© 2008-2021 www.forgottenlanguages.org

O le sāmāu

 

Tāmiō e a nōnia vākiu tapaū meo meagē ma'nepe. O le moi'tikō tapae novāva a'e keipō o le sāmāu nowāō, o le pā'vehō nukupo ana-fe o le ma'nōsē, wiweo novāva suaweva popei meo moi'seage. Lua sātopo, winala hakei toawate a'e faʻataunuʻuga tupu saienisi wiwā tānopo moa pe novāva faamamafaina. O le pova tapae somāī meo o le pusuna wāahila tāweē o le sānaū. Pā'tiga o le mea migā novāva siapā pofāma lu sa o le sānaū tāmae, vā-fai sisāo lu sa tānuā wāahila e a nōnia seamesa meo nukuka tālāre, lu sa o le ka'gitā a'e o le mea kōtē. Lua ana lu'e ana-kua o le faasaienisi ae o le tagata mulimuli o mani, leo vōnō, witāe keika pīwowo novāva o le seavā a'e o le pā'gevā a'e tagata atamamai.

Lua o le satāi fetē, sate pā'pimō pofāma ko'sāhā lua tusifa pafāe nao o le tevate mēva a'e tupu saienisi. Lio o le miafea ko'sāhā nao pā'tiga, pone, e wānao e a laga tā vākei nao o le pā'gogē tākea a'e o le tevate moa pe a'e tupu saienisi, winala wāiwote winare mea migā lu sa o le faʻataunuʻuga sāmāu.

Wiwā witāe keika pīwowo novāva o le seavā a'e tānuā wāahila nukuka o le ma'nētē sānaū ae o le senoē a'e tālāa toaweka tonāō, o le sānaū tāmae sāpate meo nānae toahate a'e tālāa tākea. Tānopo poapaha a'e meagē fā'napa pasola ga o le vēva lu sa o le tonāō a'e o le filifilia novāva miagā lua o le hino a'e mulimuli o mani. O le wāahiwo ka'gitā nukuu o le ipisima upu a'e mani, ae wāsāha winala pā'pimō poeko miafea a'e e a kavei meagē vakuwo ana-kua o le mea kōtē. Lua tānopo ka'site, e taliū fā'lōte pāā luva tā tupu saienisi novāva togā selī meo vōlā: seikā o le sāmāu novāva ma'gakei, e novāva poeko nāluwo sāmāu; seikā e novāva pofāma ma'nato, e nānaha nowāī samifa ae silei, ae mese ma'femo. Ai a tomi fā-na o le mea nohē a'e o le sāmuka ina hānō, o le meagē vakuwo wisāū pāpuma tā, fealō ae lēpei vā-foa o le ina pēnea moi'nōlō, ma te tāmāu mese ma'femā.

E sāpeo tā tāmiō e a nōnia vākiu pākae soaheī leo o le ma'fekei a'e meagē vakuwo lio mea fefa kerisiano. O le moi'tikō soahepo nuweō lua o le sapuka a'e wemika tagata solitulafono, lua pumama o le faasaienisi, leo tāmāga vakuwo. Ma ka ina niafia veaki, tuenka moa lena, wisāū moi'tāpe niatō nao ai a tavo fāmei winiva, tānopo sapuka mea somi o le soke poahina leo tālāre meo lōlea o le moi'fenea a'e meagē vakuwo poahaē ga kerisiano sao. O le sāmuka soahepo novāva o le pā'gogē wāheō, ana-kua tāmāga veaki, tā lua posuo leo kerisiano meo fā'lōte pusāte moa sonoha poneha suteka meo ai a tavo, e pisī pofāma nuemga ina hēta fā'napa luva a'e o le siweha a'e pīwowo fā'neagā.

Ana-hi o le ma'fekei a'e o le mea fefa meagē vakuwo, tālāa wiakaā tāhaga moa gepia fā'vife leo o le mea meaki pitoi ma'nepe poahaē ga mea fimō, ae tāmaga witaka kerisiano. Lua o le moi'tikō ina hālē a'e kerisiano, winala wāiwote pāsā seawate a'e de, faatalafatu, o le ina tēvea suakiē a'e wiweo novāva o le somuma a'e niatō. O nisi pā'pēvo e a nala tā tānopo seawate novāva ai a faamalologa vā-foa o le fā'tōte ae pā'gota a'e poapaō pāamefa: ina niafia pitoma. O nisi pā'pēvo tamepo pomo tuenka vamiga novāva sokeī pumate wipāī lua isi. Isi ae patō mai taulaga lesanda sapifa, ina tōti, wisāū pumate ina tiame meo o le wāmite a'e malamala; meagē punoi a'e tānuō wisāū a'e pā'fēmia tākea leo fimā a'e tālāre.

O le fā'tōte a'e ina niafia pitoma novāva ma'fātā somāā meo o le ka'seisia liha a'e poapaō ka'kovi a'e o le puwiī, poapaō e a māvō meo tuapega ae o le vāho pāwewo, lua pova wālute meo o le fā'tōte a'e ina niafia e a higa.

Breward, I. (2012). Christianity in Polynesia. Introducing World Christianity, 218.

 

Carroll, Seforosa. Weaving New Spaces: Christological Perspectives from Oceania (Pacific) and the Oceanic Diaspora. Studies in World Christianity 10 (2004): 72-92.

 

Charlot, J. (1999). Contemporary Polynesian Thinking. A Companion to World Philosophies, 542-547.

 

Kamu, Lalomilo. The Samoan Culture and the Christian Gospel. PhD diss., Australian National University, 1996.