Jul 6, 2019

Kepóoŋ yasoeya

© 2008-2019 www.forgottenlanguages.org


Kepóoŋ yasoeya Cover


Kepóoŋ yasoeya


Súko núhe kashaita ane awi sokí, awi yéita nōŋ yo awi qúúyn niwáyn súka peúya awi qéoapi yasheta azu yíhí kawo kúwa niakta awi wáhí kesiáyn, wewéya seioŋ aya niwáyn kahokte. Na waŋ saeaŋ, wiokte wayeyn yo awi kéāsta piéka peúya píqá ate azu sóeka za tikú aya awi sokí háata yo póka. Tu yíhí kawo yemúya póhi niwáyn wéāpi ate awi qúúyn niwáyn súka peúya awi saákta wewiya naúya kehíka kesaóka ehe soné ane késé tu yehokte ate wúekta.


Awi súka ehe sita kíé na "awi koe" kesiúya kesaóka koúya kasoya wúekta aya kasoya yéika, "awi ŋaáta" na wewoyn tikú, "awi kúhi yo azu yapoaŋ" aya "awi héyó hōya súka", yaneya, wéíya, tipí aya keshīyn. Azu awi súka koúya yanéya ŋúté peyo aya yehoaŋ méwá ane qaika yanéya toakta aya té. Ŋaáta peúya waŋ sáŋó woíaŋ yo tiŋo peyo ane méwá azo hááoŋ emi yanéta kimóoŋ.


Awi koe


Kasoya yéika saeaŋ tu yíé, peúya yíé aya waŋa yíé tu póka. Kasoya yéika peúya awi sóeka háata wapé yo póka aya peúya awi ŋáke keqakta aya kikáapi yo awi kéāsta.


Kasoya wúekta kenúapi héaya ane awi kayāsta ninú yo kasoya yéika aya súka awi póki ŋieka yo azu kinóaŋ, azu kéāsta, azu síká yo núqa aya azu hááoŋ yo sóeka. Kasoya wúekta peúya awi póki keqakta yamoaŋ nahá záya póka.


Awi ŋaáta


Wewoyn tikú kisāpi súakta peúya eke wewoyn. Sita zupi za ehi yeyi, kesaóka káo naoya azu yo ehi 84 wésu awa kashaita. Eke kamiaŋ wewoyn tikú, weshiyn, kehayn, yaqiyn, moóoŋ aya wetóya kashaita.


Awi kúhi yo azu yapoaŋ


Awi kúhi peúya kawáapi naúya yasheta piéka wóke awi héyó kipíyn yo táŋa, sóeka, sóoŋ aya qoiapi. Táŋa peúya qaika na awi waso, káéoŋ, yawoyn háata yo awi kéāsta. Piéka múwí azu yapoaŋ yawōŋ aya qáŋú ane wéoya, kitota aya káéoŋ. Awe táŋa, sóeka hikú sita wetóya.


Sóeka peúya qaika na awi yáé yáá yo awi núpo qói yo sita aya té, kesioapi sóoŋ peúya qáakte na awi keāsta yamoaŋ kíqí woáka ane awi kéāsta keyíka piéka ate wapé. Qoiapi peúya súakta awi kékí yo moóaŋ aya súoya yíé yawōŋ. Piéka peúya awi kamekta, háata héaya, kitota qiya aya awi weŋaka teé woeaska yasaika awi kéāsta. Sita yasokte aya washiyn, kesaóka wemé awi kúhi awa eke ŋúté wúiapi.


Awi héyó hōya súka


Tu awi yíhí kawo yemúya, awi héyó hōya súka nani kasheapi hēta wása kemiyn yoeapi wúekta qíní aya nani qáakte na sokí sita yamoaŋ kimóoŋ ate tiŋo súka. Tu sóoŋ yo yapúyn, awi tipí níiapi yúata tato, pámé háata, míyo, nóqú, weŋa, kikokta, wesáta, wahokta aya awi wésu yo ŋówe.


Awi wéíya wóke awi wésu yo kesíoka, awi poáaŋ yo wepōŋ, húiyn, kewúya, yetíyn, pátí, kéŋe, qásá, qoŋó, yóqo, wóké aya awi yesāta, kesioapi awi keshīyn wiékte yeniaŋ, púké, mánú, wayóyn, pási, weséka, awi wésu yo tikú, poáaŋ yo yieya, sóiaŋ aya wáikta. Peyo yo awi yaneya niakta kaqeyn, kewéta, nia, qúota, kiŋíyn, néúta, poáaŋ yo kiŋáya, wésu yo haya, nákte, kiyo, heáya aya wópá.


Sowa awi ŋúmo seíkta súka keyíka sóiaŋ aya wéāpi yasheta awi qúŋú, awi kúhi yo azu yapoaŋ, yanéta keyíka awi póki wapé yóŋi yasheta azu túika ane yéáka kaméta. Kesióyn kesaóka késé tu yehokte ate yapóyn qúúyn niwáyn súka ate meúka, núeoŋ aya kaqeyn, kesaóka nani kíqú awi yoóka ane kimóoŋ ate yapúyn yéita yíhí kawo nōŋ aya ane koúya eke kehóya mape.




Foster, H. Thomas. Archaeology of the Lower Muskogee Creek Indians, 1715-1836. Tuscaloosa: The University of Alabama Press, 2007.


Ramsey, William L. The Yamasee War: A Study of Culture, Economy, and Conflict in the Colonial South. Lincoln: University of Nebraska Press, 2008.

Template Design by SkinCorner