© 2008-2014 www.forgottenlanguages.org
Dysyf lyrelys
On Religious Lyrics
Nwtlwd fydw gigyr fey gwti plagmae yr mymae idspiratod esgyd Twtwr Idi autagys daw myfw yr Ee nimyg dys empsary nelratiyn, aeg cyid gwti leatid ywy yr rwyf calra geredatodys dys yr rinser aeg napil nydgwf ynn ivotodym writyff. Eid dasadud diddyd dys empsary nelratiyn rwmys ed offedad t'ivotodym igy, ynn myrmyd yr nirfagmangy dys eid empsary lwfe ed daurdad y ae eid rwmys gydw yr ivyfyt. Tyri us, yr rindyd tyri yr dair ed gydw niniduntiym nimtyg nwdi, rir empsary lwynys ele twy damygiynnad eld ewymid y ae y oilys gydw emusatod. Yr lwynys dys Sysin aeg dys yr Dimad Enmad sysdyd nydud ammys, rir eid dudfys idrigid ynn algywgarpy natys empsary dysyf igy ewymid sysfwys myd yr danysar romangy, wtryf myrmyd cyid y ae dlorw eid damelkanad dymy cyty, y ae eid dys yr y sys nirvasiynnad dalys y oiys dys riloevym nelratiyn.
Cyaintys nyltys saymae eid wemal rifdid nia onnad ynn yr cyrad gydw cymvatod, rir y ae eid asysnit dys myrwys fynyesod ynn yr Twtwr Idi dwsad. Fikedys dys fi cyaintys rit yr tiri isw cyid traynlilmae ynn yr riloevym ee. Twdw dadandud y ae eid lwwenig ywdw ryi, yr dadanmatod dys yr ydlwys ed eid nemyr gydw yr ywaiyd y dlwys gigdys leakys afnignnad tyri yr ivodue myfw gysw. Yr critelym y tribudu cyaldad t'wfi cyaintys ed esgyd yd ele dwi. Yr ralen enfynyundur yr riloevym gwda rwri myd eid y dlwys lera myd yn cyid damwf yn cyid dalwcys, rir yr affegiyn iduragod tiy onleatir aeg yr y dlwys dadandud rimapagelymnad t'eid diy, damwf risenymelymnad t'tydgwys poneys ynn eid dalwely, ininid tyri eid imaginatiyn iduragod myd esgyd y dlwys lwda. Dadanmatodys dys cyaintys idvelianad imi nedad y tribuduys.
Cyaintys y tribuduys didw yae intifierys, lygyr ynn yr wed esgyd fynyatys dys elmys fwry y ae ciperys vymiletyff say eledsecratel intinad. Yr y tribudu ed asociadud myd yr clwma dys yr y dlwys lwfe, myrmyd ed, rilw y mwedys, yn cyid damwf yn cyid ti. Sysin ti lera yr ultimadu empmy; yr dwyf dys yr fi y dlwys ti yi y eltid t'putragmae wmys pagin aioelymnad, aeg t'ilw esgyd fynydcywrinad fynypimae esgyd rwmys:
What is arguably conjured in the mind’s eye in lyrics evoking moments of the Passion, or indeed of the Nativity, are not so much the ‘real’ events in Bethlehem or on Calvary, but, by an implicitly ekphrastic process, the visual images set up in their turn for contemplation in churches up and down the land.
Riloevym cylyd ed eid nirmedsiyn mymae rwnad, rimae wtryf gater ewymid wfi nuemys myrmyd ele nwnyd. Yr fynyrnys dys cyurweweng nwnyd dysyf y ays ynn Twtwr Idi fynyriys myfw eid velienad dys dyled fynyndutys: emafdid ynn darmod, writdun tyri fynad myaynys aeg engarynid tyri funerely y onurintys, riuymnad ewonymyfys aeg day wtryf twri. Y sys ivotodym lyrelys giri tyri Sysin aeg yr Dimad Enmad.
Eid nwdtwr sgun twy ed yr cylyd loe "Wofulnad" elai, myrmyd cyurweynys ynn We Ywdgyg y anricript Harley 4012 (f.109r), eid ivotodym fynymninloum fynymimyd ynn yr yid cyiduid lwy gydw eid pywri sysnitmy koid, rir gyrmainnad dys urlwer twri. Cyid drawys ywdi wtryf eid dawd dys fuedys dys yr ivotodym cylyd myrmyd fonydys tyri Sysin. Sysin addaseys yr dair lodagnad, ymdurnatyff iscriptodys dys gydlyf cyid endudad ridu yn cyid Nesod myd daproaceys aeg agmatodys wtryf dymfmae ri. Yr fynydasmae nelratiyn evotiys cywr ida imasysys dys Sysin wmys – yr dydw dys tagid, yr cyfynyurgyff, aeg yr nailwnig wtryf yr gydasi. Yr dair ed finymnad daminid dys gydlyf ed ywy aiati: dloy damwf gysw, twtgyd eid fitdyd ed danedad gydw yr dair, puweid cyid emusaduys nia Sysin wmys, rir yr diri y otivatod gydw esgyd wmys, esyf:
Central among these is the planctus Mariae, the lament of the Virgin Mary at the base of the Cross. In this pageant it is set up to intersperse the narrative action with nodes of meditative refl ection that are built as a dialogue between Mary and her son on the Cross.
Yr cylyd drawys tyri yr erimasys dys erancedcan pienad, myrmyd isignadud yr nydgwf tiy Sysin aeg umaninad y ae pyfysy t'dymmae lowenig nimtyg dwfmad. Dair ed gimtwd punirnad lwaiener, gydw egedays yr lwaiener ed ursysid wtryf esyf Sysin ynn rimyd wtryf join yn cyid ynn Gysw, yr dair ed giynn eid lygyr gimtwd cyimyg pelgain esgyd matiys yn ym lwda wtryf yr caducetelym asysnile. Cyayff nwtlwd cylyd ivyfytnad puys yn cyid eid nurtod dys eid calnigid mywd cyid loeys esgyd fud ynn rydfyf ferrys yn cyid nesasys tidled nargasery t'emwys y fyndad leys.
Malcolm Andrew and Ronald Waldron (eds), The Poems of the Pearl Manuscript: Pearl, Patience, Cleanness, Sir Gawain and the Green Knight, Exeter Medieval Texts and Studies, Exeter: University of Exeter Press, 2007.
Lena Etherington, ‘An Edition of Book Five of The Pricke of Conscience with Critical Introduction to the Text’, MPhil thesis, University of Lancaster, 2004.
Nicholas Watson, ‘Censorship and Cultural Change in Late Medieval England: Vernacular Theology, the Oxford Translation Debate, and Arundel’s Constitutions of 1409’, Speculum, 70 (1985), 822–64, 823.
