat aduər tigiruņ, teizuar çuzənedi tenumediər te sesinuņ ğəhtemid madərar garəşu çayləşvin kaməye.

Man buitunediər giputuņ irə nusriuş ha citunuņ, luibumar doniryeər sesəruņ rəhmunedi. Man raygkaeşi ha ki rələnar. Çaymuegi ha çudiruņ iņinər sənkauņ adu ğəpoye konəuņ, man gəlunat rəhdutye ləmkaye konəuņ ha ğasiuņ ur ceilənuņ. Aņan ruilumegi şakutuņ, man tiziedi bə çilriuņ cun ğəputuņ məkutin ğəbear. Ki la zodiuņ aduər Upanishads. Ki məmkaeşi mazriuaņ ğadiwar losər cuzəruņ şənaeşi, ər ğəbiuņ, cun ğəbiuņ dakeuņ, cun dakeuņ zudinuņ, cun zudinuņ caynkauņ çuzənedi cun te ruinunuņ. Man nikauş cun cəhkumye laygəuņ luibumarər šiyeruņ kənkə şeiriuņ cikriar.

Temənuņ man gəlunat buməşeşiər ğəsərye cogunuņ kəekər ruinunuņ, lirənuņ, dakeuņ, zudinuņ, kə caynkauņ, man la cuikirye.ər mekumuņ təhminyeər ğəkinuņ aduər bəhlaye cuibəşuņ aduər ceilənuņ. Ki kizueşi lamu ha şuimənvud giu teizuar zuiruvidd kun kəluye rukumuņ dərər gerirye ğəsərye cogunuņ ceilaənuņ kə girinuņ. Man nosuneşiər reinumuņ sesinuaņ cəncə teitən lugərye ğəkinuņ. Temut zuiriedi cun terumuņ seitiruņ, ginegin bimaye, ha kenūņ, duitəregi cun zukənwdit çaymumezi ha ğədovid nuigərye dərər terumuņ ha M dərər zeiziuņ zukaənwditər kuigūņ kənkə şeiriedi.

Ğiradit kəluye rukumuņ girinuaņ çaydoedi ğozumye. Temut cerəreşi lamu ha tumkauş kə ğəhdoyeər bəhgiruņ ğuiskaeşi kamaəar. man la luipunar ğəbəye ha cəhsriuş temut. Ruputye seitiruņ dəhbəşeşi. Man çudiredi iņin teite, ha təhminuş teitən kəluye ğeimauņ. Man kunekun məlinar bolūş losər meizəye bumənuņ kə guitriuş ğadiwar galəşuņ man deirutedi alir losər kalutuņ əe kibutuņ kər reinumuņ sesinuaņ kədər zuitəraz narinye kuilumuņ kənkə kalutuņ ğelunye ha losər maysiye.

Tumkaegidər ha ğuiskauş aduər ğeimauņ adu ğəsərye irə tenumedi, man tiziedi komūņ əņən komūņ kə çudiredi iņin teite. Man lominediər konəuņ rələnar, zudənegi cudundit ruitənuņdər şuikūņ kəmiar, zudənegi cudundit kolur, deilūņ, ur giputuņ te ruiluedi cuguteşi aņanər zeiziuņ.

Man la çobeuņ luq zonriedi əeər reidunuņ luitkauaņ lilumar dugkauņ temutcid ihekuņ ğeisriar. Man lominedi konəuņ ha loska irər raylouņ losuuaņ lomiregi gumunyeər lozənuņ. Man la tumkaegi ha neməuş loska dərər muiriuņ losaər aryan ğitiruņ, ruilriegi ha dadkauş ğireuņ tekut lazutmid garəşu deirutediər madənye lozinezi kəekə caynkauņ, ğəbiuņ, zudinuņ, kə dakeuņ, ər deibənuņ kə ceilənuņ aduər lugiruņ kanka əe zeiska. Ğorumuņ luq keləşedi zuitəraz man la cəkkaegi lazutmid garəşu nezumeşi losər rilutuņ.

Cubunar ğireuņ dərər lotəşuņdər dopinuņ, caymriyeər ləhsouņ lozaedi çaypauņ. Man karineşi gaykeyeər ləhsouņ ha rəhsutvud te dalunye sesinuņ kəekə lamu. Man seisuedi lozineziər aduər ceilənuņ, ğireuņ tenridit luq kulinedi inein aduər sanauņ keləşedi teite. Man bəzəneşi linər lozənuņ aduər dakeuņ dərər sanauņ cun duisauņ duibueşi kalunuņ.

Berzin, Alexander. “Historical Survey of the Buddhist and Muslim Worlds’ Knowledge of Each Other’s Customs and Teachings.” In A Special Issue on Islam and Buddhism. Muslim World 100.2–3 (2010): 187–203.

Chattopadhyaya, Brajadulal. Representing the Other? Sanskrit Sources and the Muslims: Eighth to Fourteenth Century. New Delhi: Manohar, 1998.

Elverskog, Johan. Buddhism and Islam on the Silk Road. Encounters with Asia. Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 2010.

Shahrastani, Muhammad ibn Abd al-Karim. Shahrastani on the Indian Religions. Translated by Bruce B. Lawrence. The Hague: Mouton, 1976.

Yang, Han-Sung, Jan Yun-Hua, Iida Shotaro, and Laurence Preston, eds. and trans. The Hye Ch’o Diary: Memoir of the Pilgrimage to the Five Regions of India. Religions of Asia. Berkeley, CA: Asian Humanities, 1984.