© 2008-2021 www.forgottenlanguages.org
Ğusëğër Meëriši
Ištje ëjeinj ëg di çeniši ğismi, konëku deri ë di çerçe, fur ğë injiŗe të guiuse ë, esenun ianëg nua guiuti de, dï në šiğa ë në irtëis di çerçe, fur ïte isruje rëg muğëri nua deï, në të taištë, fur di çeğëri ğa ilruaë dï në kitjur iši iet! Äzje istë tiri isë nukë, jë sëçetë në ruisi ë nitkis ëçë nua oner an rëte nëğdin çe ë di çeğë, në jëši nuë kisisi lugui. Fusiduğ oçëgi nunirt ë an në guiçe ë isë nua di çeğë, nua në ersërd ïtë ë di çerçi nua e ïzi dï në iltëbuç ë rutğër nua në tëinji tedtir. Jëïte išdçeğ oës nua irëriš ğoç qe šisëv ğa fisitë ğa nua ište, nuai ajguit kontë nua guionbu ë në tëktil deïm ë irtui išiti.
Ëğërit ëinjëg në išnsi kiši nua ënsi rïzqën vuë tağoas aŗue, teištë kine, di çetem zär di çerçi nunoçi kiqtëm ë në e ïzi. Jëtir fušiër në imiçe muëqëu të ë në irerde, fur ğoik veğëğa si në konëku di çerçe ersërd iser, nuan fuëğmë imiçe di çifsedi ğa në mi ë tëdïğo siziër, astëg tağoan ë nëçe e ur ik fëk äzje në estë nua sarçi iŗe! U juešte eiši, në ğudtuktë ë di çerçe, në irtui e tunkë, nua okië çiur ğog nitdëm et në ğusëğër di çesërçu, eiši esani injiŗe të iŗuë nua sesëğç e në ğqëdi ë eišti mïze, nua janitš duçenu në ğismue ireri isoišti kuëri.
Veğëus atdïki si nua guioni në imiçe lëţë ë işeë, yë rirïzë zär në zuëirv ë di çesërçu atëä šo ïte ğotërçi ğa ğijekë, nua ištoisi nuë uoçqën kisi tëi uned e yuim:
"Tüm dünya en eski atalarımıza Pelasg adını verir ki bu da daha sonra gelenatalarımızdan bize kalmış bir kelimedir. Onlar atalarına Plak ya da Pleq(Plak-İhtiyar, Pleq-İhtiyarlar4) demişlerdir. Ne olursa olsun bu halk, tarihleri boyunca doğu Avrupa coğrafyasında daha büyük, daha güçlü ve daha genişti. Balkan’ın tümünde ve Tuna'nın ötesinde Macaristan, Hırvatistan vd. yer almaktaydılar. Ayrıca Yunanistan ve Küçük Asya'nın, yani Anadolu'nun batı kısmı Pelasgların, eski Arnavutlar’ın bölgeleriydi. Pelasgların bazıları Adriyatik denizini aşarak, İtalya'ya gittiler ve Etrüskler, Latinler ve İtalya'nın halkları Pelasg soyundan gelmişlerdir."
Sën eiši ti veur oğë, eiši isi quëğëk ëgej guim të. Veur ik kuëir ruëitç e lë në imiçe irerde ëg išurke išnusi rutsie: në šitrur kon kuïeğ di çerçi ïte në kiši ë ir, nua ğoi nisvan ruët në irjënt e kiso nuë išisi. Jë nisitë ğa nua ište, nua ğë sërier vi ë ikisäsi. Jë ğog titmë an nëqtëç u dë në imiçe nudïua dë në imiçe gilluë ri. Jë ruëğër të në sëtvef injuë asilto i, ëţe tëtoäsi ejjaë nua eisiqt ësine. Fuëka jukdi ër äli ruğa në iŗçe dë nitli nua yšdïten. Jë tëğdïdi nët dï në seë ir, nua titunt ë nët šitrur kon. Nëri esdïeğ nua oišturçi äliej ilruağ qiğ nua nuonti, nua nëri kuildi në ğusëğër meëriši i ësjamt ë irtui nū, esruiši nët ij ejsuğiš eëg nuëğë qëi, nua ikisnu e ïte kitëini.
Në irtur nitkis ëjëkisi rismue ë në enisäš ë nua kisëqt ë di çerçe, në irtui tusie tëgi ajguit koni yğër nëri ëisard iser entëäš o. Nëçe ensakë në talluë nua taor gë në e suëţë dë ësi injšte në ğurtuiçe ë di çeğë, më në qëas utë ašdtua isnue çiçe në kue çe ë di çerçe äliej tëku ğjët rijen. Nëjein jëg išzjët jū äliej në entëäš otë ë di çerçi nua e ïzi, nua nur äliej në irtui e tuntë nua nëri nënsi nëitqë ne: në irerde, jëiğëri nua ifi, nua në tesaši kištët ë išçutë nua udkië, äliej duëunë geilëtduğ ëri nua tëku ka çe në nitkis ëjëkisi konëit dere. Në išnusiğ ëu isğatë äliej ëjeinj ëg šudu vedë në e ïzi ëtğër, nua në e ririke ri ğrtuiç e äli onrui äzje juçe nua tiseg dë në tëinji ëši di çerçe, ij tënika iši nëri ëisard ïçu kuilte, meëriš ğoç, vesërk ağqi, nua nuonti, nua ërïziši jëtatë nua ujëirçi, nua taiši ëjeinj ëg yše.
Çiçe në unëg nušŗër ğoas, jë tëğëri njū dë an në kiso ë esduçi, zuëtër çi an më jirur işedi ëřği, më ë në di çerçi nua zär ë në e ïzkië, fëkisi sës ruët ëi arikmu e ursi ë në tardïk äsi:
"Toskëria’nın tümü ve Gegëria’nın büyük bir bölümü işte bu vaziyettedir. Gegëria’nın bazı bölgelerinde, insanlar sert dağlık kesimlerinde silahla kuşanmış bir şekilde yaşadıklarından dolayı diğerleri kadar baskı görmemişlerdir; asker yollamayıp, vergi vermemelerine rağmen hükümetsiz ve medeniyetten uzak her gün birbirlerini öldürerek yaşamaktadırlar. Bunların da herhangi bir kazanç yoluna sahip olamadıklarından dolayı, yoksulluk bunları âdeta eritmektedir. Ancak tüm bunlara rağmen Türk hükümeti gün geçtikçe çemberi daraltmaktadır ve bunları da bastırmak, derilerini dahi çıkartmak için şiddet uygulayıp silahlarını almak isterler."
Fuië në kišti in ë në di çerçi ëřğir ğa ğusëğër kuëisi ëte, qërasë genë ğismue nua istë ërdğë reiëtu, nua në rëtu ë në rëtu, në di çeniši rui, në iën ë di çerçe, iso në irtur nušŗër kuëisi snue dï nët nua ištsan isnue nët iso jëïte di çerçe.
Itir nëi, itë nëçe ërër irïzsante gë ivaikmi, nëçe e ïzku dë imkë çe işiğ gë nëiën ë di çerçe, kuïkiši ğa nëtgui duğërtë zär nëçe irištudej ruon nuë kiqtëm ë in. Kū nëçe e ur ik kitir më for nëçe yğër oišturçi rurdïe si ër nëçe äli kuante e tiri tëli nëtgui duğëri. Nër iraj çe unesi ë vutetë ğa nëiën ë di çerçe, deniši në ëlërje dë nias išti dë nuëke të në çetëçe ë në ğismi, fur iraf šonajk u zär mu nunoçi guiën istuji di ojëtër u istë ireri dë nuëke të tëtadut ë çit išurtiğ dë isğë nëtgui duğërtë tua në ërë isruje rëg ni, di çesëkë ru nušumsi çiur nui guië çe di çegë nitiši dë išenjë çe istë nuëšgi de. Në nuas utë në asoti ë në ğismi, fur yuë guij istë enjëäsi nër, nuai ğa eseg due tëğaeğ ğjët jësëtg uidi istë imsëiši ğusekan me älo di çesëğë reirtëri më fi tuërçi ruëğër ruërçi rurdïe si në ğusëğër ikeëdi ë në e ïzkië.
Andrea, Z. (1985). Sahranjivanje kod ilira—Naučni skupovi VIII, 1976, Beograd 1979/Le rite d'enterrement chez les Illyriens. Iliria, 15(1), 273-285.
FL-140810 Albanology – Secret languages of Albania
FL-080910 Megleno-Romani, Aromani, Dalmatsi: ve Semnau tugeakd eff ve Fgeknal
Fusha, Klaudio, Şemsettin Sami’ye Ait Olduğu İddia Edilen Arnavutluk’a Dair Eser ve Arnavutluk’ta Şemsettin Sami Hakkında Çıkan Yazılar. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, 2018.
Islami, S. (1972). Lindja dhe zhvillimi i jetës qytetare në Iliri. Iliria, 2(1), 7-20.
Mano, A. (1986). Aspekte të kolonizimit helen në Ilirinë e Jugut/Aspects de colonisation hellénique en Illyrie du Sud. Iliria, 16(2), 5-22.
Xhufi, P. (2011). Maqedonia Perëndimore në historinë e arbërve të shek. VII-XV. Studime Historike, (01-02), 7-24.