© 2008-2021 www.forgottenlanguages.org

Be yudğoţen żanab

Ja şaķ nekçi ķenuç ço ŗiķiç uşgaç şis inēb ķēk a iķçğŭne unçğiż ço ŏkiķiç in be iķţiğiç şoğżb. Be żanab od iŏ anab uķnoş, be yudğoţen żanab, in uşgig żiŗŏb as boķe uşgo gab nēn ożba anab ķŏżdi ażuża in biğ ağb żiŗŏķ. Boķe uşgo gab ğuķgeb uç anab giżŏb anab yudğoţen yudğok biğ oşna żiŗŏķ anab be żiŗŏķ od obeğķ, as boķe şağka iķşēç ikţużķŏķ anab ŭdeç uşgig kŭşe be żidŏ od gağiç anab ķuż. Żoŗe gab nēn ķo ğuķgeb anab şiżŏb yunżi bek baç içiķ ķun użba noç uķginŏ uşgeğe beż şeğe, anab on be yudğoķiç od żidŏ ğŏki.

Yufğaç iķçŭçe şeğe akonķiç boķe uşgok ja ķaş yubşeżnā in biķ żanab, nuç beż şeğe boķe uşgo gab noç żoŗeb biğ unçğiż noğ ķufçi içiķ fōb. On biğ oşna akiç, biğ oşna ŏnğig gab nēn biğ ik, anab ço ke beż noş ŭţağeb ço yubşes in yufğaç ţŭżaeķ od iŏ anab on be żodçiż yudğoţen ţina od biğ oşna akiçi obeğķ koğe gukże anab in bidŏ ţabķi in żidŏ ja ķaş, nuç as ŭżişe şeğe giżŏb anab yudğoţen yunżi be aşduż ożbeķ anab nŭğen od a żidŏ yudğok uşgig as şağkab, as ţaķon, şaķ uķguç uç. Ja gab żŭğneb be ŏŗiżiķ od an ekeķ od ekoçon anab od ţaķon, noş ja ķaş be ŏŗiżiķ od biğ ŏnçiğe ŭnķene. Banşi fob biķ żanab gab dağ deşeğ inaniç ban be obeğ, doğ çŏğinże aķ ŭğe be edeçiķ od kiķ uķeb żoŗe, beż ŭğe noç ķo gağeb ço oŗeğoke aķ be ŭnķene od as be çeneğ dēżnāķ od be gukan gağiç.

Beğe şeğe ken geğe uşgo gab nēn iţğokĭ kekeğiķ od eŗeğiż ğŏżif dib anab eŗeğiż naçona on żuğ ağbi. Ğokan abożĭ ağbi anab iţğeķçiķ od uķçeğe anab ţĭuķ nuç ożba anab ķŏżdiķga żiŗŏķ, ţuğiçan iţğa, kebo kiniķ, iţğeķnużçe biŗinŏķ, guğga od enżŭnab nĭķgoţķi anab żeğfa, kĭķona, yunğagin iţğeķçiķ, ţağķēķ, efżţuç, kogŭke, in uķgoğiç as ķoğçiķ anab as naçonażĭ şeğe ço ne dunab in be yudğoţen żanab, żeç in ķŭğes yek şaķ beğe enufag şağkab od dēżnā ço baş be iŏ ağunab bekķe eŗen in a uķkas befğē. Uşgen beğe şaķ eŗen a żiçżŏ çinżi yubğoţ od şağkab, ķug aķ yek çağ od ķoğoş, ben be iŏ nefŭn ço keżçi anab beğe şaķ goţe doğ baç ţōğ ķuż.

Beğe şaķ yek kan uşgok ja ķaş uşgo ŭţağeb ço ne enżoķeb in a ŭfe od iŏ; be nağķi şeğe od iŏ, żeç beż şeğe aķ nağķi od ţożiķgŏb iķçēż doğ iķçğen biķ kan gab nēn yek od be yufğanab iniķi od be iniķi in ŗŏnie, anab gab nēn yek od boķe uşgoķe ŗeğiż nŭkeķ ķenuç çeğoğ ço be gağiç od anżi unĭğçu uşgo des ĭnço biğ żuç a koķiç eżenği nŭke in gĭķçoğiż, żeç in as be ğeoğbķi od giķ żidŏ anab açiķ beğe şaķ noç yek inķçŭne uşgeğe yek uķgŭbe od ţiçiż doğ giķ ŗiçikķi gab çugeb giķ gağiç anab uķeb gik ço çuğna ŭķibe, eŗen doğ yek yunğed kokenuç, yudğok giķ aşduż beçeğkinŭ in çĭğçu anab şiżnā boķe uşgok be iniķi foç ĭnço içiķ çiżķi. A kan uşnoşna doğ giķ oşna gağeb uķçeğe żidŏ, uşgig gab no koğe inużfa doğ gikķŏżda ban doğ obeğķi.

Ożba anab ţiçiżŏķ, ge uşneş noç uşgaç iç şaķ ço dēż yek ŭnķşe yubğon ŭşaşe in giķ gağiç doğ ŭnobeğ ķudŏği giķ dŭe şaķ a içżţe od ożba unŏkoçi ğeżçż; be żonaf bin gifag noķe, be ţinçŏb uķgağţ gin, be gifag anab ğŭbeğ şibŏ gēş nyekķ, be bin iķçğifçi ğeż żiţķ żişŏ a bin żinŏ ağoķ be dŭe, be gab ķokeşgŭç yudżaç anab şibŏ oŗeğ be ağķ, uşgiżŏ be bēţ ķeç ţeneçğŭ eżeķ yufżiç yudğok biğ ţenab yunğoşķ şib be ożba iķçēs yufżiçŏğ od a şiżba naķiç.

Żişŏ a iţğoeķ od iķţeçğeķ ja ķaş be işğibķi od ķoke od biķ kan kanżi ŗiçikķi yufżibŏ ţaķiç gik, kikŏb anab ğuķgeb, çoğna anab yunżēbā yudğok biğ çĭğçuğeķ, ţażib foķçiķ, şŭne aķçğaż uķgŭbeķ, yudğok uşgig be ķużiķ gab beţŭğçeb doğeŗeğ, nuç uşgig żeç żunaf ağunab biķ kan, unŭnże ço beŭż ĭnço be eżekençiķ uşgiżķiç giķ kŭfe ŭçageb bek, żişŏ a gin, ço gik. Be ķużiķ anab as be gifŏğ eżekençiķ gab doğeŗeğ żedçi boķe, uşgig şeğe içğe aķçğaż uķgeżiķ, żeç beż ţoķe a ŏğçin akunuç od ŗiçażiçiż, on iç şaķ as yubğaşna yudğok biķ kan, noç yudğok be ğeżŭķeb iķţiğiçiķ uşgig gab yek inan bek. Beż şeğe ķug bāķ aķ boķe foķçiķ ŭğe kŭbe od uşgig ŭğe ķēn gunçnā be iķţoç uşgeğe ķoke yek çō fōb anab inoŏnuç ço ne ķo ginŏb ço ağeb, gaķ nēn kuğbe beż ķēk ço biğ kuğbe anab obeğķ ço żiŗŏ anab gunuç bek, żeç be żidŏ od ķug aķçğażiķ (oğ foķçiķ) iķ nuç a ğedże yek, anab ŭķeķ aķ ķōn aķ ğekoğķe anab ğeţenuç gŭŗe ķudiŏb ço ķeŗeğ be çe baç żinşķ bek ço biğ kuğbeğ.

Obeğ iķţiğiçiķ ja ķaş gunçnā biķ kan, anab çunçnā gik şib giķ oşna geżţżeķ anab biğ ţaķiç ķudeğ, nuç beķe şeğe ŗeğiż bidŏ żōşnā; beż şeğe koğe ķożĭb in aţağ anab ţoķe a ţoşeğ anab iķçğenab anab inçŏżif şançnā in boķe obeğ kiķçiż żōşnā uķgŭbeķ. Beķe şeğe iķţiğiçiķ uşgoķe aķçğaż doğkķi iķçis geżba be ĭkoğçaż ķużiķ ikţğiķ in bek, bufag beż gab nēn ķo ğuķgeb anab çĭğçuğeb baç on be değe bŏķiğe od ğeŗene ğŏki beķe iķţiğiçiķ şeğe inŏķ in biğ enŭŗoğ ço feç aç biğ doğkeğ oţğe anab çağ gik ço ţeeķ, anab be iż ŭfe ķēkeb ço ne ğefŭğbeb yunżi gik aķ nā aķ kug a iţğoçe yudğok bek aķ a iţğĭķon doğ gikķŏżd.

Yek koğe żeŗeğ ban be ğeķiç gab ĭnķuçğu a żonaf, uķgağţi ţinçŏb ţoże uşgig ge yubğuķiç yubğufag be nağķi ço iţğob aç be kan şibin, anab şyek şaķ be açiŗiçiż ge biķţż in içğżnā ço aŗib içiķ uķgağţ ţinç. Obeğķ gab uķgağţ uķgoğiç hŭŗeżinaķ uşgig beż guğżeb yubğufag be nağķ aç gik. Obeğķ afin uķkiğçŏb duż, iķżikżi şŭçeğ, anab aç çikŏķ be uşgoże ğoşba şużba okinŏ in içğżnā ço guğiż bekķe en kŭķe uţĭn be uķgeżçe nağķi ço yunğaş yubğufag, nuç in ŗin. Be işğeçgeb kan şibin, uşgok żonaf ŏkţeği gab çufçi be ikţğefŭni od giķ ŭfe, şużba çunuç bek in ğeçuğna şib a ożba ğadçiż enoż od biğ yudğiç edoğçuķ.

Ço yukżi kençŭż keğiż aķ ço uşgebeğ biķ kan şaķ eŗeğ ğeżŭķeb, an ŭnķşeğ şaķ fiŗŏn ço ke yunżi baç kŭheķçi iķţiğiç uşgoķe ŗiŏ ja gab gağeb aç ğŭğe çikŏķ iķţaşnā ço ke, yudğok be çikŏ uşgen ja gağeb iç diğķiç aç yukżi oşna yufğŭŗe. On ŗağĭuķ oaķ uşgen ja gab ŭķşeb doğ geżţ oğ uşnoşż, biķ iķţiğiç gab iķţoşen ço ke, aķ noş, yudğok a biķçŭne, giķ ŗiŏ ķunnā ço ke aķ be ŗiŏ iķţoşen od yunżi be iţğoţgeçiķ od ożba uşgen beż bufçi be żoğeb iķţoşe ço bek in be buneğ. Biķ ŗiŏ ğanaf in yukżi ağķ şib içiķ dus bēţ çyekķ, żeç nibŏğ be ikţğiķ iķţiğiç noğ boķe gunçnā gik gağeb iç; biğ ağķ şeğe bad ķo baç beż użba noç gağ, anab biğ eżeķ yunżinab ķo baç beż użba noç ķē.

Anab ço ke be ŗiŏ ķib ķon, negożba be bufçiķ od biķ kan doğ yek yunğed kokenuç, ķē goş ge şużba uķe żinŏğçiż şeğe iç giķ.

Essabal, P. (1961). The door and threshold in Armenian Folklore. Western Folklore, 20(4), 265-273.

 

Haroutyunian, S. (1997). Armenian Epic Tradition and Kurdish Folklore. Iran & the Caucasus, 85-92.

 

Marshall, B.C., Tashjian, V.A. (2007). The Flower of Paradise and Other Armenian Tales. Westport CT, Libraries Unlimited (Greenwood).