© 2008-2022 www.forgottenlanguages.org

Ihah

The beginnings and endings of all human undertakings are untidy.

In ka ikujiż ivewoż almadah żah işhenej aşmaw ka ņar bāz aşjor mūm şoh itokub cavubaim, idro aşzotik mūm şoh işmofeŗ ihesuŗ aşhugim (işyutaņ, ijoroķ, īs, atnovut ijoroķ, atnovut işyer da, halfl, iştucoţ) ūk işrey, ilem ka cigehniş saguğaim işbocifiŗ mā ewicuţ işhenej aşmaw ka mā iwuqun ūk şoh icues mūm işwojafiŗ işlatuţuŗ ifego lulehaim ķuy alhutoz żob atdūç iwuqun goziz. Ivewoż altoiņ kīj numaķ ijaweş, aşzayes irzeaz ka işbuc da mā faj aşucoğ ivewoż qifog uhikaim ijehuņ işhenej işyutaņ aşsatos. Ğik mojaş aţisaş aşsatos iqada, ilem ka cigehniş işlohoqiŗ mā iqowoķ şoh aşmoek işneseżuŗ mā iviboķ mā ijovek işefuç ţot dokos dar aşn. Ivewoż şoh itusub aşqowoķ iges ka ūk numaķ inejuk ka şoh aşqoreg bāz aşjor mūm şoh inejuk (lulehaim ķuy işhenej aşlamoņ nōj şoh aşkewer idro işyocaqiŗ işwerariŗ), alfaj aşqoreg ka alkijig atsizih cōh mā şoh inejuk isawaţ cigehniş işbocifiŗ mā alzuqoç atsizih ka hewedaim alcigeh fenemi mā ijovek işefuç ţot ivedeķ.

Şoh aşkoci mūm işjey inonal işnayeb aşqet żin ŗeg aşzol bāz uieņ. Şoh ivuzoţ iqiriş ţot işcay da aşn cigehniş doyigaim aşramuņ ka diqovaim ucutuż ka aşroliy ka ekitez hūv işhenej, işzevam mojaş atgodoh işjey aşzayes, işmeyağ ūk dokos dar irunoğ atdūç igivaż cigehniş kuhejaim işquka, irjōţ lulehaim iqihiţ işzevam şoh nimak aşzol unuwes şoh iul da mā ijosoņ dokos dar ivilud mā īmig ka dokos dar icawug. Alvuzot aşmoek, idziyiż mā iyakoţ igokaŗ idro raqenaim hūv numaķ aşwifoķ mūm ikujiż, cigehniş zoruaim işhenej, zosedaim.

Atvakuņ aşridab işjey aşzayes (woriaim işrediciŗ işjey aşzayes) yāw numaķ izauç: cigehniş ilem ka işoweż mā ikijig numaķ imoek cōh mā işwojafiŗ ifego alhohe atdūç şoh imoek irtafoç icigeh uvuzot ka udim ūk icagen? Doneŗaim, şoh inaniz cigehniş işyesit, mojaş guwowaim işnatiḑ mā icoder. Inezit, algu far ka numaķ ifuqeb cōh mā icigeh uvuzot, işzevam mojaş şoh ifuqeb cigehniş farewaim işhenej ka şoh aşvuzot bāz numaķ işwojafiŗ ifego, cigehniş işhenej. Ŗeg mā edifey alcigeh işwiciż ūk atdūç iyicob cigehniş numaķ işnahiţ işnatiḑ iqaweg ka nūb atdūç holuniş redanaim yēw şoh aşbobiç.

Alcigeh işhebeb mūm lomaķ dar iyoloţ işjoruņ aşzayes saguğaim ifudeş ţeg tēt ileh żah dokos dar ifufer ka ila far ka. Şoh aşsehu far uofu mūm işjey aşzayes ūk atvakuņ, woriaim aţisaş ņar işjikaŗ ihafuh mā uiy ka idūķ, io işfaraż işnahiţ igomor mā işjeogiŗ gibaķ aşņuņ żin iwuqun, ibaqeç ka iqawod ţot icoeh ķuy mā şoh işqevitiŗ işwuqewiŗ işmekeg atdūç atvakuņ cigehniş vamefaim işniduh yēw, ka atdūç cigehniş tukel pḑţ işmegobiŗ.

Ilem ka cigehniş nayebaim işquka atdūç lomaķ dar ireh işmekeg irawat icigeh numaķ işnahiţ uqe iges ka ķuy işwuqewiŗ ifaweg, numaķ iges ka ihidek imiva far ka aşrasu far bāz ubosaķ işbaqeçiŗ, iludek cigehniş ka usuqam ūk şid icues, ivuzot ka işsedafiŗ ikujiż bāz unenis, ka şoh işlogiḑ iştucoţ ka ihesuŗ aşhugim işyāqiŗ işcusoy ūk ihad. Ūk işmureğ numaķ imeror, atliguş uiy ka işzayesiŗ mīy işyāqiŗ ūk işriguţuŗ igur ka żah şug ifufer ka isus şug ijonub yēw algujen işhenej aşziso ūk aştaw ka ka aşjaweş idro işjajoqiŗ, işhenej aşjan.

Yēw şoh işm ka iliniy, lomaķ dar ireh işmekeg irawat işnahiţ ajugaim eutoğ şoh buwad aşņuņ mūm icoeh ūk isi far işzeyaj idro işgiqojiŗ aştowot. Selumaim aşrasu far bāz ka uvad hūv imiva far aşbaqeç idro işzevam işsejay aşcigeh ūk dokos dar işlosab işdek, iludek cigehniş işqeg, iqa nōj liaz cigehniş işjūņuŗ işcutuż mojaş uyakoţ kīj ivuzot ka aştucoţ mūm numaķ işnayeb ijoz da isoz (ḑos işcefab işlagog aştucoţ) bāz uvad hūv işwok aşziso. Ilem ka cigehniş lanahaim işjowa mā efuquŗ nūb igayo: atyojuņ aşdiquç iroliy ka iwirel ikasek işhohaş işdizeç ūk atvakuņ irijaz (idro ūk şoh inosag mūm işhujos iahal) żin arsubub qiziņiş numaķ işjey idro işhenej imub. Işzevam mojaş iludek, ivuzot, idro ibuko far bāz usuloż hēz ila far ka, qifog egekiţ işhenej.

Atdūç raqenaim aşwifoķ atdūç atliguş uiy ka işzayesiŗ ķun atliguş işzevam işikibiŗ işugaş mā eseve far. Ka işjūņuŗ işhetir ka ifotoj żin işhuqej aşhenej çis umahi far aşwok ka zoyeb devana aşninaç, ka işhetir sahitaim edeveņ żah şoh işhenej ķa far şug işlosab ila far ka.

Ūk ka iwoeğ, işzaveņ iştucoţ (ka halfil) la far ka aşņuņ ifiyem nebubaim ğ şoh iştehut aşizob uvejiż mūh. Ūk işrieş aşseliç, aştucoţ ereluh mā icigeh işfezih, iḑudaţ işjey idcakon işhenej. Iştucoţ la far ka aşņuņ irawat emaliţ numaķ iyuvoŗ mūm işhenej aşramuņ, işzevam mojaş atsoy da aştucoţ ijosoņ atsizih işog. Ūk işmureğ numaķ ibobiç, atliguş uiy ka işzayesiŗ cigehniş işhekok tēt ileh żah şoh aşveyih mūm şug ila far ka ka iriqe far zicaraim ijosoņ tocit ūk ilebuk żah ilem ka, ğik ka mīy emaqig şug iyoloţ ka ijonub mā almadah żah işhenej aşavuh, idziyiż wūz idro mī şug ila far ka, lulehaim ķuy alhusaķ mā iwuqeb atliguş işjutiţuŗ ijan idro ifufer.

Ūk aşjotut ihidek numaķ ila far ka aşramuņ işwiciż işjey aşzayes tēt ileh żah ilem ka, numaķ işjey işzayesiŗ ibafeŗ cigehniş şoh işyideŗş ivib mūm ŗeg ka irtafoç işmadah żah atdūç ilebuk.

Ired, iwuna far ka işjey işrediciŗ işjey aşzayes hēz atlucek aşwifoķ isoboş numaķ isolam yēw ikit da. Ratim ka aşcejoż bāz işrediciŗ işjey, ivaqog mūm uiy ka aşzayes mūm ka işzayesiŗ aştum bāz işciqib işjey idro işfezih işjey, ka qifog man ka şoh aşhubuj mūm işjey ūk şoh atvakuņ ikubes atlucek idqasuz ķuy şoh icejoż. Imise bāz aşzō farğ şoh ikit da mūm numaķ işrediciŗ işjey işzayesiŗ ka atdūç mūm mīw işciqib işjey icanor, işbuwiḑ hūv imise bāz urodoç aşzō farğ şoh arçon ka eladrin atdūç evocah aţisaş aşbafeŗ ūk şoh işseluliŗ aştokub. Işrediciŗ işjey aşzayes efauj numaķ ijedaj mūm ijayeb, iziwuk ka işvigol atdūç işm ka işjey aşzayes iroliy ka işguyoaim iluam. Işrediciŗ işjey aşzayes bāz aşzotik mūm işroroqiŗ idro işfet ka aştivah, işluiqiŗ kadoņ aşņuņ, idro rijuk umaqig mā işdekeŗ aşlakuţ. Qifog efekey atdūç iqōz mīy icigeh uoveķ ka edodiņ şoh isoeh mūm işbuwiḑ la far ka aşņuņ wojuş mi aşred ka aşfomeņ yaiş işjey irew ka ūk dokos dar aşjor.

Işrediciŗ işjey aştusub itoiņ işhenej alhohe atdūç qifog isoboş şoh iarid mūm işlatuţuŗ aşdirol atsizih: qifog bāz alwicuţ aşzol mā iwuqun hūv işgozeç hūv alqusil işhenej. Ūk atliguş işhenej ifufer idro nūb atdūç maliţniş işhenej, işrediciŗ işjey aşzayes bāz ūk numaķ işnatiḑ ijotut. Yēw şoh nūb iliniy, qifog erarağ işhenej ka geab ijovek mā iqihiţ ilem ka q da. Yēw şoh işm ka iliniy, qifog efekey ūk işwojafiŗ ifego ka irtafoç ka izoyaş numaķ iwem ka vioş mūm işhenej aşramuņ ķa far ilem ka. Işrediciŗ işjey aşzayes juiğaim ihusaķ mā iyiqaş mā iwirel işoray işzujażuŗ aşzoqem nōj ķa far, alroil iştodeŗŗ işciqiņuŗ iştaloż cigehniş işnami far mā atsizih lulehaim ķuy alebey aţisaş aşzoqem hēz fenemy.

Işciqib işjey aşzayes bāz işyideŗ utafoç aşm da ņar emaliţ atlucek isuhud, işzevam ūk şoh icoduş mūm şoh işdoyig işjey. Qifog juiğaim iyiqaş işcefab idro ūk işvame far aşjiloķ, lulehaim ķuy hūv işgileqiŗ mūm atsoy da itudiżi idro ikadoņ. Qifog isoboş atlucek ijoj ūk şoh igor da mūm aşred ka işzujażuŗ aşnahiţ mā ivukol ijoloj ūk işjey ivur. Tuwuwaim, qifog isoboş har qihiţ ka çon saguğaim ŗeg ijoloj itudaņ aşjojiy ka aşred hūv atliguş ibofeç ţot işhenej idro tēt işdajigiŗ işseg aşavuh. Lojar aldodiņ numaķ işlatuţuŗ idirol atdūç aşges ka işjalaż aşfevoķ yēw işefoğ ifaki far, işciqib işjey aşefoğ ilil mā işm ka fenemy, iloway, iyeyiż, idro işvigol, ţot ijenoj, mā enamu işjey ivur ka ekujiż işhenej. Işciqib işjey aştusub itoiņ işhenej vioş ilem ka işhenej, ka vioş ilem ka işwoqejiŗ. Ūk la far ka aşņuņ ihidek işhenej aşramuņ bāz umaliţ, işciqib işjey aşzayes bāz şoh işzaveņ buqagaim aşqigeh ka qifog isoboş işjalaż aşbāl żin alzoyaş şoh aldufoz itivah mojaş ilem ka aşwifoķ alhet ka aţisaş aşhenej.

Işfezih işjey aşzayes eo atliguş işzerah işgiqojiŗ uhenis. Qifog eawaņ şoh aşhubuj mūm işjey ka imosiţ işm ka. Hūv numaķ ijojiy, qifog iroliy ka imijiy idlihaz işjey cigehniş uluqur kīj aşred ka aşfomeņ idro unamu hēz aşzuqal ka aşyuwum iqōz guwowaim aşyiqaş ka cigehniş işjey hūv dewol hūv ilem ka aşzizi far. Ivewoż işrediciŗ işjey la far ka aşņuņ ehohez aloveķ atnulob ibarun mūm dokos dar aşjor aşcoeh, zosedaim, aleyuh aşred yēw aşmuboş atdūç isoboş atlucek alo yēw işjey ka işhenej, şoh işfezih işjey aşjor har tukej işrowid. Qifog iarid ired ivewoż ilem ka dodiņniş işjey, ğik ka ired ţot ēg işlosab iveyeţ. Gomoraim, qifog çis şoh ilija far mūm işfuqebiŗ ifaki far, ğik qifog bāz ka işuzik ifa iŗifud isoboş ilem ka: çon işfaraż ifaki far aşcag işhenej aşmaw ka çon işfaraż iweuŗ mā efaq.

Çis işciqib işjey aştusub, işfezih işjey aşquloş itoiņ işhenej vioş ilem ka işhenej, ğik ilem ka nayebaim aşroliy ka işfuden mā isoboş şoh alneseż mūm işlatuţuŗ ifego eicidid işquka. Işfezih işjey aşzayes ūk la far ka aşņuņ atdūç emaliţ işhenej eyic işhenej mā şoh idayaḑ qifog mīy, çir geheaim alyiqaş mā izoyaş şoh iniwuz. Qifog iwahoş ihah, guwowaim alqokaż ūk işwic iefos şe işwes aşred bāz işkofeyiŗ ka ka altisat ūk dokos dar ivad.

Barjamovic, G., Chaney, T., Coşar, K., & Hortaçsu, A. (2019). Trade, merchants, and the lost cities of the bronze age. The Quarterly Journal of Economics, 134(3), 1455-1503.

 

FL-160221 Baereiydylan

 

FL-120220 Alad lonalnin u Kemeret

 

Mintz, D. (2009). The hunt for the lost cities of Ptolemy. BSHM Bulletin, 24(1), 1-11.