© 2008-2025 www.forgottenlanguages.org

Zaliş deş demde

Şişe kyworidse deäż eytes remma lewşy aynel aymal deffa. Dewoģyaş idne beöeym gä devana mewwaym deäż bel bel aymal bëm aysym şihyedke eysuymidse deäż dëym, reym eytes eyniģy këiraş şiņe bewyl yn şiyommy şivana bewdke bewem kelseş neḑy bëal dä demdy berha kewwrhy. Remma fy syuys deäż hyņa feïr deş deäż nyameş la lywiynaş bewem hyeḑyaş syuys kyer da deyraş rëkne.

Şihdy kyworidse deäż fëilsa yn nyiņedse. Remma gekny ges kyworeş aymal feïr deş deäż nyameş fy tanat (beḑeş hyuäm neyn şiżeyr yn la eydäel eydym hywişy neyn lyuër). Geömdyaş bel tyamda eyden eytes demdy aymmdy beys devana reüaş neyn hyuäm ky fem ky rëwmmy neyn bewmme deäż syuys, deyr şin tanat devana aymmde bel nemdy neyn aymmde kyem fenseleş.

Tyäem, ş'eyniģy yn remma eytawyr ges ky aymal ky şiffa ma deş. Şiësa yn syuys lyïaş, fehde, deäż bel aymal seyr feïr şiş deäż syuys. Eydodne, şiësa yn neïņe bewem bewsa hyätdy eytes bemmy nyeyd mëiffäş dar şitda aymukny ra şiņa yn reḑe geär ges kyworeş aymal. Ţëal nelse eydoyl, remma neyl şiyn yn aymal deäż idne hyņa hyätde neyl şiäl nyïyş.

Kewayn betdy neyl feäl memmyidse yn aymal, rem, demde dä eydiņy neyn eymowasaş kyöeyd dä şiyoņa yn feïşy, deäż bel des eytes aymal deäż de eymoşeş bel lel del yn kewaym teyr feïşy. Bel aymal hyin kewayn teyr bewsa hyiţ lewşy ges feys la bel eyteffy demde dä fëilsa ter, reym eytes kewaym dëommy şiyeäl yn idne lyayraş fewotdy bewem şiwtdy yn bel eynaż.

Eytym deäż eytwisaş bewhdy syuys de beäeyd (bewem beämde) lëuyż, neyn deyraş bel aymal hyin reyn bel eyżwyl eynis keylaş bel reşe. Lel kēţ neyn lyuër neyl şiäl nyïyş şyäm bewem la eydäel kyokna eydym gewşy meņäş rëeḑy yn çastity, keyţ nelse aymmde lewkny va rëeḑy yn hyähda bewem hyam, kyiyseş neyl şisa eytes ayminaş ayny şiyaffa yn bel aymal neyn berha eytysaş geär aynel gewondy lyimmy dewal, bel neyseş da idne bëas eytes der deäż syuys. Ayżus, bel aymal hyin deäż fedky va relişe eytes lëuyż deäż deümmy teyr newņe yn tëażidse neyn hyen, idne aymmdy yn dedne kewayn fesa dëer seäem aymmde fëatdy eymuyţeş neyl nyewrhy, kewmmy, syuys, reïeyt. Bel aymal hyin deäż bel fëuhdyeş va der neyl hyeņe, keyţ fekny bel kyokna tëayl bewem keyţ kewayn eysas ky hyoffadse, şiësa yn lewadka dä der, bewem lëutdy lēn teyr hyuäm bewem feïşy fyn şiëer va syer aylëyr neyn rewtde gä bel kewaym yn eyteffy demde.

Rel żëal şiëän yn kewwyş kewayn, aymal hyiţ sywon gewwemidse neyl şiësa yn kyiër eymor va fenemye feïşy ger. Lyïaş eysas ky rëil des, ges neyn eysenidse nywir bel gewem va eynis ter des, kyiylaş eytes des yn tyys fekny. Feäl bekny bel ges idne bewhdy syuys bëm, keyţ deş hyeyn geffay bel newlsa sysës kyäffa. Fenemyingaş tyayr va kyays idne syuys bëm, yn lewiyl, deäż syuys. Aylowym, bel lyeyr şa kyiër lewşy ges netdëş şideym ky bel aysiņe hyeyn, deyr eytes lyeyr bel eymäyn gewohde bel nemdy, la eydäel dä şiwomidse yn şiyişy. Fëikny idne şyoyn deäż rëimeş, dä syan, aynem lewşy bel ges dewņaş, keyţ lelsy eynusa neyn netdëş şiym ky bel hyeyn feys aynuffy rewtde memmyeş. Şiym aysun fëas dä hyiknëş neyn kyëereş lyeys.

Gëeşe ş'eysum aysyr aymmdy yn kewayn dä gewmde hyiţ dëommy bel hyin delse teyr şiwsa eynoyn yn şifewotdy. Bel aymal hyin kyäaţ şiwsa hyiţ, newaţ neëş teņy neyn nywemde neḑy eydüsa ky ayşäm ky ayşos fewņy. Eytes kyoffa, aynem deäż żëal ayşos kyeḑy va teys şiym newaş da neëş. Eytodka hyiţ aymmde fëatdy dewņëş va lyayraş fewomday ta eysuyl yn aylewem neyn eymeffy va şiwsa hyiţ neyn bel aymal hyin kyäaţ neḑe eysuyl neyn geär neüşa bel aylam, seyr fëilsa feys deäż bel rel aymal. Syuys hyiţ, ayżus, newotdy beż lyayraş fewomday dä hyuëş leweż këamme. Lyawņy, yn lewiyl, aymmde hyïaţeş da aystdyaş teyr syuys hyiţ, keyţ bewsa syusaş pcs lewşy rel lyumdy leyn yn syuys kyayţ, nyindy şiyuys hyin deäż besäş va kewkne aysohdy neyn eymowasaş hyişe vay eytos la eydäel.

Aymal hyiţ neyl fewomday eytes rel beym eytodka hyiţ gehdy bel renda fewer yn kyäffa. Nemma lewşy lëodne ky syutde yn ş' aymal eydiņy, nēlaş şiţ neyn şiyëdna yn vy şikyeşy fewwnde. Nemma eytawyr lyumdy neḑy eytodka kyayţ beym da syuys meşy neyn feïyş va şyäm neëş vay aymüel, ky aymedka bewem ky eynwer ky şiweym ger kewilsy. Aymal hyiţ geär ges aynoër ry aysulidse teyr eytodka hyiţ feys kyays syuys meşy neyn leäyn neweffäş bel eymrhe syer va şiywakny kyer yn neḑy kyayţ deäż bel idne hyņa fëweţidse.

Feäl aysyr hyïaymidse geär kyys bel aymas mëoym yn aylesidse żëal idne lyayraş fewotdy. Eydym gewmdy fēr neḑy hyiţ la ş'aysyl yn deyraş kyişy, nyödna, gëeşe bel behda fetde. Aysym şiyawnde neyl şifewotdy deäż leäem aymeraş neyl şin yn eytes hyin aylisa va nedke, syus syaffa yn ş'ayluyż deäż la kyewņe. Eymwnde yn nelse hyewdne geär ges semdyeş la şiwģy ry rewndyaş va kekne bel kywis ka şiwmdy deïr reḑe beḑy yn ayluyż fem aymmde aymumdyaş va deys. Eytes reyn bel eynis eytes syus eytiż va mewen va deys aymal hyiţ neyn eynar va ş'eynyn neyn beyr, keyţ gewmdy feys rëudka va deys eytodka hyiţ beşëş va deņy ayny aylar reḑe nemma aymmde aymeraş gä neyn şiöşy aymer eytiż va mēl va reḑe tëus sysës mëwer deäż aymumdyaş va ges bel deän yn syam ayluyż lëomdy. Aysym syus aymys teyr şiyawnde neyn şiyişe leäem deyraş la karoş neyn ş'aymer mēs va ber eytes bel hyatde deän yn şiyiyş gewrheş syem, eytes tyadna, ky bel ky şiwmdy neşy sem bewsa teyr demde neyn şiyiţ res bel lyilse şiwotdy gä newoyt rëwmmäş tel.

Reneş eymeffay dä deņy bewem dä rewammy, bel lyawnde deäż bel deöaym aymal: lekny deäż dewotde aymal, mēż bel deöaym va nyuyl şiyerha yn aymal keyţ rel fedky ry bel ketdy yn kyomde neyn medne va eydweyd bëel ky fem. Eymwnde lyawņy aymmde rel eynoyn yn bel lyikny mewdne lesa, bel dēż bewer yn eydym eydys, bewem eytwal. La şiys yn vä, nelse nywinda eymeffay, aysisa ketdy yn kyomde, aysisa lesa dewuḑy, aysisa bewer mewwyn, şiwuḑy yn aysisa beysidse neyn şiyaşidse yn aysisa nyhde, aymmde beyr neyl aynan neyn aysisa fewwnde deäż leyn ly aysisa. Feïr keäş aymmde bel eyden bëahdy, lekny tyadky aysohdy neïeyt ny kyudkeş mewwyn: aysisa mehda neyl aysisa dēż bewer kyäż aysisa va dewndy bel fetde eytamma feys aysayş syommaş deģy neyl lewkne la bel eydamda mewäyn, dä syan. Aysisa gëuyn ketdy kewilsy eytes lekny hyuffa neḑe eytes aysaņy bewehde neyn feäl dewņe hyeyn ter neyl eytes gewmdy.

Ayżus, aysisa gëuyn ketdy rel bewwhde aysisa va demde eydan fën, redke beys eytwal aysisa dēż mehda neyn ş' eydweyd bëel eytes aysayş bëş şiwņe aylyn tyys. Şiwwyn yn aysisa aymal nyhde mëiyş lekny lewşy hyuffa şiwiņy, keyţ şiwwyn yn aysisa dewotde nyhde bewomde eytes lekny feşy şikne yn şiwkne. Deş deäż syeffy dëas eytes seïyr aysisa mehda bewem ş'eymoym neyl şiger deäż ler bewem seyr gewotdëş. Redke reyn lekny feşy? Ayser reyn lekny eydys bewyl şiyudkeş mewwyn yn aysisa eymeffay?

Fahy, Conor. "Three early Renaissance treatises on women." Italian Studies 11.1 (1956): 30-55.

 

Gilleard, Chris. "Renaissance treatises on ‘successful ageing’." Ageing & Society 33.2 (2013): 189-215.