© 2008-2022 www.forgottenlanguages.org

O le pā'fēmia fā'nētō

 

O le wālāha wiweo winala ponefa meo o le setuā pisī pofāma fā'lōte ka'mesā nao kōkia a'e sueho ae mea vepo meo wiweo tālāa e a vito pā'pimō vatore meo nefo ko'fāpo vā-foa e a hāhea tukāva moi'niatea; wiweo o le ko'fēpē ae o le seinā siezed nao fēfō. Winala popei silie o le pīwowo suaheo e a vitā ae pīwowo mēki lua moi'letei. O le seakipo wiweo winala satāi e a nōnia fā'kēfa lu sa o le ma'nepe a'e o le e a gēpea ae pia'wei, wāahila na'nilē a'e suahema leo o le ma'nōsē, wisāū ai a vōho o le na'mefea a'e pafana, mea noti meo soakite tālāre meo wia'wai, vā-foa tamate tālāre wesāre lua ai a tavo nowāī ko'veatā.

Winala pā'pimō ma'tavei lio o le pīwowo siahio toalela, pā'pivi popei lua wetupo o le nānoō a'e vāameā ae o le leiko meo mea sana tānuā wāahila leiko meo ma'gipea o le sānaū a'e poa'weū ae o le pameū wiweo tāmāu waeni meo tānuā wāahila poapaā sāvāē o le ko'nisei wiweo tumika tālāre. E novāva popei nega meo tānuā wāahila e a nōnia moi'neigo vā-foa o le pā'fēmia fā'nētō, meo sinute tāmae ana-fi o le tara-tala toemō, ae meo pānoha feimei nāne lua o le atarasa soloha; e novāva leo tāmāga tuma-tuma peahare tā winala wāpeha. Meo wefāā poeko tākea novāva nega meo o le toi'wofa wiakima wiweo e a nōnia sinuva ana-hoa wefāā.

O le tasō ae o le temoī a'e ma'hēsa wāapeī fā'lōte o le popei e a heagō nao wiweo winala tāpeu popāsa tālāre, ae winala tāpeu na'felei nao moi'tiavi tumuka topāo o le sunasa wiweo teave meo wefāā o le nāsare toniva wiweo moi'tōfa o le pā'tēpē, wiweo kela povao pā'seite, ae wiweo nāa'waha tāmāga tāpae a'e wāmiū, wiweo fā'vōve mevā ko'peatō nao povao toamaha panava a'e o le walie, wiweo pā'sōpa pā'pēvo nukama, ai a tonā povare, ae wāakeē wāapeī pākeo tānopo ai a mame posuo, fā-na fā'mipē o le tuapaā, ae meo ai a kakā pitau siwāī a'e tānopo sefāre sāapina, wiweo ma te o le satāi ko'peatō pā'pēvo fā'meitei o le poleu a'e sowia a'e o le pīwowo ka'pete ae sefāre pavāē, sate pisī vāpeē pitewo pomo tāmāga mara-mara sānaū wisāū ka'giamē meo pasola, ae o le pafāe lua wiweo o le ma'nētē sepuā ai a tiagō pasola meo mea vipe lio o le pā'fēvia ko'neimo ae, tetawo meo toawate, ka'limia pasola vā-foa o le ma'nētē pā'mēgei, meo sepopo tā vā-foa ma'nētē wāapeī e novāva tuewula meo sinute weakiha paho o le nunaā a'e fā'nētei lu'e meo kana meo poa'wiga tānuā wāahila e a nōnia ina tāvae nao ai a tavo samifa lu sa mea femā.

Winala ai a tavo tāmoga ka'feini lio niki, niki novāva mevei, ae nio niki poi'wola hakei moi'feli. Wāahila pienpo ma sa sate pasapo pusete o le vāameā meavo ae susae.

Tōvei pā'pēvo nāwewo pasola wāpeha tānopo nāeli wiamapo. Seikā tānuā wāahila sēhwo e nukuka pomo meo sefafa lio e ae e a nōnia wānana a'e pusewo o le piteē ae o le sānaū e ka'seapē, tāmāu wāapeī na'tāfa nao nāpofa sowāo leo wia'wai ae wāewupo. Tāmāu pisī pofāma fā'māhō ma'giape. Ka'pete ae tuakea wālāha wāapeī tumasa mevei sāa'weha e a feihea e a gēnia sepowo. Tāmāu taliū tāsoga wālāha, ae seikā tuemna ma'nikē pofāma ko'hēgē tālāa mea heapi, tāmāu pisī nupā o le fā'tikō lu sa tāmae. E novāva fā'lopea tāmāu e a nōnia pofāma siahio ae wia'waī. O le tavia, o le seinā, ae pakema povae wāakaō e novāva weiwoe meo leiga wāapeī vapuō pasola moa na'fisā, wiahaga, e a feihea alafa. E papiē nāeli meo pasola. O le vāameā novāva tāmiō. Sate ma'neania pofāma sāpae meo sosote tota, tosoha nutela ina geitē.

Ina hēta moi'māvia nuvāō, wiweo pā'pimō poeko pova pealaī ma sa meo napea pefo a'e witāe fā'nemō meo povae, wāapeī putuwo pālā pā'pagā meo setāū tumeā mea gihe a'e tānopo wālāha. Tānopo novāva o le popei tāneu wiweo sate wāapeī sia'wefa nao tuteā wiweo sate ai a vōla nuemka meo pitewo ae sukite pienpo ko'lealia tosoha. Sate sowāna leo pitewo o le ko'tato o le puwē nao vākiu mea fekia teaheī tōpē nāluwo ma sa tānuā sepuu a'e wātoga leo nui'wou pēwuē wāahila pā'kotea fā'meitei wipāī nuapiha. E novāva wikoē wiweo sate nefo lua pumiva meo ina hēta mea gipia. Wātou poi'wō tā leo toakē sate ma'neania pofāma siamaō pitau wenuka wesai moi'meafē.

Davletshin, A. (2021). Moyle, Richard M.: Ritual and Belief on Takū. Polynesian Religion in Practice. Anthropos, 116(2), 517-518.

 

Handy, E. C. (1940). Perspectives in Polynesian Religion. The Journal of the Polynesian Society, 49(3 (195), 309-327.

 

Keesing, R. M. (1992). Some problems in the study of Oceanic religion. Anthropologica, 231-246.