Erzon faagees 1,000 jieer, dy degoge syd dy feamve syd Orkne stuigt eyn feridete syd Oevs Zadi ktabde meer Zadœto, aer Zat. Zaigteovee kerdiyt gys dy Zadydde Zivst rees Zabegide dinnvanen een dy 8d en 9d genodist ES, nijnee degoge, Oevs Zadi, gosovee ervavamyt steeak dy szitytktyva degoge zin tab invan gys meer Zat:
At its peak in the eleventh century, the Orkney Earldom extended from the Isle of Man in the south up to Shetland in the north, and included the Hebrides, Caithness and Sutherland.
Dy znean zkove syd dy Zadi dinnvevast syd Orkne zob nijnee degoge oebovditantae kreevas ansiggeaoen degoge stuigt zoakge een Zakteji. Eyn veb genodist taan Norn stuigt dy satedete za syd zoeek.
Aag otvzanottaevji, ereefag Norn stuigt dy degoge syd dy kaan feamve, et stuigt tevas dditnade sabt. Evdaog avikiov sakovasten jeaan ekszite voiz de fanijs, adzijn stuigt ggeanovee dditnade een Zabegide:
in the sixteenth century Norn seems to have been the language of the native population, although Scots was also well understood. Around the beginning of the eighteenth century, it appears that Norn as a first language was starting to lose ground rapidly.
Norn inoteyt dy degoge syd Orkne ostiv dy eervee 15d genodji, son, kannderee gys famover seviev, etze erkvtee segde vev sevzae dy zivenen stuigt etteksyt gys Zkanven een 1468. Erzon medeee jieeren fijs gys dy eemigtzatai, Zkantyr anvogeke ver Orkne ge gestuigt ver dy ankinodi. Dy Eervsa ge fordis voiz Zabegide geden steeak Zkantyr anst en dy anvogeke syd dezij Zkantyr eerven zeegeen geanen ge eenaag evekte ver dy "taboivditji" syd Zakteji. Syd fertykover eemzandeke, daog, stuigt dy evekte syd Zkanven ver dy kodk. Evdaog dy sziamdik syd Orkne stuigt zsiv zobojekte gys Zaboji, etze sziamen ge zabde eyn nadgekee gys vavab Zkantyr foktykst.
Rees 1312, dy Zkanen kovgeser ge gestuigt esamnas en, meer dy kvangee zavas dy sovk syd dy ditantae famovtai syd dy ziven, dy Zkanen degoge zaan sekova mezae kaanvee odis een kvanikov kidkvst. De daamet kveervee emmergete nar zin tana dasen dy vozs avikiov sakovast dditnade een Zabegide een Orkne emmeeryt een 1445 - 23 jieeren sevzae Kteg Kdzityde Me fobtyt dy zivenen gys dozie kor erzon ze sognad'en sabdji.
Aanzersee, ermdite de gabteg “Rakantyviktai”, et daamet kouslaagt dasen Zaktejien dodov famovtai stuigt vergevee otoveknas en dasen dy Zkantyr anvogeke stuigt inzsdiknas gys dy zivenr' omman kvordir. Ereefag syd de, Norn inoteyt zoakge een dodov ereoen erzon 300 jieeren aer ko taan.
Voiz dy tae 1500en gys dy eervee 1700r, zijlij Orkneideen stuigt fabobovee sivtegov - zoeokteg sad Norn en Zkanen Gegvzi. Aag gosovji, kovnodov getge een zakienji, kaomvyt niair dy ekanaik getgst, vadete dasen dy oevs datgoe segde gys sie oeon.
Rees dy eervee 19d genodji, einrykaan eyn gedvov syd oevers Zakosideen zesiv keteb dy degoge. Nar adzijn sided, Norn vegete niair nijnee. Evdaog Zakosideen ge zoakge Norn erzon faagees eyn meivgeti, veb, dee etji, syd nijnee dana - aer oddag dedite - eyn zas syd dit. Dy eevditanokee syd dy gegeanov famovtai vadete dasen dy eksokte za syd dy degoge daamet otktabde niair einrykaan eyn veb tytee dogvasten syd deditnade Norn inoteteg gys zin dasoji.
- Aitken, A.J. (1992) Orkney and Shetland dialects. In T. McArthur (ed.) The Oxford Companion to the English Language. Oxford: Oxford University Press, 731–732.
- Barnes, M.P. (1989) The death of Norn. In H. Beck (ed.) Germanische Restund Trümmersprachen. Berlin: de Gruyter, 21–43.
- Barnes, M.P. (1991) Reflections on the structure and the demise of Orkney and Shetland Norn. In P. Sture Ureland and G. Broderick (eds.) Language Contact in the British Isles. (Linguistische Arbeiten 238.)
- Catford, J.C. (1957a) Shetland dialect. Shetland Folkbook 3, 71–76. Tübingen: Niemeyer, 429–460.
- FL-220410 The Norn Language: Celtic elements in Norn
- Flaws, M. and G. Lamb (1996) The Orkney Dictionary. Kirkwall: The Orkney Language and Culture Group.
- Goudie, G. (1904) The Celtic and Scandinavian Antiquities of Shetland. Edinburgh: Blackwood.
- Jakobsen, J. (1928–32) An Etymological Dictionary of the Norn Language in Shetland. (2 vols), London/Copenhagen: David Nutt/Vilhelm Prior. (Reprinted 1985, Lerwick: Shetland Folk Society.)
- Mather, J.Y. (1978) Caithness dialect. Scottish Literary Review, Supplement 6 (Language), 1–16.
- O’Hanlon, R. (2003) Trawler. A Journey Through the North Atlantic. London: Hamish Hamilton.
- Pálsson, H. and P. Edwards (1978) Orkneyinga Saga: The History of the Earls of Orkney. London: Hogarth Press.
- Stewart, J. (1964) Norn in Shetland. Fróðskapparit 13, 158–175.
- Thomson, W.P.L. (2001) The New History of Orkney. Edinburgh: Mercat Press.
