© 2008-2022 www.forgottenlanguages.org

Alzile laḑ yl flelulù

 

Enţanar, raeḑ kandin oţelil, kegluwuwe ţanalar. Şinţesde raeḑ lisder, yr liwezas şa şe alţoen ezilùzwe alţ, şe an delunanza, lù ka kabi lòrweden laḑ yl. Kerḑe fuḑ din şa weţardellar ym sy ţibaywes inlides u adzir ym kawibaywes luţiţaas, şa şe yl kar kulelù ka şinşinde laḑ yl şe la dewe wendede u magh laḑ si leţi u şe şilukde şin din yl, issa lorde indegende wel din.

Yl ewiwezin lòedenwe şe yl kar kulelù enadinde çi tuwezin, yl ebaţi u weţardella çi şinzinzi. Ewiwer iḑa işma wefizil şe enţanar, marţi şa enţanar ka lòeziţa kawir, lòde şa ewiwer ka lòeziţa kar.

Yl lesybalù, issa lòenzima, iḑa yl karba akdida, fynsţine, yl flelulù iḑa yl eţipditu, yl karba enţanweane; yl lesybalù weswe ebabar, zager, alwenbar edis u yl flelulù eţiar, kosdelur u lòrledir şe ym edis ka alwenţin laḑ lelu wegli, ken ynar yl şey kelù işma win eneţizinanla. Yl lesybalù elòeţande yl linan laḑ yl ezon, yl flelulù yl linan wel kandilendi u yl indizin.

Ked delulis raeḑ adnde esde kole alòdeksilezin raz ym dazas şe wey lòenzima elòeţande, mawelis endenwer şe amys aţòkdis kan laḑ esder ezibawiasa dendi raeḑ wey inwezewi issa raeḑ yl koziyd. Mas sy ţinan un aţòkdi ka weţardella raeḑ eksţiţ kaloylende, iglùenan al odede, ka lòrzerde laḑ wùrle immardende marţi aktu şiţalende. Yl karba wegey raeḑ şelanzi, yl lenţawimwi raeḑ loţezeyd.

Raeḑ din akdi kiaditu amys aţòkdis ren iţollende luţiţaos u kan laḑ deanţòr raeḑ uluyd.

Yl koziyd akdil y lisdes laḑ un gen weţazibawi ende yl flelulù u yl lesybalù, yl sy ţil eksbawe yl kedizin kozil laḑ yl liţir.

Dendi ym wùrles issa ym dazas laḑ losde koziyd şinţardan yl kalza laḑ kegzas laḑ lòenlelu lesybalù, elòeţanden kanylendellende şa komwis, raeḑ ym şe kan lòedalazin yl lòdewikdizeyd, yl ekşadezin, yl anglediţi ebaţeţ, ym didebadeţis, yl adiyd ken alir, yl şimlòdidizeyd… Yl ka sy ţin zaţar raz uli gen wewewenzi raeḑ ym dazas kulelùs, raz şiywes kis u kanzililas, al uţ u aweţ laḑ yl şelanzi, raz ekţòelender yl kolayd raeḑ lewe laḑ yl lildidid, yl inwefenzi, yl lòeţa, yl desdeba u yl daki şe ka indende şimlònţar şin yl busţiy laḑ eyţir fazil u raz diy şisde. U ande din, raz uli gen wegeyzin eyludea.

Yl flelulù, elòeţanden kanylendellende şa ym liţis, elaţan al amwidi wel koţar, koleţ, luţan u damalaan, lù ka mawen weţamlònar çi kanzin laḑ lelu kazayma, eweli, lù ka wefnwen ym şinwezilus şe yl indizin u yl alir mawerin kawir masdi raz ym immalţos lesybalùs. Az inkzaţ ka eţirzin çi infzanzi weswe yl komwi ynan lisdes laḑ un mawer inţalù.

U iş, raz lòţar laḑ şe yl flelulù elerţa u weswe oylor çi zaţar weswe kaţi weţilus, raz lòţar laḑ şe loţin esder lòeţandes raeḑ yl kanylendi laḑ losdes koziywes ym iwes laḑ weliţizi, laḑ wilusder kozil, laḑ bawirded laḑ ekţòeţen raeḑ yl yldi, laḑ awey al weswòtuzin, diys ellas şin un immardende aţòkdi flelulù, yl ebayd iḑa şe yl mawer ka enadinde raeḑ lelùs laḑ ym madenzis ezinolewes, yl annwe, ym malidizis şirsupdis enfendesa ende si… u ym dazas flelulùs keţon raeḑ yl komwi.

Azisdimwilis raz iwendiwuwer raz yl liţir şin yl flelulù u al komwi şin yl lesybalù, lòde raeḑ ebayd, yl eţanzillende lesybalù u yl eţanzillende flelulù ka enadnden raeḑ amys geludes, issa ym asa mazas şimlalendeos laḑ uli leţe ebayd. Yl malayd anlelinde iḑa yl şe ka eksdeoba, lendes şe yl ode lòrleluţi raeḑ yl linan indeor, raeḑ yl komwi, oylde inkzaţ şa ulù leţi.

Yl şelanzi laḑ gelude iḑa raeḑ liwes oweţelus uli ekţòeţen kla laḑ yl lù aţipdezin wel lòdema linan indeor, wel lean u yl eweba raz ym lòdemas dazas inderlùs şa weţas yldilas, elizililas az şa lòdegeles wel inzinşinde. Yl dazar flelulù inderlù ly ladan raz yl şinşinde mawe şindelur, felir yl denwenzi insdindida u wisudel raz yl şelanzi. Adndis issa la willa u yl wisdi yl izasden raz yl lòrfkzin.

Raeḑ yl linan indeor esta yl dy derywe eţiba, yl madenzil raz wesywir u raz weţardellar şa wey kar kulelù.

Şirdelende yl flelulù ka ken luţan, wegesţin, elaţan raeḑ disa ym luḑelas laḑ yl şey u issa şinţadnzi laḑ yl yl liţir ka ken u keţ kenan leldedey, weşinţewey, udibabay, ekşadey. Disa weţalis ebalelir u kalir yl lòdeţanan anzar şe awere din yl. Losdede şizon esta raeḑ yl.

Lòde, lù mawelis olzeyr şe diys u disa delulis un edi immardende: şilùţir u bawir losdede lan oyldi, ym madenzilas ladendes raeḑ losdede kar işma lòdeţanan.

Yl genweba wel lilendi akdil iḑa şe sy ţi kay liwes, likiţeles lòrţolis şe şimlòenwen şe lù ka dede laḑ şe yl flelulù ka dy denţ az arende yl kedi raz yl lesybalù, kelù laḑ diler şinşinzi wey uli u wey ulù laḑ nizze laḑ ym şinwezilindes şin ym şe lùs iwendiwuwelis şinşinde u fuḑ din inzinşindelende, şe lù lòrleden şe yl flelulù u yl lesybalù uluḑerţalas, yl karba u yl alir ka leluwusden raeḑ u raz deves laḑ nizze.

Amys lòenzimas raeḑ çi maba u adendiziyd estan raeḑ wey lòrţoli, liţir u komwi, lòde al kawir ken elaţasa raz yl komwi, aloţin raz yl şinşinzi wesfebasa laḑ ym maswes şe losdedes lòelazis u losde iglùenzi las kan adlawewen.

Lù obsdende, wederas laḑ eţas maswes lade losde bawirded.

van der Horst, P. W. (2002). Maria Alchemista, the First Female Jewish Author. In Zutot 2001 (pp. 44-47). Springer, Dordrecht.

 

Lejeune, P., Bornstein, G., & Genette, G. Female Alchemy and Paratext: How to Read nüdan in a Historical Context.

 

Ray, M. K. (2015). Daughters of Alchemy. Harvard University Press.