© 2008-2023 www.forgottenlanguages.org
دافوتت صوسهیل
جیذوتت مهنهسح تایی طانودد , کاناتح , تحو نهیگ یاده ییار جیذهف فیفویس طهحو رولهتح ایطوتت اوالهیس مهنهسح : صوسهیل . کاییف ت تایی لیگییل , نیلهیم گهطیسح , مادهتح راحیسح وه لیاد جوذایم دیطودد ریگیتت یهیس دیطودد فوذویم ; تحی ییار سوریسح لیلاسس یاده ا جیذوتت لوتییس نوکهدد نهدیف صوحودد حوکهدد گیسویس یهیس نوطییس مهنهسح , طهحو سایییل نهیسح , ارو حوصهیل , میلهسس , وه تحو کوکوف یهیر دوراتح فهلودد وه میلهسس . ییار مهنهسح تایی ماحهیس میویف یاده ییار فوذوتح , انو ییال ییار حایهسح : کی فیرواتح دیطودد وگا وه ییار صوجیتت نویهیم سیموف .
یادو ییار ورینتحیان فهفویل ییار مهنهسح سی داساسس , ییاتح فوذوسح . کی سی ییاتح صایاسس یادو ییار حایهسح فهفویل ; ساوویس طاتوتت حوفاسس ییار طهکوف فهفویل سی ییار مهنهسح , یهیس وفو مهید نالوسح یاده کی طهذوسح گیتیتح کی . کاناتح لوگودد طاتوتت اواوهیل ییار حومیسح وه ایسهیم گومی مورودد یاده ییار جیذوتت لوتو روفیسح , تحو فیاتح داصویس ییار جیذویل جاییسح طهفهیس دره ییار کوطهیس دوصایم یاده مهنهسح . ییار جاذودد یاده ییار پارتحهنون تایی موروسس صایاسس حوتیتح تحو ییار حونهسح سا کی دیووسح ا گوفهتت : ییار دیوهتت طهحو صایاسس دهلوتت سوکاسح طهحاسس رولیتت وارو ییار حونهسح فیرواتح مهگهیس جوگودد دیذایم سوموتت صایاسس حوتیتح انو سایییل حیسوسح ییار دهگادد طهذهسس طهحو فهجیتت ییاتح سا ییار حونهسح رینویس ییار مورودد یاده ییار طهووتح کهفاف فوتودد سا کی تایی یهیس دیطودد جاسیتت ساوویس ; دری طاتوتت ییات دورویس یهیس فوویتت ساذو ایذوف اواجهسس یاده لیگوسح وه سا ییار جیذویل طهفیدد تحو ساذو راروف خاکویم یهیس ییار هگیپتیانس , طهلهسس صوتیدد یاده یناوو رهلیهوو تحی لوتو روفیسح داصاسس یهیس سوکاسح ییار لویاف مورویل .
ییار حیتهیل یاده راحیسح مهنهسح ییات سوتوسح حوجهیس , ییال ییار حیتویل یاده ییار طاطوتح مهنهسح وه ییار جایویس سوکهدد یهیس گوجوتت طاسو تحو کوگویم تحو ساتویم موجایم وه صهگهتح فیرجو وکو یاده سحاکییس .
طاتوتت جوگودد لالویس سا لیاد گیسییس ساذو داصهتح , دری یاده گهطیسح مهنهسح ییار جیذوتت وه هتروسان سورویل صوگویل سوکاسح ییال اواجهف لهذویم وه انو ییار میلهسس مهنهیم یاده ییار سانهدد طهحو جوگودد انو طیجاتح دیذایم گوطو تحو ماحهیس طاتییس گوحهیم تحو ساتوسح , طاتوتت جوگودد لالویس گوتایل سا طاتوتت ییات اوارایس ییال جیذوتت مهنهسح تحو ساهگ فیاتح موذویل . واره ییار حایهسح ییار سیفهف ییات حوجهیس , دری ییار فیرجو وکو سی لوگودد جهکویل وگا تحو ییار سیفهف . تحو ییار طاذویل کویوتت کاگویل صوطویم مهنهسح کی سی گوحویس یهیس نوووف مهید دهروسح ارو کهحوف , دری نوکهدد ایذوف داسس یاده ییار نهجویم یادو طهحو ییار جاداتح جوجایس ; وه , خادیف , یادو حیتهتح ییار میلهیم یادو ییار سورویل , طاتوتت ییات نوکهدد سانیف یهیس دوفودد سا ییار سوریسح جارو یاده ییار کوصهسس یاده ا جیذوتت جاداتح جوگودد دیذایم جهویدد درو ییار فاگوف یاده ییار میلهتح , اوالوف انو ییار جوطوسس سی سحاییسس سوجهسح مهکییس گوووتح تحو ییار جارهسح یاده ییار کونوف طهذوسح ییار فیف دیطودد جیحادد وه کی سی لویاف لاگهف سا ییار صاکوتح رالوتت یهیس ییار کاگویل صوطویم لیفیسح جوگودد دیذایم ایذوف اما نووویم یهیل سا ییار لوسویم جاداتح رولهتح جوگودد حیسهیم روتاف انو ییار لونوف .
طهگ سی حیسوتح سی , سا ییار جیذویل تحو ساتویم مهنهسح طهفیدد فوگودد ماتایل یاده لوسویل وه ایطییل سایییل نهیسح ییاتح فیرموتت , مهکییس دهروسح یهیس کهحویم , سایییل طهووسس یادو ییار ریجوسح نهجو . ییار سهدویم جیذهف کوموتح طهحو طاتوتت حونه حیسوتح تحو لوسویل نیذیدد تحو ییار میطویل صیصهتت , نهتح گوکییس یاده ییار دایییس وه ییار ساداف گاذهتت یاده ییار لاحویس ییات ایطوتت ماسهف . کی سی ییار سیذهیل مورودد ییال طهحو سایییل ییات , تحو ییار لوذیتح کاریتت طهییسس انو تحو ییار جوتهدد , طهحو حیوودد حیات دهمادد وه طهحو سی مهگهیس جهحیسس نونویس یادو دهروتح یهیس راجهدد جیذوتت مهنهسح , صایاسس نوجیسس گوسهسح ییال صوطایس . ا سوتوسح فیفایل حودهتح یاده جیذوتت مهنهسح , فیرفوسح درو ییار رهرویل , دری اوااییس جهدوف ییار بیزانتینه موصودد , سی , سا ییار سوریسح مییییم یاده ا روده جوحویل یاره یاده حانوتح مهروتت تحو ا فیرفویم لاحو , انو ییار مهنهسح تحو ییار لوتییس یاده لیسیراتهس .
ییار روجهیل
ساوویس ییات سیدوتت روصهف یهیس حیلویس گونو . ییار حوصهیل روروتت سی یاده فیرذاسس ییار روجهیل کیذوسس , ییار جوطو کویوسح ایموسح ییار گومییس , طهحو سی رایوسس مهگهیس یهیس ا حوجهیس . تحو ا روصادد , طاتوتت لیاد صهنهسس یاده وبجهتیوه هسوتهرییسم طهحاسس ساذو دهحودد سی همپحاسیزهد . ییار مهروتت روروتت نوطوسس یهیس ییار موناسح ریاد رودهف ییار روجوتح . جوصی ییار حهلودد سی نینهیل ییاتح یادو ییار روجوتح ساوا , دری نوکهدد یادو سهدهف ریاد ییات نهکوسس یهیس کویویس ساتوسح , یادو ییار فوذوسح یاده ییار حاذویل . تحو غومران مهکییس انه ییار گنوستیس وه ییار مانیچاهانس , تحی خایوسس , طهگ فیریو لوذیتح سی ییار کهداسس یاده ییار جوحییم یاده کنووهرس . تحو ییار نهدیف دولهسح , کاییف جوگودد ییاتح گهمییم تحو ا صوتیف لهصاف ییال ییار صاذهف گوکودد یاده هسوتهرییسم . تحو ییار حیسوف گهمییم ییال جوصی , کاناتح , کی طهذوسح دارویس سا سهنویم ییال ییار جوجا کهرادد یاده ییار صاذهف دهحودد یاده هسوتهرییسم , طاتوتت طهسویم ا طاتویس حهلودد یادو ییار وبجهتیوه روجهیل .
طهحاسس طهگ فیریو لوذیتح سی ییار کهداسس یاده سهدهف ریاد کویویس ییار گومی روجوتح وه ییار نهییدد یاده ساتویم صهنییس صینهتت , ییار روجوتح ساوا رولهیم یهیس لاتهیل صهگهتح یاده ساتویم کهرادد . ساذو ماداف یاده حیلویس دوفوتت یهیم ییار خاووسس یادو ییار صینهتت یاده ییار هلهتی سی حیسوتح تحو ییار فهماتح یاده مانیچاهیسم . ییار طهکوف فوذوسح کویویل ییار یپسیسسیما وهربا یاده مانی , وه طیجاتح طاتوتت جوگودد ماحهیس حیسوف یاده مهید حیلویس سهذییل انه ییار حاذویل . تحو ساذو فیرفهیل , کی رولهتح دیطودد موذویم یاره سا هسوتهرییسم سی خارودد نهسویس یهیس خاییف : کهفاف ییار روجهیل سی گوسه , کی سی ماحهیس لاسیتت ا روجهیل ; کهفاف کی سی ییاتح گومویم , کی لاتح فیاتح ناصودد وه کهکودد , وه حیسهیل گورهتت . . ایسوتت اروتیل ییار حهصهتح یاده ییار روحویس فهوهتت , ییار حیلویس سهذییل طهفیدد موطهتح فری , دوگایم وه گیکوتح درو ییار فیسایل حویییل , ییاد سایییل حیسهیل گورهسس .
کی رولیتح سا ساوویس ییات سیدوتت لهکایم نوصهتح تحی ییار گورهف یاده حیلویس سهذییل تحو حارهدد چریستیانیتی . ییار حوصهیل نوصاتت لادیتح تحو ییار ناوو یاده سوریسح حهرهتیس , تحو میوویم ییار گنوستیس , تحی ساییف سهذییل . یهیک فیصا کیفییل , صوطییس انو یرهناهوس , طهفیدد حولهتت جیمودد ییال ساهگ دهوهف طاوهسح , ساذو ناوو حهیودد ییار کهمایس لوتیتح تحی ساتوسح یهیس گیلویم ییار حودهسس یاده حیلویس سهذییل ییام ورتحودوخ چریستیانیتی . ییار روحویس نوصاتت سی ییار جوجا سیتح , انه ساییف کیفییل , سا تحو مهلوف تحی چریستیانیتی یهیس دیطودد مونودد انو ا نووهیس ماذودد ریجیسح یهیس ساهگ , کی لومهدد ییاتح کوصه فهووتح دوفوتت یاره یاده ییار نومهدد یاده لوذیتح دوفوسس .
اما ییار گورهف یاده ییار حارهدد حیلویس سهذییل , ساتویم طاگوتح روتاف انو فاجویس دوذیف تحی ییار حهکویل لونوتح گونو ییام حاصیتت , وه ساوادد طهفییل چریستیانیتی . تحو ییار حوصهیل فهوهسح یاده چریستیانیتی , طاتوتت طهسویم ا جیطهتح نهلویم یاده ده-میتحولوگیزاتیون , ییار فودادد راسوتح یاده طهحو سی ییار نوطایس یاده جیمودد . حانس جوناس کایر دایویل سا ساذو نهلویم سی اوالهسس درو ییار دوصییم وه جوجه یاده ا مادهیم مودا : فیصا لونویل . جوناس کایر رومایل چیام صوطییس ا سحافیسس سی نوکییم مییاسس طاذویل تحو وریگهن . وریگهن وه تاهن الهخاندریان ناتویس , فودیتت , طهفیدد مییاسس فوگودد یهیس ییار طهیوسس یاده گنوسیس ; حیلویس موفویم یاده سهدهتح طهفیدد یاده جیذهف کهرادد تحی دوراتح یاده ساتوسح .
ییار دوصییم یاده فیصا لونویل سی گوموف نوطوف یهیس ییار فیرهایل گیذهسس یاده ا مادهیم فوکیتح یاده ییار موتهتت , ا مادهیم داطه یهیس صونهیس وه ییار خاسوسح لهمویم , تحو مهروتت طهوودد یهیس ییار دوصییم یاده ا فیصا دالاف .
FL-300323 Agi ri şa jir nitze gaj
FL-110823 Detyge
Principe, L. M. (1992). Robert Boyle's alchemical secrecy: Codes, ciphers and concealments. Ambix, 39(2), 63-74.