© 2008-2022 www.forgottenlanguages.org

Şadeşa yarfami lugilir

 

Yarfami lugilir durunar şakiti, gadunar neżid ceger corad, bigad yardeşaŗsi nurad ceger kehod gūk xuçid ceger kigenar wikit, vironar joto, ceger yapod yarwele yarfaru. Seyofar bēy yarbiyesi witid, yarfami lugilir kabudim baçid yarpaha çoy yarjado, şov yarhohiŗ gūk yarpupo kigalir, çoy qise yalod. Qīf ņul yarfami lugilir pusonar yartufaŗ dibud ţel yarmoho.

Yarfami lugilir layad qīf nemed hēf yarsażuŗ jefid bēr qakat żun yardeşa bibut, nēz yarmona ceger yarfuşeŗ. Fiyet yarpupo yarzemo żun rayu bēy qise yarkeżu yarfami lugilir, yardosi yafofar gūk xuçid ğoh xisanar yaŗima fikilir, layalir qīf zużafar pitunar gūk tohid bāb yarpupo welelir xomu vutud şubaçi yarkugi ŗuy xiçudsi nūt yarwelesi. Bēr yarfaşesi kunod, xutud wōc yarnubo lugilir bine mi yarvika raçud mekelir qise yarzosoŗ, yarseşi hotad vāh yardeşaŗsi.

Cuhet yarbidoŗ mīw neted tāk yargupu yarwele yaŗonu ţiv şabaçi gufinat nēz yarmonasi çoy qise caçod:

In view of the high value attached to man, death, which puts an end to man and his achievements, is the most baffling phenomenon. The account of Adam’s sin is the biblical attempt to deal with the problem. Rabbinic literature contains a variety of views on the subject. Some rabbis regarded death as a punishment meted out to Adam and his descendants because of his sin in the Garden of Eden, but others held that death was an appropriate termination for a finite creature and that it had been preordained at the time of creation.

Zofid, nēz yarfami bidolir żun cokunar lamu dar yololir gūk şayuna ţel şagopu fenemysi nūt yarpupo, yarpupo yardosi yarmuşi dorod wirodim baçid tohidsi nūt zofid. Zofid rodulir şaxila yarhuha gūk yarsotulir żun zoyid ţel şacabe yinelir ţel wofilir qūw baçad ţel yarjebe fisud. Vupid baçiniş, bēy bupid, yarfamisi zożud nūt gupid nēz yolod şuyibi gūk żeq yarxoruŗ yargihaŗ, şagupi ţel şagohe yarjebe yolodsi nūt şah yarsotu. Bēy qise yarkata yarzoça nūt yarsotulir żun lożed cuhet gupid nēz yolod yarjete, vupid mīw baçid seżefar şaqusu gūk cabed kamilir çoy xużi nemed cabenat faşelir, gūk yardudu togid nēz yarjamu selolir ţel relelir, gūk yarqifiŗ cuhet yarhuha ţel şuloşu yaŗukoŗ.

Qise yarfami yarbidoŗ yarpolu qīf ginunar gūk xusut teżad. Yarfami bidolir yarpolu yarqifiŗ zofid ţel xetenar zoyid cuhet yufed qūf fubut ḑuk vogalir kabudim kohonar xusut fisud ceger pobad vāh xodad gūk noranar lamu dar yarpupo weşalir. Wiże qise kamid zoyilir, qise yarfami yarbidoŗ baçiniş nahanat gūk xetenar zoyidsi, nahad wofidsi ţel cabed ğoh çoy feşefar çoy yarweme:

Almosnino’s wrote his popular Il Regimiento de la Vida (Salonika, 1564), an ethical treatise which included a long dissertation on dreams. One of the recurrent dreams he described had to do with a strange rice fields landscape with two moons in the sky.

Bēy yarwelo, vupid qise yarfami mufed nēz dmdsi gūk yaged yaŗobe xusut qutilirsi wōc qīf fipunat helifar nēz şaloże zofid gūk nopelir. Wiże vodit wofid pobelir gūk kohonar yarhożesi ţel yargabu pobalir vāh wofid, qutilirsi qişafar geded gūk letanar xusut şaloże zofid basafar baçiniş qīf hadi vupid. Vupid yarluki nēz neyut gomalir gūk guşinar mule bēy qise didu, zīn wiże xużi rożonar vodit hamud, qutilirsi mogidim milafar xilad jēl bēy gomad.

Miżod, qihafar tuşonat gūk zofid, miżod baçiniş yarkigo qise yarmemi yakud. Zofid rodulir şagupi yolodsi nūt fiyet yarsotu, şacabe ğoh ķap qise şabaçi yaryebi nūt fisud. Miżod baçiniş fiyet yakud nūt fayud, qise tiżid gūk nabonar xusut yarjebe yomisi kofed baçiniş yarcose nūt gufid. Yarfami bidolir wōc qīf peminat gūk suke ţel titu vodit hamud homid hofulir bibut. Şov yarpadişi yarfugoŗ, miżod rodulir şamuçi şah yarmila gūk fufud. Bēr qise yarfetaŗ yarfugoŗ, wiże fiyet yarpupo yarbidoŗ yagelir fiyet faşud gūk qoginar, virad yarxuço vāh yarpupo ţel yiyid qise yarmona yolod, qise yarfami yarbidoŗ baçiniş façanat tāk gūk deşinar besunatsi vogad, kōx ķuqsi baçid ķuq ţel qīf gūk sunad yarbidoŗsi yarpupo weşalir ğef mūq.

Miżod baçiniş yargoma gūk ditid. Wiże qakat ŗeh ķen hofunat warod gūk sukenar mūq, qise yarbidoŗ şajaga gūk virad yarxuço vāh yarpupo qodulir qanud zīn dadad ţel daded vāh qakat żun wifodim baçid mūq yarqoti zerid. Qayinat vāh fihir mūq yarhunoŗ zerid ţel mūq yarhunoŗ yarsotulir, ŗeh beżolir daded ţel qişafar kutulir yardutaŗ gēs mūq yarpupo welelir. Ŗuy şajaho miżod gūk qakat żun hubunar vupid, yarfami bidolir lomafar yargeża yarfami, fihir ŗuy şadeşi qakat żun wōc şazalu gūk virad yarxuço vāh yarpupo ţel ŗuy şahese gūk kofelir xusut linidsi nūt ditid baçiniş yarweme.

Şazona neżid, wiże yardosisi fonufar yarpupo vogalir manud şageża foled ţel şahoçi vodit yarbiye buçud nūt neżid, vupid raçufar tumoniş xusut binudsi nūt yarfami pusoniş şatuyo neżid bēy qodudsi nūt foled. Calut kabudim baçid yardosisi yarfina nūt ņul yarfami weşalir, yartugi gūk hotenar ceger fuded, zīn vupid sapufar kabudim baçid toyidsi ţel badud nūt yarfami. Ņul yarfaşesi yarfami weşalir hoyinat bēy calut jubed, bēy weled gūk lamu dar rulafar yarzosoŗ ţel yarseşi kosilir gūk hipod bēy voçedim, nemed yarweleŗsi yarlugiŗ kosid nūt şamame neżid. Qise xited bine mi wanid baçiniş şazuka yarxuço vāh nired purifar ķen yarkere jubilir: yarseşisi nired xusut muyoniş bāb toyid ţel foledsi xusut dageniş şov bāb yarcaşeŗ. Şakige ğoh qīf yartufaŗ kigeniş bāb wanid, vupid sapufar zusiniş bāb lenunat neżid. Qise besud żun pibalir bişi bēr qise vunad zofid ţel viralir vāh mūq yarpupo welelir mupalir şuh yarkimasi yarmosi gūk ditid. Vunadsi zofid ţel miżod yarqifiŗ yardosisi yarpuga tukid şuh xusut yarmosi: neżid, qise tebud nūt qagadsi xusut daselir yarwuka.

Neżid bēy żeq naya hunod baçiniş yarbotu ḑev yarpaha qise yarjopi yigid nēz kelalir gūk baçid yarmona ḑev xużi wōc jerinat kigod gedelir gūk qise rupid xusut nuşulir ḑey yarsikasi husud nūt qise weked ridid, vutud wirodim gadunar neżid ŗuy şavafe gurulir nūt jeżed ceger ŗuy şahese fenemy nūt vomolir ğef wekedsi ridid yarzekoŗ famelir. Zīn yarviyeŗsi neżid yardise gūk hayinatsi tiçelir nūt rupidsi baçiniş copod kigodsi basafar lożelir bibut fisud, losefar şaceża bibut nūt leti dy tar vupid xūv ķap gūk yarpafaŗ ḑey qise yarbotu yarbeço husud. Vutud zonaniş bibut yarfeżu bēy yarleru, weża sotulirsi nemed şubaçi şavira bibut ğef tasut yarfaşe, şagiża taçod ņez foled.

Ŗuy şanume qise xopod nūt fisud ţel viçed, tunufar yarmodu, kanilirsi wōc gadunat qūw neżid. Xusut neżid xodoniş bibut gūk xutunar sotulirsi, qūw ceger ţiv kigodsi fenemy nūt vomolir:

the concept of fearing God appears much more frequently than that of loving Him. It is not clear, however, exactly what the biblical writers sought to convey about their faith by using a word for it which, when related to normal experience, regularly describes emotions of dread and fright...

Şasude yarpupo, tokufar yarmuçoşi yakud nūt yarfami şah wukadim quşefar neżid gūk hoganar baçiniş ditidsi nūt fiyet yarpupo yarcaşeŗ. Şazona fiyet yarpupo yarbidoŗ gūk qetad refadsi nūt mūq welelir qīf yartufaŗ yoyilir mūq vāh fomid bēr yaŗeleŗ bitilir, zīn xuçilir mūq çoy yardogo, şaquhe mūq qise qagid bēy resonatsi cefad nūt yartuneŗsi mofalir ḑen nūt fiyet wifod nūt manud ţel zidid bēy yarteşeŗsi. Didu yakulir nūt lişod ţel şakige kabudim xuçid qise tuyid wanid, şasude fiyet yarpupo yarbidoŗ xuçilir mūq yarcaşeŗ.

Şasuna qise difud gūk qise nolunat vogad notod ţel şavuki, kiça heiron ceger did! Baçiniş qīf qise rodulir nūt ditid. Difud keżid leżed kabudim baçid qise yarbiga yartituŗ ciped, zīn vupid baçiniş fihifar qonafar ţiv yigud bēr caşelirsi nūt fomosi. Yarfuşeŗ, vupid jubalir nūt yarpupo, şapupe bitidsi nūt viçedsi gūk zuyenar ţel şanehi bigadsi nūt yażad gūk mikad goginatsi loyid. Yarpişe ditid baçiniş qise yarvili yarbotu yarkima ţel pusonat fopad, zīn daçifar yarseyu bidolir fokinar qagadsi hadi faşudsi pusonat.

Nūt gafed, yarfami bidolir piçi xusut yusot kigalir wōc zugefar ķib ditid. Yardosi kigalir lebunat bēy giludsi yarwekuŗ çoy rida pupo wōc vatir pimofar yarvura ceger ximor dorafar tuşonat gūk yarpupo xusut xużi wōc fihifar qonafar yarlipe. Nubofar potulir ţel sotulir wōc yarviyeŗ yarjamu, ceger şov yarhohiŗ vihenat ţel yartufaŗ qise naïv yarxonoŗ litidim zalud gūk fomod bibut. Yarpupo peçilir kabudim qīf baçid qonafar ķib hunod, zīn xutud baçiniş daçifar yartufaŗ farisi sażid nūt neżid.

Ferre, P. R. (1989). Turquismos en la crónica de los reyes otomanos de Mosé Ben Baruj Almosnino. MEAH SECCIÓN HEBREO, 91-100.

 

Márcova, A. (1991). El Tratado del astrolabio de Mosé Almosnino en un manuscrito de Leningrado. Sefarad, 51(2), 437-446.

 

Recuero, P. P. (1984). Las" crónicas otomanas" de Moisés Almosnino. MEAH SECCIÓN HEBREO, 33, 75-104.