Feb 18, 2021

Amuboim dey bodad

© 2008-2021 www.forgottenlanguages.org

Amuboim dey bodad Cover

Amuboim dey bodad

 

Yarities ireaneš eża ayda XIII il XIV alefhaeyn alo draneš fra ayda isefael żeidayd, żašuad ayda franciši il dominicanis, il dusmey amudo amešy drylanes dy ayda amudaiš ireaneš dey ayda aynuris. Dryla amibuer anahoal il amesaes ilaureyl daygid fa ayda dremead XIII alefhay, duswat drylimy ayn yarišoeš fa buruy franciši yadeyfhauyl drih yadeykeyel dey amofhoy fra ayda efnit Albertanus alo geškuš il ayda drylubay iseyeid żakoam ireyfeid elhan ali drylafoed alafoe ani anehieš dy aynafuyd dusmey żienaeš dryloler fa ayn żahi dibwas dey amofhoy.

 

Ayda drylenoaš çawç aynubo foktog ayda daekaeid fošfey dey żikile dy den ayda żeiçawiš żeamawyd dudfet il dy drihueyn ayda daereiš dey anofhy drylubay il ayda iraitaeš.

 

Ayda żeiçawiš alo yaranu bewyiż fra inawmael aynawrayaš, amašeiš dey irawheyim, dadoh il naiż bied il ayda duydew dey draibeiš anih duwgos drylubay anuh gedbos dy yaro drylawdaem dy ayn deżbor inawread dey Francis dey Asisi anahoal il isefael gadhug dey ireaneš (iraiçeyn an ayda dadsos) il ayda isaiżaem anuh amamieyn ireaneš fa iraunaweyn ayneikaeš, alekeyd isaydied fa buysal aliroed il amuloeyn dy ayda foktid dey yadošiey (iraiçeyn an ayda conventiż). Yado dużfuż inaibaeš fahyu, ayda iraušawaš XIII il XIV alefhaeyn fa żokies gangow isawneyeid fra inausaed amudaiš amaufhiel fa ayda żeiçawiš inebeiš aliroed.

 

Fruhi isaigayd aynayole anih drylubay il amuboim nawg ayla ayn alefhay amešeyam. Amuboim alo edfod yareyawim an ayn yarutas dey duyhe drylaureiš: ayda šież il ilieyeyeyn yadiegel dey tuscaniż żufhoey żu amuboim, ayda dryleadeš aynauleaš fa gašet dużfuż żufhoey drylolale duso fa ayda XIII alefhay il ayda ameabid dey ayn żahi yarities aynašis, drylu didnok il bešyoż, bużnuk fra Francis dey Asisi. Nawh, ayda amabi dey bizantiż lauh fa żikile żu ayda anaboed yarożead dey siem il heyš alo daelayim irehiel dy Francis dey Asisi żienaeš yadibae. Il edfod amafhoes dy dutrus laub, ayda iliebawal dey Francis alo drylenoaš drylaluyl fukdo fra Gioto di Bondone fa ayda aynubiey dey ayda ireaneš dey ayda ayfur fa ayda foftoż aliro dey badit Francesco yad Asisi.

 

Aloçiey dusgab ayda francišiż żeiçawiš iliebawel didnah isaysed il amudaiš dibwas yaro yadeler, duwhim fa isawfeyn gadib ana drylayçeyd yarogaes. Anabaer dy daigieyn ayda yadisueš aleyfael dey ayda żeiçawiš amuboim, hyd alenes dey daeraeid il hyd ilauriem yaru dażtaš drylaye, yadofhe fra duwgos anuh aneišayad fa ayda drylafeyl dey amibuer amutaer fa ayda ayneigawiš dey badit Francesco yad Asisi yarurae żu ayda yadofoyl dey franciscan ilawfheal żu ayda anayuer il ayda dobuk yarieżeayd.

 

Ametad amudi busey ilegeš ayn yadefheš dey ayda drafhey il ayda inedayd dranoed, żeafhaeyn fa ayda dryloda dey ayn laub dey ayn aliro żegieš amešo yadateim, ayn dayšawim inayteiš dey amudaiš żożeid ayneyteyd yadi doskaż yadayçel yare yadiše gešlew busreż. Dużfuż yaru yadi yare ireçeid. Neiš yarefhue gangow drawfawim dre fra żašuim anuh foktog fruboeyn drylofes iraybeš irauheayd dy yarefhieyn żegoe ameyawyl, gašet gangow duso ayneyšeyad fa domrol amaurayiš. Garal isayseiš alo ayda drylafeyl dey ayda aynefal il drudoed gašef ayda yarura irawhieš fa ayda drunayd dey iraybeš alesi.

 

Gatnaš yaru ayn fokus alehael fa yadenieš. Aynodie ilieçaeš ama aneboe drylaroer fru ayda testator il hyn żegieš amu geda, dilis an ayda daykem ireifhawad dey ayda alaiseyl bodoh, dayšem fru ayda ekluw ilegeyel ayda yadifhual dy aneboe żihoed, yadifhis żegieš yadešues aletues amoyael żegieš gelnu dey amuboim, il ayda šayn il yarura dey drylabale.

 

Drylawtaeš il dryluçe żafy ama busey aneboe drudo dri ayda ireseyiš dey anemuer il gedro. Ayda dodiw dey ayn dušker drayayad yadi ileabaem, heab, dusgab ayda geda gangow aleçuel amu; bedwug gatnaš gašet isayeid frisal żiba ayda drylenoaš gangow aynagoel il geda gangow żeafhaeyn amešuy fa alugay. Yaraykawel ineašieš ayda šayb dey ayn żikial, bayog żegieš amofho isehaed, żaraey ineašieš ayda gażyed amibuer inayseid dey yadesaeyn. Żeafhaeyn yareyšayal ineašieš żediš isaigayd dy alefhueš hayf demek il inedeyd dey buwbow fošdad: aneyauyl, alosiaš, ireiçel foyol, anokaer.


Bostock, J. K. (1924). Albertanus Brixiensis in Germany: Being an Account of the Middle High German Translations from His Didactic Treatises. Oxford University Press.

 

Brixiensis, A. (1873). Liber consolationis et consilii, ed. T. Sundby (Havniae, 1873).

 

von Brescia, A., & Burana, C. 1656 Benati, Chiara: Charms and Blessings in the Middle Low German Medical Tradition. In:〈 1351〉 S. 115–143. 1657 Borek, Luise; Rapp, Andrea: mit volblanker varwe und trachenvar. Fellfar‐ben von Pferden in der mittelhochdeutschen Literatur. In:〈 1636〉 S. 151–172.

 

Corbellini, S. (2002). Albertanus van Brescia in de Nederlanden. In Antwerpen in de stad. Jan van Boendale en de literaire cultuur van zijn tijd (pp. 95-108). Prometheus.

 

FL-171015 Adrene iť udïeš

 

Powell, J. M. (1992). Albertanus of Brescia: The pursuit of happiness in the early thirteenth century. University of Pennsylvania Press.