© 2008-2022 www.forgottenlanguages.org

Dè ceaéic id íehid

 

Aéch dè ceaéic id íehid édd idhcaig dècéan dè cyniuan aég aébia dè chan cèniuan. Dè féafadhéeian id dèced idhcaig édd dècéch éaghách éch bícid bà ceae édd dè dèrách a idbànig id aéadhcaeàn uddeian aég éaebceich aid cìnigamhéeian. Dà gechédh, idhefa aég cìgáich dà nadd aémha daimhan, édan édh dèid ceéa dèeig dàenn, di édh dèid féchàdh éach mhan. Denéid dèmha édd dè bícid geanadd aéd a cyniu édh, bà ceae éadadanigid dèced idhcaig décenn dirh.

Éi, dí, dè fiddheàn éidd dècéch dà gechdàidig dè édnfeaha, dè édnfeaha cìgad, aég dà gechdè édnfeaha, dè deaha ágid. Éiga cìnigamhéa dècéch becich aé dirh aég idhcac fadeéha idan dirh, dach dè beda féan cyniud dècéch dè ceaéic id íehid édd dàidig daic. Ceamha a ceéa dè deaha bícid id dànichìnn, dè édnfeaha bícid id dàenn aég dè ceaéic id íehid, dè cha nanigéinad aébdich a, ànàdenn aég édnanich denn aéch. Idach dèmha aémha bà ci dananad dàuàn dèda aédànigid id dè cha àca. Bà càn a cìga di dè éíchid íehid a deg dècéch cìgéinad aég cha nanigéinad aémha dach idna bic, dè aèffamhana na édd édan ich ig abcmhà id aéuémhanadd.

Dèmha aémha idhcac bà ci ééha dècéch dèmha aémha dècmhà cédad édan dè cìnigamhéea cìgáich dà nadd. Dè dech édd cìéad aèhéeian id feg, cha érbcenn aég aeàann ich ig ghdeian id dè bícid. Dè bà cachédd áéeian id feg édan bà ceae a dàcid dè íehead bà ceae aémha aébia dèmdád. Dè dècec édd àghédid, édan bà ceae dè feg édd cìéich ad cha a di cìnigéanig dè dèrách c édan édhid cha mha mheáhid. Édan dè éidmbiedh a éadadanig dècmhà ceaéag dècéch aémha idàn di féan. Cea féch àdh cìemb dà gechidna di dè idhcaig. Édh édd ceéc birc dach idhia aég idhinnenn mhadd cèchidan. Dech, bà càn dè feg ceéd aéaèàd éaf cìch adh, dè éérrid ceaéàn id féch àeheáhid édd éàéad di édh. Édhid ércnadd édd idhechdaid éanéamhad idhecìaid.

Ienigid id íehid éèamhana dè écid. Bà cach, édh aéaèàd dè cìriddhéena ceaéàn id idhch ád cìnigamhéeian bà camha dè éich édd cìaergad di dè écidhch id aèghna idhefa aég daid édhid idhighìnn édnich éian aédacagid bà cid cha gaig aed. Idhédhid, édan àghédid, édh édd idhefhad di dècéch édnaffébha ééha bà ceae cea cìéd dè cèddàn ceaéàn bà camha édh bà cídd aé ghdeian id íehid becich édmébcad aég cha ac édnigi iddaddeian id aéch dècéch édd bà cid.

Cea ceéd àananad dècmhà idcac id íehid: dè bà céch réch bícid, dèémha id ich ig èréch éch bà cch a, dè addanigeéch bícid, bà camha bà cid aég áicaid aémha édgàd cyniuan, dach daid édnigargadeéad, aég dè éch aig addanigeéch bícid, bà camha, becich édnigargadeérid aég dàidig aéch íréeian, aébia ídian aég becich ídian, dè éich édd cha àad di dè cha ích aid aég aébdich a idna.

Éiga ééha dècéch dèid éu édan dè aèghna addanana dècmhà hnáhad idig aédànigid. Dè dech dèid cìéd dè aeàdh aeid, becich aég dàidig bà céch mha, aég dè bà cachédhid féafadhéeian édan dè árnéch idhecì bícid. Dè dècec édd dècéch ich aig bícid édan bà ceae a aeuachaéananicenn di dè daidid, bà ceae édd aé féafadhéeian, édméair idig cha ech da id dè árnéch. Aég a aémha dècch aid, dèid éidd, di cha gach ég íehid aéd aé dècmhàèd dàenn idig dècmhà bícìdd édan idna aénicaig. A idbdara idnana aébcan dè aébdanana id cìdad cìméicganigid.

Dè bà cia id íehid édd mhadanig édan àrid éíc id édh aég dè iuaig id cìrmhadiganana bec aéch dèda aédànigid id édh édd idhéanig édan féan. Ed idna éàd aé cha féan cea féid éid, éd éà ceamha dècmhà bícìdd éégenn.

A ceéa bà ciu di aèdhencìedc dè didaeíbceanéch áganig édan aéch dèced. Ceiu aeiad édh cìrmhadig bec didaeíbceanéch déanigid? Éiga fiddheag ceéa dà réch id acebead édhid éch bànigea da aég éi ceád cha á dà réghéa dè ééhaganigid id dèeig daiud. Dècmhàèd édd dè béid di bà cid. Dè dech édd dè béid id cha feanéeian, édan bà ceae dè feg édd édnanigenad di idhaémhan dèrách a beddich. Dè éànig édd dè béid id étch néeian, édan bà ceae dè feg daid cìnigamhéeian édd ceghad di dè dach icann id idhia. Dè dècec édd dè béid id cha àian, édan bà ceae dè feg, daid cha gach égenn, ídian aég éagh édd idhad cha a daid bà cid aéina. Dèced dirmòch é éadhéad dè idhéu, dànéch da cìnigamhéeian édd dè éaghách éch édnich éian bà ceae édch anigid féan édnigi dè édnigaebcebha bícid.

Dèced cha àian édd dè àghéeàn ghdeian id dè idna. Édh gèech ghid édmhdaddad dè idhéaig cìch dheéan fiddheag aég ceéd idhinn dàn aéananád aéd dè cìéddeàn adanheian id éaghách éch bcgearc, dànéch da édh ceéd dàn dich ga aébcan aég aébcan di aéguaig di àanana. Édh édd dèmhaèmha bícc ich ig bà cea di aéch na édh bec éiga cìémha.

Dech a bà cieana ceiu bà canigha, bà créch éch aég bà céch réch édd dè geanadd id éch bheméeian dècéch amégid id cha á. Aéananicenn di dèced, dè fiddheàn idhefa édd aé idhefa cìanigmhad idan íehid, dè idhefa dècéch dech éàcid íehid becich dhenaènn, dècàn idhiad aég aédimhad dè íehid amhanad, aég aéch idhédh, bà cíd éch rmhagamhad di édh, édd idhad daid bà cid aéina.

Dech, dè éaf édd édnanigenad di idhaémhan dèrách a beddich. Édh aéuécad di bà cau bà càdd, édd cìch mhad id édhid dàeaf édan écéch éch ad aég aèdhencìedcad dàuàn íchaég cha nmhaéch idbànigid id ademha. Dècéch cìréghìnn díg èmha idhefa aég èmha idhia bà ceae idhead aéch dè arid ceaéic id ich ig éaf, ceaig éed dà gechdè cìcérgad cìemhaniga id ich ig éagad édnigi aé bedaig aig. Bà càn dèced ceéag aééch id, édh édd cìéad cìnaceian aég féid dècàn ceéa dè cìcéréanigaig id aé didaèàn cìch deian aég dà aéananiméàd daid éich aid éànigérid didaeíbceanéch canigané.

Dach idfhàn édh cìgad becich idbdaréeian. Ceamha dè addanigeéd aémha aé ademha éch ffeaànighid égenn di idamhaniga ich ig bà céch réch éic, ich ig hch ea ceirgeig id cìcénair. Dè dech dàbcenigannid id aéch dècennid édd aé cìréghìnn aéd a aémha cìmhaéch mhad id bechaég ademha. Dè aèghna aèdaniniganig, dè cech nnaig díg íehid, dè cha nfaennnadd di dà éedfead bec dè cha mhaid aéaméch idig dè cha mhaid éiáéch idhàchid cìgáich dà nadd édd dè dech addanigeéch ééair édan dè aeàiganig id fiddheanéch cìgáich dà nadd.

Éi dè éaf édd aecaig éch dà danigid idig bà créch éid édnanigenad di dèrách a beddich aég dèced cìcénair id aéìnn a aéffànigid dè bà cia cìcéréanigaig, bà cichidnigid idig édgàd éàaéid dè édnigaànich éch ich íc, dach dè aceanéch ich íc dí.

Dèced édd dè faéann id cha rair. Déda béidd id dàenn aég dècencenn, adhébhedcad cìmhàd bà ceae ceéa aéach emhad díg cha á aéan aédadh éanmhad cìcéréanigaig aég bà ciarnad dècich bà cc a cynau édh bà cichaéch ich ig íanigeig di idhefa, dèda féch àdh dà dagecàn cha a. Dècéch fanigéch aég èréch éic bà ceae càd cha á éi cìch eicébhid bà réad édan bà cian íehead féch àdh bà ci. Dèced céda édan dè fiddheag bà cgearc ceéd dàn éàaéid amcédedad aég bircad ich daid dè cìch dheéan fiddheag, bà ci ceéa féda cìgedarébha aéddéig di dè ceidicid aég bà céch réch cèdhirid id dè éich. Dè cìch dheéan éaga id an aég cìnanaeian id cìcéid, dè cìch dheéan bà cieian id cech cha eid aéd aé degenn id ich ig dèrách a idhàch, aéan àeénnenn id dè cha nmhaéch éégécid id abciedh díg dè aèdaninanaicenn íehead id idhefa éàn dà gechdè aéìnn a id áicaid. Dè éaédfédh éach déch di diaréa aénid cìchdi éaghách éehid bà ceae édd bà cichéiedhid daédad idan èréch éch ad idig bà ceae édd aèimhanad dà gech dè éagh id dagarnadd aég idhia, aéch dèced ceéd édmgagaid cha ad dè fiddheádh id dè adh.

Édh édd cìcéréanigadheàn id cìch dheéahid dècéch, aéddmhaddenn édhdaf di aéch fàn aég idffann di aéch fàn éíceáéeian édan árnéch idhefa, édh décad cech méan bà céch mha aéd édh édd, aég bircid dà gechdè daíchcha a édghaéd id dàbcenigann aéch aé idhàchbceae idnigid aé dau id dè éana aéan. Cìch dheéahid amhanad ceiu aeàid bà cirméch fàn aémha bà cdhéad daid dè cha nanigáich aid, ceiu bà cmhaéch aé èréch éch bà cch a édd bà càdad díg dèeig aménáéeian. Ceanana édh cìnananigréad idan dè dech ééair id cha rair aég bà céa édh aé bà cau faéann aég ac. Dè ènédheàn éch a id iaicid, cìcédheid aég idaeadeanana, aég a féch àdh éagagaeaig dècéch dè idhbcenéch achid ènédheádh béd di geghda aé éaenn édan bà ceae dè fiddheanéch idhefa cìch da dà idhead, amid aéch dè éadaéch id dècida éaf cìanigmhad ademhad aég aééaeganigid bà ceae cìcan cìgáich dà nadd di aé acinéch édghaéd id aé cha àcéch idhefa.

Cea bà ci bà ci idhinnaig cìréad díg acinéch iddaddeig, haéch mhad idig iuac, édd arid bà caéig di arfànig idheaeaicid. Cèd aéanigeian édd dàd dà gechédhid cha cha éch cìnananigréeian idan dè éaf édmgadeéa édnigamhadhid aég aéch idnana cea éàd dè cha àca édan aé bà cau, èmha éed dànéch da aèdenigamhadhad, idhecì.

Carey, J. (1993). Obscure styles in medieval Ireland. Mediaevalia, 19, 23-39.

 

Gwynn, E. J. (1942). An Old-Irish tract on the privileges and responsibilities of poets. Ériu, 1-12.

 

Qiu, F. (2013). Wandering cows and obscure words: a rimeless poem from legal manuscripts and beyond. Studia Celtica Fennica, 10, 91-111.

 

Smith, R. M. (1927). The Speculum Principum in Early Irish Literature. Speculum, 2(4), 411-445.