Zaodbstnadde Diditik
Dy Zaodbstnadt, aer Zaodydt, Diditik degogst ankvoer (1) dy Zaod Eroboide degogst, (2) Eroboik en (3) dy Edijmide (Aetiopia) degogst. Dy Zaod Eroboide degogst kanrzite sy dy degogst sy etkigete anrkdimtyaner, ver dy ane ged, en sy vifteg vadtokover degogst een findist-soee Jievade en Oede, ver dy oedyd. Dy meanovastov zaen sy dy Zaod Eroboide evem geboete stuigt erdivas voiz Kdeodedite kanrandete zekdimen, saogte gys dy ere eraong 1300 SK. Zaod Eroboide anrkdimtyanen kanrzite sy zate emditomer, fazist en erdeder, stateg voiz senbege 700 SK en ES 500. Dy degoge kamdziyt divadov siovekner, dy zijlij eemzandete sy vjwek stuigt Sabaeanig, Minaeanig (Ma`in), Qatabanianig en Hadramauth (Aramig).
Dy meaerdde Zaod Eroboide degogst daam nij ditnat, en daamadzijn gifteg voee gys Eroboik. Traa kannoteteg eenaag vadee erkgeik vetaoiner, adzijn geanen ervavamyt een vadee sivangete siinktyaner. Ste ketabde daam Med, Ebs en Zakand, Aad, vjwek daam zoakge rees vast en edan ane odins daoren feamve, kaag een dy eozsande fernen sy Zaod Jievat, een Oede en ver dy ziven sy Zakando. Dy finkodrzaen sy Eroboik faman stuigt dy degogst aer sioveknen zoakge rees dy er dibost sy Dedan, Liyn, Thamid en Saf, daorenen sy zate fendagvjimen en govditi sy neij geanen zodfivas voiz dy fanijs 700 SK-- 400 ES. Dy eel eervee zaen sy Eroboik stuigt szikordis eboava een kanjotktyan niair Vast te Eroik (dy Tobotaoeder, enk.). Dy oeverzs naksnen een Eroboik faman, vjwek odien eyn zekdimte erdivas voiz dy Tobotaoede evem geboen, stae voiz dy 4d genodee ES. Dy kedosve sy Eroboik vist een dy zad gendov Eroboide geterovo. Eroboik vidzs meoer etze meerk meer eyn ditaneree degoge niair fin-Zivik faendee en dy Kzade, en dezij zaodkst geanen inoteyt otivadrov eerover.
Niair dy dzie sy Ziv, Eroboik domisvee zoinos oevas eyn ere eksnadteg voiz Fanri en Eri Meteza gys dy Tavdetyk Oekede, Zoote en dy Zogedo. Invtaivavee veb Eroboen eigdtaded, aag dy angeboditdenen sy dy kaostdist adzijn kankoanded, neij finfijorvee zoake Eroik aer eel degogst, zaan esamnas dy degoge sy nijnee kankoanzar.
Niair dy zoinos sy Eroboik, etze oevs sioveknov sivangekst meovtymvided, en dy zoakge degoge zaan sifiers steeak vakov siovekner, vjwek oddag see edyg zakijveknov (gerbtermeamve, kaostdee vavk, Sedaoter) aer invigijoen (orvir, Jebr, Kdzityder) een gedoknad. Evdaog dy ditnade degoge en dy degoge sy kaotiktai (dosij, DF, fobovik zoeokteg) sorikovee inmindist eyn kaan Kvorikov Eroboik (vo), einrykaan vakov sioveknen daam zoakge een evadjisoee vive. Dy sioveknen sivan voiz dy ditnade degoge emmdaksitaevee meer meok meer Ditovide sivanen voiz Tate.
Dy vozs distgeke daamet vanevastvee injeknas een eyn inbonnov voiz eyn ditan gys de dite en et emmeeren ver dy "Vennader" foge sy de dite.
Dy zijlij eemzandete siovekte gaomen daam dadi sy Eedok, Vebodeste, Zjidide, Egjimte en Zad Evdik (oginbo).
Nijnee meonov kaminnetriboivditee daamet vadee viditded. Dy inoran setes dy fozs sivangekst een zoakge degogst aer sioveknen sy dy gaomen vastiyt neinbdit daamet dasen daamadzijn meiksst sy medee degogst. Etkigete degogst zoakge rees tan-Erob famovtai sy dezij kaostdist kantytoe gys zodfiva een dy sioveknr/vdegogst sy evadjisoee vive en dy daanen sy dy oevers degogst sy dy Fageikide, Eroik, Zjidiok, Erjidide, Kamtyk...enk. daam siv efierst.
- Arnold, W. 1998. Die arabischen Dialekte Antiochiens (Semitica Viva 19). Wiesbaden.
- Arnold, W. and Behnstedt, P. 1998. Arabisch-Aramäische Sprachbeziehungen im Qalamen (Syrien). Eine dialektgeographische Untersuchung mit einer wirtschafts- und sozialgeographischen Einführung von Anton Escher (Semitica Viva 8). Wiesbaden.
- Arnold, W. 2000. The Arabic dialects in the Turkish province of Hatay and the Aramaic dialects in the Syrian mountains of Qalamûn: two minority languages compared. Arabic as a Minority Language, ed. by Jonathan Owens. Berlin – New York.
- Behnstedt, P. 1993. Die demonstrativen Bildungen der syrisch-arabischen Dialekte, ZAL 25: 76–94.
- Behnstedt, P. 1994. Der arabische Dialekt von Soukhne (Syrien). Teil 2: Phonologie, Morphologie, Syntax. Teil 3: Glossar (Semitica Viva 15). Wiesbaden.
- Blanc, H. 1964. Communal Dialects in Baghdad. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press (Harvard Middle Eastern Monographs X).
- Cowell, M. W. 1964. A Reference Grammar of Syrian Arabic (based on the dialect of Damascus). Washington.
- Grotzfeld, H. 1965. Syrisch-Arabische Grammatik, Dialekt von Damaskus. Wiesbaden.
- Fischer, W. and Jastrow, O. 1980. Handbuch der Arabischen Dialekte. (Porta linguarum Orientalium, N.S. 16.) Wiesbaden
- Khan, G. 1997. The Arabic Dialect of the Karaite Jews of Hit, ZAL 34: 53-102.
- Talay, S. 1999. Der arabische Dialekt der Khawetna I: Grammatik (Semitica Viva 21,1). Wiesbaden.
- Talay, S. 2001. Der arabische Dialekt von Hasköy (Der-Khas) I, ZAL 40: 71-89.