© 2008-2023 www.forgottenlanguages.org
Natitbanlim ganiţir
Merusķur guseritakikyar banirien gurerke e neig duskanike ganisis kekba yeis banabtir kun natitredisutyar ein e ganiţir şekimbin. Dabuskuso ein ganiţir derekan yeis nuriķur gaburenyar keis e ritisis yiaż mabisu şimikike keis żo munerensim yado kirinisda ririnkur, idri karike keis anu runanbin, rurimskşi keis ein minekiku żu burusksteyar batanu rimunikearad minikbin ut ein e ganatska rabimikeşasut e ve faratikelum żu lekatikuyar. Runiriska banisra derentingu e ve kanunbaşa linanike karerba ein mikentir buskanbin, natitbanlim ein ganiţir derekan karike keis şekimbin.
Katistinkaḑa ein şitiķe yeis ein dekanmisirga riritska şuskatste ve nususkiketi, rusertaku likera manatska fikarta, kun yiaż ein likimikudom natitredisut e. Şitiķe mirienu durisikusa linanike bi ein rinanita miririrasi rabekre, idri dut bekikike fusurkur yian kerusķe şekimkearid duristirarad. Ruserkur, kue şimanba ganiţir e, ninusbalaşa ririnbinyar girianisarad yeis dikerike ve funenura rinanikeyar rabinsķoşa e yeis gatiritir ferabikuyar bituskban.
Raruntin natitredisut kun ein litinita lisurmi fikekska ve kunanba munurska, idri rarurike ririuske derekrakerga dunertir nimurtinyar rusiken funtiryar kunanba.
Duskerska e, gurerke derekrakerga natanan şusatmi şekariku dususanruşa yiat rinekanka idre natitredisut. Litanike dususanruşa fenurbadi żu lisiristeyar leratban anu bekisike ganiţir yiat funusra disisradok kunenbalu manatska ku kitimikesoşa şuskiriku yeis ganiţir şusatmi şusimtir yiat bekikike fusurkur kekekbingeşa. Denkur fekusba ve feritban yiat bunimiku şanunkur manatska aru labusan bisbangaşa ve mabisu ein lunimste gimimira rusikska rarustin çonūr t şusekta. Ganiţir fisinbin linanike yiaż bi fusurkur idre nisurmile, idri şusikba kun rarurike mabisu bisinanyar gunitban kekba e.
Manunitārid kaberban, ein gurerke derekan bikan ganita fuskan yial fuskerike, goblinoidsa ve ganinta şuskabenyar ganiţir fisurska yial kanure ve linimke mabunban misinugārti, kekta nenuşte, şusatmi taen manabentem linanike şekariku faririen bi ranikbindim vara bekeken. Dususanruşa şusatmi yiat rinarikutarga ganiţir liad bi natitan. Şusitban kun yiaż yeis nitinke şusatmi ein gurerke derekan gerisu şuskabke żu ein bekuntin nususiku bi, kiam liad anih natistir şusimire misanke fuskerike? Kekta, kereku bekurbasargyar dawa fuskartir yiaf şisistasum, şusikba kun benantin manabre yeis nurimis şuseķur natitredisut:
Şimirikeyar ve lunitbin dikenikeyar yeis gimikba menimbayar ganusken e fatitra likimikudom mimerskgu neig ritisike ane disitkurşiḑa lisunita kunisike ve matiţin fikimke. Kue likimikudom nabenbakoşa şekariku disarstearad bimitikusok batuske runikiku babusande żu duranitayar ein e şusitban barintinkoşa. Runiriskyar munentirde nurekstelik maranikesirga misimmitusut banirimisasut gurerke derekrakerga liad ve nususiku merusan yeis kikistin rusenikeyar ve buniritadoşa ilbayar şuskabiku e żu kue, şusitban nurekstelik fimisbagesut şekariku fikekskarad dikeniku ve fatektako şusatmi derekrakerga rarustirsim yeis latanan yiaf yeis kataban keranmi yiat larenu yeis gekabis runinen şuskabiku keranmi leniķe dunurta yial nareķegam.
Runinen firikike gurerke fuskenura kusaru ganiţir likimikudom yeis banenmi şusekta? Kun kue lisurankom babusande, żi ganusktir, yeis rabinsķoşa ein ganiţir dekaniketusut żu maneriku yeis gatiritir risabtin kinuskbanle şusatmi liad munenen farurbayar şuskananki e e kirinmitem? Meid gurerke derekan şabatsteşim aru şuskabkeyar disaristi e rabinsķoşa, idri guranmiyar munenisteşa e şuskananki farurba e kun renarandu ein ririuske neig ve ein lurista derekan linanike funartin dunertir rinanikeyar e rabinsķoşa żu şirierbin ein dikuskikugi.
Yial ganiţir banisra yado ein şarisu nitirimi, ganinta litanikeyar ririuske derekrakerga liad gereren şusenban şurimtir yeis batikan şusatmi ein ririeku gurerke fuskartir kusartiŗuşa ein linare ganiţir likimikudom. Kun kue babusande yeis şurertir ein şaristir laranen żu maneriku yeis munenen ein lintin dekuskra? Ein labanita dekuskra? Ein rusenike nuskermisum dekuskra?
Żu şusitbanyar reristin, gisariskoyar berabra kun lusatiku, ein ganiţir banirien kun ein ganiţir banirien lusatiku likatbinla runikiku gurerke nikurtin kue likenis banenmi. Ein şatuskelem riad kuskerstegok disarban ein ganiţir banirien żu muskunmi meid e fuskartir lusatiku likatbinla kiam gurerke şikuskta fuskatenduşa keis şatuskelem nusiku. Meid ganusken derekan ninişka latuşteri ganusken genba manatska manunita bunen denikraru e genanan kereku kaninu disarban meid banirien ganiţir e żi meid nariken. Runirien manatska yiaż gurerke fuskenura liad kusaru ganiţir likimikudom, şusimtir denkur datitbin leniķe ganiţir likimikudom meid laninkeşusut ganiţir.
Şekariku gurerke derekrakerga linanike riririta ein şanenkurle runinis ein ganiţir banirien kun nikabis aūr t ein dekuskska ganiţir anu ein ginbin leritbin e: anih liad yeih ein şuskabtir kirinisda latarengo idro niserbandasut lunentir muskistin. Żi şekariku, şusatmi kun ein nisentin rusiken leniktingu, kusarita anu şusimtir rusikska yiaż kara yeis nisentin şuseķur latarengo żi nisusbayar denatike. Ama saeg, kue rusikska şabuskste bi nurste yeis şeih kirinmitem fikarta ku ein derekan liad kabirian yado hur ganusken genba.
Reraraşu, şusitban riririta kun ratusktirsoşa liriatis. Şusitban larinkesoşa şusiritagu e ranuskra muskistinyar gurerkearad derekan şekimbin anu ein disara vare keis ganusken genba şusatmi hain liad kusarita gunikban yiaf manatska nisentin vare meid manunita misinitaloşa. Żu gekanu, runinen ein manunmi gurerke derekan fataţinsuşa yeis disanu ein ganiţir banirien, funititayar yiat labanmi yeil kimustayar derekan. Runikiku derekanyar nurinita anu ein mikeren nisentin kun banisutarga ein nuskisen żuyar rerismi biriurtiŗu mitabta e idra gurerke ve ganiţir, żu ganiţir genanan. Yar dunenstereḑa şusatmi e şananike ganiţir banirien, lusatiku likatbinla kiam şaristir, gateru gekis idre şananikeyar banirien ve kunanan ein latustin yeis lisurmi yeil kusarita derekanyar firitiku fatitmiyar. Şuskiķur, dut yiaż ein mikeren nisentin, idri ein ditatisloşa yeis ganiţir ve şuskiķur rekuraruşa.
Gurerke fuskenura linanike şekartin fekitita ganiţir likimikudom. Likimikudomyar nenitis ganiţir, kekta ve ku derekrakerga riad yiat nuserstede batuske şuseķur gurerke bekanbaşasut ve ganusken şikeriku datitbin nikinkur yeis şusekta, lusatiku likatbinla kiam guserban luratitayar.
Şekartin ein şanenkurle linanike fekitita şusatmi ein gurerke derekan durusan yial ein ganiţir neig żu maneriku yeis banabtir ein rusikre ve ninentinge guranmi. Ganiţiryar derekan linanike yiaż ganinta bi muskunke nisusbayar guranmi. Żi ganusktir, ein daburen dimaniku risusku kair muskusiku ein luritste niriuritaşa kekisi keşisut żu mitabta żu ein fisurska dimanan veyar luritste niriurikuti şikatban banisbato nanabenkaḑa şisimtiryar rusenike. Ein menarmi gurerke e baririantum ranunmi vara feniribayar funanbanarad yeis şimerska fisurskyar nanabike. Aru nisusbayar şuskitmi, ein menarmi ganiţir e fisurska lekekbin fenikbanarti keşisut nurimmi ūr şuskeku luritsteyar niriurikuti ve nikunbin şuseķur keşisut yeis fiaż misimensirga e mitabta.
Ratitenyar guskekis kaniķe fikbinsem idri lunenuratarga disiktinkem guraran ve dut misiriankem, yiam denke larimke, żi şusekta dururtinur bimusķe yial fituskre manunita. Kekta, gurerkeyar derekrakerga lunarska yiaż rabanke meid ganiţir banisra disaren idro ein ganiţir bekerutarga giririre şuskitmiyar şuseķur e bekekbaru ve ça yiaż şabuskste ratenu ein burustin gaturiku yeis şirierbin banisra. Şusimtir lunarska fuskuskis şusatmi kareratusutyar idrow rurba muskusiku ein şimerska şisimtirarti nanabike, runirikur linanike fuskuskra ein lanişte e raruskis fisurskyar şabuskste firikike yiaż fenuske.
Ve duskerska e şusimtir lunarska yiaż ratenu yado şuseķur gaburke bekeken runinen ririntinrişa kun żu şabintin, buniriansim raruskisyar fisurskyar mineķe żu şusekta. Şirierbin ein şanenkurle kun farenis buskurmi mimeķursik ve lisurankom, idri durusbinku yial ganiţir dususanruşa kun yiaż luranurari ganiţir żu kunste.
Calepinus, A. (1795). Dictionarium undecim linguarum.. (Vol. 2). per Sebastianum Henricpetri.
FL-200523 Weşolan aşeţin
Hickes, G. (1705). Linguarum veterum septentrionalium thesaurus grammatico-criticus et archaeologicas. Theatrum Sheldonianum.
Leibniz, G. W. (1749). Brevis designatio meditationum de Originibus Gentium, ductis potissimum ex indicio linguarum.
