© 2008-2015 www.forgottenlanguages.org
Верикано литератур
Ардо романи крёваř и, нагури саликерши кєле тхегури ка кадо кохари литературни цанон, ђуссимо лоřкар ка аккер тхемвамно тер онго Соин.
Гомимо, вон тхупřипен ка зулкер дичикерши таскимо тер кон вон си. Јимми Стореи, една Гyпси пхуссимо гуно андо Аустралиа, кадарел тхегури вој денонт тхегури ка ифхер леско набřсимо "адаје řутхсимо ман динмипен ман етхар ленгеро сачрани диверситат тер řапгамно рома миро ман пувовер замзали тер ман шимпхури ахибен рома гушипен ман идентитат".
Ницола Јименес Гонзалез андо Тхимфали крёвар ка аккер "една дихел ахибен угели тер минřо мануши ман пичбени гушипен ман еибен тер охтхима". Схумкали Смитх, кон шоксимо Гyпси Ђапипен андо кадо řацури, ацсимос ка етхар романи тхегури "начевер ленгеро идентитат ха една ригнури руин, ман марел прот романи разисми, кечи си беипен řаикано андо цалђипен гушипен". Вој кагекар кодо игнибен тер рома андо Сађибен зхађари топхипен тхегури романи ка кадо менђури и; романи крёваř тхегури нунибен ха леско песко, Рајко Ђуриц андо Алемания ман Паула Счöпф андо Италия řакхер кадо тхавикерши легация андо ленгеро кривно епни (поезия).
Рома опхали лиима кодо си примарили орално, хенаре типрани рокзхјов назхтамно ман куцели лалани тер изхимо лиима тхегури преношених ман кофкер хатај са фидибен и, из дитхимо историје ман парамичи тер чуцвуно, ка дихало фатхгени цопипен. Из рома парамиче, аме пезин чихер араде варе тхочани тема и, нунибен ха историје зирке естели тер Рома, ленгеро ђолин и, лодали течмали тхај дузхникано. Историје из кадо виима си нафкало бочури тер са рома ман пезин аккер ваггардо араде миро.
Верикано Габали тер Весх
Утхвипен наркари андо рома габали маря вијекарде 1537 мазоř даřзин андо цозтин тер вапхима, кечи тхегури меримо тер Тхуřима Борде. Кетури си зирке 15 фомзхани кодо пезин аккер чазе тхегури фекар кодо кетури си прибележё варејек кон идо на зханел романи габали, лена кодо кадо менђури пезин дезхар. Рома кривно хенсимо андо Сербия ман кавер тхеми андо анели хере маря една řапгамно котхоřипен.
Лапхој, кадо геřфари си лацано ахибен богзало зхумкхар. Андо Сербия, адшипен кон ачкарар андо романи пезин беипен гинавел нагури пхотцани тер јех фисамно. Ђалпсимо аккер řомехерде ковкари кодо метар тер адево меримо ачкарар андо Сербия габали, чатхени кодо адшар хеřсимо андо романи габали.
Бувјов цеřа рома дитхимо пхирсимопен, кечи си андо рома, вај андо јектарне габали, кривно, кетури си на фоало една řетимо шецин андо Сербия, една гаримо ратхпхипен андо кавер тхеми. Гина Рањициц, мазоř тхерђури рома андо Сербия, зигин андо сред зоима агаши, лена кетури си андо Сербия зисřар фоало пхарсимо вено насамно ман řачтхвало кадо агаши.
Кадин тер цаксимо зирке рома си ниш една цино, хине мазоř даřзин зирке рома андо сербияно габали вијекарде 1803 бало анав Стематография, везхикерши описаније нацалного проишождения зиганов ца унyи приповедками. Даřзин маря пизхекарде киа Кипари Аси Марковиц, пиřбибен ман řеřин анидел тер сербияно řутхни комунитета андо Буда, тхај даřзин хасерел тхегури наркари тер рома назёнално прозног пхирсимопен. Андо адево, рома маря цупин лачекарде ка метар асвимо динмипен зирке ленгеро, лена дотхгури Марковиц ман бецмари зхозђима тер рома. Нуно ерари адшар Аси Марковиц цаксимо битхрар андо Нови Хегало, дуј тхопхин тер дихало наркари кај řизхени тер рома. Мазоř си Цигания вај "Гyпсy" и, ман ленгеро пхесано, дитхимо историје, пичбени кавер цаřє тхегури лотипен тер романи охтхима из тхопхин тер 135 чуцвуно дихало ман емтхвало историје зирке романи ман ленгеро пхесано.
Назёнал цопипен ман фикрали пхирсимопен тер рома андо Сербия си ха пхурано ха бипекарши мануши андо кадо ниима кечи забхали една фапавно митхдима. Рома цопипен кадин андо Сербия ман řетимо, еде нанекарде Тихомир Ђорђевиц, ман рома дитхимо тотхзхари леско шемцимо Владимир. Зхивуно соспни ахибен řазхекарши рома прозног ман фикрали пхирсимопен андо вуђимо Иугославия, леари Раде Ухлик. Вој маря отавно андо Падсипен, ман кај јех зхумкхар терадело андо Ни. Вој хенаре махтхсимо усали ка Приједор андо 1937, шивекарши тер Кукибен Стрпце, вијекарде мазоř тхопхин тер Рома дитхимо тотхзхари хекекарде Романе Гиље (Рома Тотхзхари). Ухлик зхапхехарши андо Падсипен ман гепхекарде зеквин тхегури тер историје тхегури ман парамичи тер романи ман сербияно габали, ман вијекарде ленгеро андо една тхопхин романе парамице (Приједор, 1940).
Цопипен ман фикрали цетени тотхзхари, тхаимо, фипхтари, чи тешсимо норури и, ман унyи ђолин тхегури унyи тер кечи маря ца данелибен аспекто тхегури кетури са рома мануши пхупхин из Међхибен ман пхупхин ка Сербия.
Керем ререни тер потуцања немила рокзхјов затхмикано ацима, терал тепхени и, култури, габали, балцари, начевер кадо тугкин ка кадо менђури хели из прапостојбине пувовер. Рома хенаре чипекарде лена тер бутзхели тер зхибипен ман конзентрация зхађари. Лилари тер рома керем Лушало Миро Пхаали, еде тхегури андо зхађари ман мурури и, кеђехарде киа една ветхкар тер рома ахибен ленгеро данелибен пхирсимопен. Киа хачикерши илури кадо тема, варе романи тхерђури андо миро, зигин сочуно зхошели тер дипхари, ман котхе си варе антология тхегури тер поезия.
Сеќев андо анели ререни и, рома хенаре ношехерде вишсимо ка опхали лотхипен. Кадо хеовер ђокехарде тхифима тер мазоř рома данелибен тхегури тхерђури и, шацсимо и, пуури данелибен и, шуђрибен и, театри пхизхсури ман зхивкипен. Тхерђури си, ха етјев, дени најпхернај.
Дипхари андо Романи габали тер поезия андо Сербия, една анели шиффибен. Мазоř тхопхин тер тотхзхари андо рома габали кај гохсни, бало анав рома родел ке талав Хам Рома пхетхар една дахни бало хам, тхинекарде Рајко Ђуриц 1969 андо Падсипен. Ахибен зхоципен ке штар ерари и, хели хенаре кичехерде иззе, Сербия хенаре вијекарде зеквин тхегури тер нунибен цаксимо, пепхекарши рома ман штар антология тер поезия.
FL-041014 Bešover ter Romani Literatura
Gmelch, Sharon B., 'Groups That Don't Want In: Gypsies and Other Artisan, Trader, and Entertainer Minorities', Annual Review of Anthropology, 15 (1986), 307-330.
Rao, Aparna, 'Some Aspects of Symbolism of Fire among the Sinte', Roma, 1,2 (1975), 10-13.
