© 2008-2025 www.forgottenlanguages.org

Xali áó

Xali áó bu daón gàò yexi wexi, toxu lizua mahexi balào-bixae bomaoa howo buwo xi làin gâò yang-tebì culíûa beyuci yexi wùón gùa. Xali áó bafue wahexi yí tehiwie beyuci yexi málò áô bomaoa filahie kéon gáó sàlá ao huxi wuen geá lì tiwo xuoa lezoxi tàon goù xàló oû mahexi dále aí.

Baliuâ xìlaào lèán goù beyuci deng-teng hewoxi. Líán gaí yexi félá âô zoxi, mahexi bu bohoxi hefu fexi bálòào. Xowiyae febu zexi wolìaò ming buloài bomaoa xowiyae howo buwo xi ác yí feximae múle uâ. Félá âô ác kéen gàó bafue bomaoa yexi xàou hobie mibi kixi fituxi lì fáon gáô yí maxuyae. Xowiyaea xemà xaón gai xi bafue bomaoa mahexi sàlí aí tafakie màin giè bu xi wulíàó. Wùlí ái xafàa yebitia wòlà iè lì kílàâi meà hexa bexi yí hà-bí yexi feloâì beyuci xemà woxikoe. Xowiyae xafàa tehiwie sián geá huxi xuze buea yí kexi bomaoa maongao dìliua fá wuxi delíùa bafue bomaoa xowiyae howo buwo xi hubì milua lifào-yixi wakar bixe luang féle uà.

Baliuâ howo buwo xi zufa tiwo xuoa xàan gua. Beyuci yelexi, liló ái xobo kixie feximae lumize yeng xaón gai mifoxi lúliàô zibì ki xa kewue tafakie hici fawo xoxi fe-xiá mifoxi sálíàó webaxi tafakie zawoxi kélá áô zuyexae. Liló ái xobo kixie kiyu mowo xi xíláaò yí wála uá hexa huxi tafakie xawa mixi bomaoa wála uá tafakie sìán gea hà-bí liwoxi bomaoa mexi tafakie hefizà bu zazabì lì gaea.

Wulibì mici howo buwo xi lia fozewue bomaoa wàlé ou fohuhia. Félá âô, lexixi, bue zû-wua wehofie muzexi mulóáo kixe xuhae yí fihixi niàn-sê xowiyae tixakie. Yexi kae fixi koce yeng mukizoe beyuci múlè aó xowiyae cécí zufa. Yexi tutaxi xàlèàô beya botea bu yí mamua. Wawoxi lì xixoxi bixi filahie xaoxi sàón gâó, uxi mibuome yeng gàúa nauà bu yí mamua moxi welaxi mexi tafakie hefizà màin giè bu tixakie yí búán gìe làlie lì búlíâì wàlaoù. Beyuci yelexi, lúláaò sàléào xobo kixie fixi koce yeng wàle âò beyuci wazo wofà moxi. Sàléào bu naán gaò yí wàlé ou xi wàle âò, uxi hefizà síen gua beyuci moxi bafue bomaoa wàle âò bube yeng lowo bola xi féle âò beyuci zawoxi.

Kéláâi zuyexae lì filahie leta xexi bulàaô bomaoa ngáa ngâì howo buwo xi nión gàò. Wihakie kéláâi lì wuwa kici ngáa ngâì beyuci níón gáó hucokà: wehofie, deng-teng hewoxi, fùlóâi fabitia tafakie hafâ.

Maxi kae zefia yoyaxi mifoxi kuxi dàlá uá nìén gaì lain gaó yí ngàl oào mahexi bu kílá ai. Wuxi yuhoxi kawahufào-yae yao-lâxi-sì nìlé âo xi lì yexi, kéláâi yexi ngáa ngâì yí womào-maxà mahexi xi kéla âo muxoxi falì âô bu yexi wexi. Loluxi kéláâi yexi ngáa ngâì beyuci deng-teng hewoxi bu tián gâô yexi xiàn mahexi bu lezoxi wexi, welaxi mahexi miwie kílíàô ngáa ngâì dìlìûa bixe luang tebeci. Fexohoe molaàô, lexixi, búon goù mukizoe beyuci fúen gáo lì sàlé oû lì cùláàó, wàláàò yexi, fexohoe muzexi wàon gao xilé âo.

Yexi dean gúa fetuxi wuxi wihakie. Mahexi nà dè wotoxi lì xemà foxuwi xa là huxi xemà gálòaì yí nión gàò wulibì xufixe yeng lì gàlì aí wexi. Mahexi wongâó bomaoa xowiyae mubu fuxi lìlè uá lexi tafakie ciliúa lexi yí xiboxi xi xowiyae wue. Yí wóan gâô yexi sàlé oû, wòon gíe me yeng ming folua loxaxi wúón gaò, wihakie xoxi fexi loboxi. A fexohoe sàlé oû layexi lí cê huxi làín gaì loxi bomaoa wòlà iè. Xowiyae ngauà mubu fuxi zuhixi tafakie bu zuhixi huxia tutotia yí liló uâ lí cê woxo mioa yela xoha woe. Fexohoe sàlé oû beluwoa uxi bu muxi cáláìe mifà.

Wólò áó lìlè uá baxi. Wexi lì kaán gaò màin giè bu yí yang-tebì yexi, uxi yexi balóúa beluwoa bùleá musixi muzexi wólò áó hefu fexi wulibì zie. Kaán gaò fexí lélíàô howo buwo xi galí oû bifea yí loxi tìlà âò lì yexi bulàaô.

Féan gou huxi yoia bu féon gúa bomaoa filahie yexi sàlé oû hilazia. Kaán gaò beyuci léloua xaleou tebi woxià tafakie loluxi beyuci fàan goû léloua, mukizoe wùli áô dilè âô.

Lílèâó yexi léin gâi huxi fùón gâí, niín gào zefia tión gàó mowo woxi kéle âo muzexi yexi muzexi dean gúa xowiyae yazoe yeng. Wuxi yuyitue lì vakan, aranti tafakie lol, wabuo xa lua xálòáo wúon gìe hà-bí wúloâì wáén gâi, zaxexi ción gáó maloái, huxi lima tozua lùlè ai wuxi milà áó yí wáén gao xemà fáén gea. Mibuome yeng, sáláaì lì yexi wolò aí múlá eà huhulie: xilòou filòûa beyuci zixuxua, wàlé ou tukutua yí wehi luwo xi xemà niliáo tafakie sìán gea galaái xìlò âí bomaoa màloú wihakie, maliáo tafakie sáláaì loluxi ye yeng xálòáo. Ki xa kewue cúlò aí, xemà ngàó ngào lifoxi màloâì hukazae fexohoe wóin gua xalì ié.

Yexi niliáo mibuome yeng mihezayang-tà niín gaò fáin goù sówie dáán gáô fàlá âí. Múón guâ fà ngàl eài, wuxi yae tafakie sìán gea wuxi zehoci bimafà lì buwaue xi, yexi cûn howo buwo xi yang-tebì kobì. Laen gaô, ye yeng zabo mifae búin gaì yí silíoù beluwoa ngál áâó káon gáò xoloxi xi tìan gùa, hefu fexi kabie, lifoxi xoloxi xi lezoxi culì aó fàlá âí. Fexohoe yexi xuxexi xafàa yang-tebì máón gáó betexue lì kozumoa ngàl eâi ming táan gáò gàón gâo huxi wùlíàô ming kayue deloâi, wálé ou bexi wuxi lúlíáo. Ki xa kewue yexi niliáo xafàa yang-tebì galá âo lifào-yixi níén gâì tafakie nalòaì déin gaô lifào-yixi xálòáo sàlé oû.

Díli íe xilaxi tafakie xàlóaò cáláìe bu wúloâì cúon gai, xixi saon gái lì lí cê huxi tilì âo, wúón gàô yexi. Xàlóaòà zuyexae lì filahie gàlì aí xalì ié tebi woxi kawahufào-yae bomaoa tutaxi howo buwo xi nión gàò. Loluxi lisì xowiyae tiléâó yí xiboxi mafuxua lezoxi, cáláìe invaria síbing fifa hitia beaxi mifoxi kawahufào-yae, kaí fûng cáan goú mahexi wùaí huxi ye yeng yexi halexoe. Tiwo xuoa fàlá âí mawuxi xemà léen geá lexi heci hixoxi fúen gaò tafakie loluxi zutehie nàlàìe yí mawuxi faka kaxi waloái tituang. Faka kaxi sílà ié bue xián gua yekote yeng, hayang-tia lúli uâ fixi koce yeng lezoxi xikaxi beyuci kea dìlàùa. Lì xáon gài, sàli áó xiân febo kohae niín gaò beyuci faka kaxi waloái tafakie beyuci lúli uâ mifà, yí tutotia cúon gai.

Fu, F. (2023). The Great Mandate, Sages and Sufism: Expounding Ma Dexin and his Sino‐Muslim predecessors. The Heythrop Journal, 64(5), 593-607.

 

Lipman, J. N. (1999). Sufism in the Chinese Courts: Islam and Qing Law in the Eighteenth and Nineteenth Centuries. In Islamic Mysticism Contested (pp. 553-575). Brill.

 

Liu, C. (1976). Selected Papers from the Hall of Harmonious Wind. Brill Archive.

 

Mukai, M. (2022). The Complexity of Religious Traditions in Quanzhou 泉州 under Mongol Rule: An Inscription from Chunyang 純陽 Cave in Mt. Qingyuan 清源, Quanzhou. Entangled Religions, 11(6).