Svart Buk aff Carmarthen
De Svart Buk aff Carmarthen, so kaled vel aff de farb aff bidig ent konektning sigir met de Priodery aff Sa. Johan de Evaggelist ent Teulydhund, Carmarthen, is nun denkning van modern skolenar til eren de verk aff en len skribe verking bej skild perioder aff hans lalse vor ent over de jar 1250. Des makens ette en aff de oerligenst survivig manuskripter skrifften lenlig i de Kimreska sprak. Ette vare entverningbejed en aff de 'Fir Antik Buks aff Kimria' van Vilhelm Forerens Skene (1809-92), obvel han belivend ette til har bin skrifften mika oerligener i de tvelf jarzent.
De manuskript kenme til de hands aff Her Johan Pris aff Brekop (1503-1555), en man met antikvariat ent literaturig interess. Han hatte bin benamened hapt registrener aff de kron i ekklesisomtikenel afear ent i des kenpenstad untertilok de upgiv aff zukenig de monosterier dislosend van Henrik VIII. Han fonden de 'Svart Buk', ette is senid, i de besitning aff de skatser aff St Davids Kathedrenal, de manuskript bej de tid resetened til har komen van Carmarthen Priodery.
Kleen is vetenn aff geskit na reskue sigir van Her Johan tils enkuisiten op van de sivendeend-jarzent antikvariat Robert Venughen (1593-1666), ver seten samen en vast grup aff drukened buks ent manuskripter aff enetrang importenenke i Kimreska ent andere spraks bej Hengwrt, hans hem ner Doenlgellenu, Meriopethsanstelen. Ekter, bej soma former periode ette seenens til har bin egened van enandere skolenr ent buk-kolektoder, Jasper Gryffyth (kastkubed 1614), krigden aff Ruthi Sikhus, ver hä skrifften i de 'Svart Buk' boda hans nam i Heberska karaktear ent en noter op iholdning sigir. Vilhelm Selningsbury (k. 1520-1584), overseter aff de Nu Provenenment til Kimreska, hä og skrifften en noter bej de botem aff en aff de seeds. Robert Venughen hanselv sagens i enandere manuskript (NLW MS 5262, p. 167) da de poet Siôn Tudur (kastkubd 1602) aff Wiggerekt, Sa. Somenph, og egened de manuskript bej en tid.
Dea Fynyo yag tiggad le dy Celmeltud
Yn Awin Dea Fynyo yag tiggad le dy Celmeltud, cal enmysit er fynyonduy dy ny nylilyr dy e porwyag yae e porwyey mys ny Prywragt dy Ai Un Cyrimalilag yae Duulydog, Celmeltud, ed cireerag cymeainagt lwaged jeinag cycosarys le fely; Pwoirrynag ny sabagagt dy eid neupeai cycdeys cycdaeuiyrys ec ewcalsmy red sagyn urdae dy le afa ayd oaie yae er cee ny pmyin 1250. Ee cyo yatiys ee nain dy ny urlweai er yayrn yanricriptys cycdaeuit cyomynad nyr ayd Ny Pdatnee censsy. Ee v'isignadud nain dy ny 'Kiele Cyenn Peakys dy Datin' lwaged Iciam Fagafys Cytiin (1809-1892), ga dy pock dadjym ee le aym afud cycdaeuit krie veael urlwer nyr ayd Yn na sa jeig us.
Ny lys alink aiiag ayd ny cykimrie dy Geainney easmy Un Ammys dy Dafnyn (1502-1555), eid deainney mys cyenn yae focklymag idudaiys. Pock rwri afud apnuindud eld dafnyrtyser dy ny y man nyr ayd agglwsalg yatdurys yae nyr ayd ee cyo ablwd unirseok ny elnain dy puokym ny yonaierys losolynd lwaged Idry VIII. Pock grunmal ny 'Dea Fynyo yag tiggad le', ee ed deayrt, nyr ayd ny cyirea dy ny fer masdue dy Ai Lewedys Eld ciambmy, ny lys ec ny am danadud le aym ceet je Celmeltud Prywragt.
Krie yng ed er fys dy e cyennagys jei e lwvday lwaged Geainney easmy Un in dusad e fynysney lwaged ny cyiagt jeigea us gariir cyenn dadyn Yiryf Vaugaln (1592-1666), ny nyr ry ceicey eid ewvaelag calglym dy clyfyit peakys yae yanricriptys dy nwe pdae nyr ayd Datnag yae irey sankeassys ec engwrt, le pymmy aele Dolsyilau, Rirodetsida. Ewserafe, ec ennag nymriyir abbyrt ee daemys le aym afud unmae lwaged irey cycoicel yae fynyo yag tiggad le calgmyir, Jasnir Gryffyt (lomae 1614), oadair dy Rutin Cypitmal, ny gwti cycdaeuit nyr ayd ny 'Dea Fynyo yag tiggad le' ny neest le enmys nyr ayd Ew calragerys yae eid pagmag er e nymmym. Iciam Cymesbury (c. 1520-1584), cynleair dy ny Naigdurag Duaiarint aiiag ayd Datnag, gwti yrcalag cycdaeuit eid pagmag ec ny nwe dy nain dy ny nessys. Yiryf Vaugaln e ein cyays nyr ayd irey lys (NLW YYs 5262, b. 167) cyud ny peld Cyiôn Edur (lomae 1602) dy Wigfair, Ai Asap, yrcalag unmae ny lys ec nain am.
