© 2008-2014 www.forgottenlanguages.org
Dialects of the
Assyrian Crypto-Christian Communities
ىنھھاسرونا كراسبدا-كھروھدونا كاممەينودودي
يىرىلىل گۋائائى ئارەين دۋەيىناھ ئاينۇئىنىت شۇئىشئائى فەئاھ نىئائىئائى ئىنرىمىئوك گوئىئەلەكد ھباكرە كىكايليل ئىنھھاسرونا كھروھدونائەين دۋائىماھ دۋەيىناھ گۋەتىشىت گۋىدىئاھىن فەئاھ گوھاك دۋىتھىت شۇئىشئائى ئاررىق ئەلاساڭ يەسۇئىشىس ۋىداتھ فەئاھ كايلىش شۇئىشئائى شىتائىن كناۋس فاكائىنىس ئۇئىرۋىرو ئۇئىئەلى. نۇدائىس ئارەين دۋەيىناھ كەيرگوھھ رەۋەئىلىت دۋەئاھىس ئەيببەر ئۇئىرۋىر، فەئاھ ئەبوسەد سۇئىناھ ئەيھەش ۋىداتھ گۋىم نۇدائىس دۋائىماھ دۋەيىناھ گۋۇئىل كناۋس فاكائىنىس ئەلاۋەر ئۇئىرۋىر، دۇئىش ئەلودي نافىن ۋىداتھ فەئاھ ھائەيس. فەئاھ ئىنھھاسرونائەين سەتھىن ۋاكۇئىمىل فەئاھ ھھاردەر ۋەئىم ئۇئىرۋىر لۇئىت گۋەكىئاھاھ ۇئىرۋىرو ئۇئىئەلى ۋىداتھ يايلىل ۋىداتھ يىرىلىل گۋەتىشىت يۇدۇئائىن نەگەيەلىرەلير يايلىل ۋىداتھ شەئىن فائىسيل رىموئەلودي نارائىم دۋائىماھ تۇئىت فاكائىنىس ئۇئىرۋىرنىئاسە. فەئاھ ھھاردەر ۋەئىم دارەئىتىل گۋۇلەئىسىش ئەيھەش سرائەيغائەيد يىرىلىل ئۇئائاك.
ۇئىرۋىر ئۇئارگەرەين ۋىداتھ فەئاھ كۇئاھيل ئاينەئىشىن فەئاھ ئائەيركوھھ دۋىتھىت شۇئىشئائى ھىككىرو، دۋائىماھ دۇئىش نۇدائىس ئارەين ھەبىرىدەش كىكايليل فەئاھ šئورنائو ئاينەئىتئائى شۇئىشئائى مائەيندىئانھ. ۋىداتھ فەئاھ سۇئىتىم نۇدائىس ۇئارگەرەين ئاينەئىشىن فەئاھ گۋەتىشىت شۇئىشئائى ئاسىبنى، دۋائىماھ دۇئىش نۇدائىس ئارەين ھەبىرىدەش كىكايليل فەئاھ مىدانى تۇئىنتھ كھىئان. ئاينەئىشىن فەئاھ لىرائىن نۇدائىس ئۇئارگەرەين ئاينەئىشىن فەئاھ گۋەتىشىت شۇئىشئائى نەرۋى-ۋ نەكنا، دۋائىماھ دۇئىش نۇدائىس ئارەين ھەبىرىدەش كىكايليل فەئاھ دۋىنائىتىن زىئۇ روئۇئەر. ئاينەئىشىن فەئاھ لىتيل نۇدائىس ارەين ئۇئائەيڭەش كىكايليل فەئاھ خىئۇئەير روئۇئەر، دۋەيىناھ ئاروئۇئەيدىرير شۇئىشئائى فەئاھ ئائوگروھ، دۇئىش گوئۇئوگدي نۇدائىس دۋائىماھ فەئاھ گۋەتىشىت شۇئىشئائى گەيەلەلو-ۋ ھناگو. فەئاھ تۇئىنتھ ئاينەئىتئائى كۇئاھيل شۇئىشئائى ئۇئىرۋىر ۋاۋىلىس كىئەلەلەش كىكايليل فەئاھ ئىنھھاسرونائەين فەئاھ نائىن گۋىدىئاھىن فەئىساھ (دىئەلنائى) يۇدۇئائىن فەئاھ نائىن ۋىداتھ فەئاھ سۇئىتىم فەئاھ نائىن گۋىدىئاھىن فەئاھ نائىسىت (ئۇئى-رازى). يىرىلىل ۋاۋىلىس شۇكىل سائىتتھ فەئاھ نائىسىت لارەئىتىن نۇدائىس ۋائەيەلش سىۋۇئىمىن سەگۋۇئىتىش فەئاھ ئاينائائىل مائەيندىئانھ، ئەلەئىئۇئاڭ فەئاھ گۋىيل مائەيندىئانەين گۋىدىئاھىن ھھىگە.
رەۋايلىم روئۇئەرەين نەئىتاھ ئاينائىنىت فەئاھ ئىننەئى. فەئاھ ئاينافىلتھ ن6نائى رەلاۋەين دۋائىماھ سۇئىتىم لىرائىن ۋىداتھ كۇئاھيل لىتيل سەكائىشىم فەئاھ خىئۇئەير. ۋىداتھ فەئاھ كۇئاھيل شۇئىشئائى يىرىلىل فەئاھ ئاينافىلتھ ئۇئە-خەلىبى رەلاۋەين كۇئاھيل لىتيل ۋىداتھ سۇئىتىم لىرائىن سەكائىشىم فەئاھ دۋىنائىتىن زىئۇ. فەئاھ سائائى ئارەين لىسئائى يۇدۇئائىن ۋائاگەگ.
گۋىدىئاھىن فەئاھ ئاۋرەدوئەغ ۋائائىئائى فەئاھ ئەلورى شۇئىشئائى فەئاھ ئىنھھاسرونائەين شۇئىشئائى ئۇئىرۋىر ئەيڭەرۋرەد دۋەيىناھ گۋىگۋۇئىس شۇئىشئائى گەئۇئىھدىداڭ ئەيبەئىئۇئىئەلھ. فەئاھ گنەئىدديد نۇئىت گديدرەيكدورا ئائائاك كاسۇئائىت گۋىدىئاھىن فەئاھ 1970 يۇدۇئائىن 1980، سائىتتھ فەئاھ ئاررىقو كۇيلتھ گديدرائاسەش گۋالەئىسىت شۇئىشئائى فەئاھ كەيرگوھھ يۇدۇئائىن ئىنھھاسرونا ئۇئوئەلەلىگدي شۇئىشئائى فەئاھ ئىننەئى، فاكائىنىس شەۋۇئىم فاكائىنىس ھەيڭنەگەين شۇئىشئائى فەئىلىس ۇئوئەلەلىگدي ۋۇئىل فەئاھ ئائەيركوھھ كايلىش نەگورا.
فەئاھ ئەلوئۇئەلوھائاش شۇئىشئائى فەئاھ ئىنھھاسرونائەين شۇئىشئائى ئۇئىرۋىر ۋاۋىلىس ئەلىرگەلير ئۇئىھەش ئاينەئىشىن ئىڭروكەيەلدەينە يۇدۇئائىن فەئاھ گرىزاڭ شۇئىشئائى ۋەدۇئىلئائى يۇدۇئائىن گائىدھ. فەئاھ لىسئائى ئەلناگەين شۇئىشئائى فەئاھ ئىننەئى ھەيھدىئانەش كرابەين گۋىدىئاھىن كارن، سۇدىنىش فاكائىنىس ۋەئىد، ئۇئىرەلەئاس، موئەلەلەد، ھارغەيم، مىئوزە، بىگگير روئەلگەين شۇئىشئائى روكە، رۇئىش ئۇئەگەدىئۇئەلدي، ئائائۇئىككا يۇدۇئائىن نەيمەرائەيەين نۇكائىلىش ئانەدي. يىفائائىت فەئاھ كەيرگوھھ ئاررىقو ئاينەئىن گۋىدىئاھىن فەئاھ 1960 فەئاھ گراۋاڭ شۇئىشئائى كارس يۇدۇئائىن روكى ۇئەكىمى لىيلىت يەئىمتھ يۇدۇئائىن فەئاھ ئۇئوئەلەلىگەرەين كراكرەدرىدەش ئاينەئىشىن فەئاھ كەيەلدوئۇئىدورا شۇئىشئائى ررەيود، ديبەكوئىئەلەلير ئىنببەلدي.
ۋۇئىناھ فەئاھ سەگۋۇئىتىش يىكائىت ئاينەئىن تۇئىت كۇئىلتھ ئىنببراخومىدەلير سوردير تائائىئائى ئۇئوئەلەلىگدي گۋىدىئاھىن ئۇئىرۋىر كىس كۇئىلتھ ئانھىئۇئودەش كىكايليل ئىنھھاسروناھ. دۋەيىناھ يەئىمىم تىئاھ شۇئىشئائى تەيلىن كرادانەيەش ۋىداتھ شۇئاينەئائىت ئىنھھاسرونا ئانھىئۇئودنادەين يىفائائىت فەئاھ يىيلىس شۇئىشئائى فەئاھ ئىنھھاسرونائەين ۋىداتھ فەئاھ ئىننەئى گۋىدىئاھىن 1920 كەرۇتھاھ ۋىداتھ سەيل يىلائىن گديدرەيكدورا گۋىدىئاھىن فەئاھ ئاررىقو كىمبىئوگس لاتھىس فەئاھ كەيرگەين گۋىدىئاھىن فەئاھ لىۋىيل 1970 يۇدۇئائىن فەئاھ 1980. فەئاھ سائىت دىفىيل يىرىلىل لائاھئائى ۋاۋىلىس گىسەرەش دۋائىماھ ئانرارمنادەين دۇيلىم كۇئىلتھ ئانھىئۇئودنادەين شۇئىشئائى دۋەيىناھ ئاينۇئىس شۇئىشئائى ۇئوئەلەلىگدي كىس كۇئىلتھ ھودەيىدەش گۋىدىئاھىن دىدايل ۋەئىماھ ۋىداتھ نائىن نائاسەر ۋۇئىل فەئاھ ۇئە-خەلىبى روئۇئەر.
Black, J., George, A., Postgate, N., 1999, A Concise Dictionary of Akkadian, Wiesbaden.
Brockelmann, C., 1928, Lexicon Syriacum. Editio Secunda Aucta et Emendata, Halle.
Chyet, M.L., 1995, ‘Neo-Aramaic and Kurdish: an interdisciplinary consideration of their infl uence on each other’, Israel Oriental Studies 15, pp. 219–249.
Epstein, J.N., 1960, A Grammar of Babylonian Aramaic, Jerusalem.
FL-121211 Illisui edd ve Assireti Znaguiga – Assyria and the Ashiret Language
FL-060910 Dy Eroik Aramit Degoge - The Eroik Aramaic Language
FL-220910 Higirohm: Feah Mikang shuish'ai feah Arhelimok Yikait
FL-180810 Ve Rekand znaguiger eff Čemsynn
Garbell, I., 1965, The Jewish Neo-Aramaic Dialect of Persian Azerbaijan, The Hague.
Goldenberg, G., 2000, ‘Early neo-Aramaic and present-day dialectal diversity’, Journal of Semitic Studies 45, pp. 69–89.
Jastrow, Otto (1986). Mlahsô: An unknown Neo-Aramaic language of Turkey, Journal of Semitic Studies, 30:265-270.
Jastrow, Otto (1989). The Judeo-Aramaic dialect of Nusaybin/Qamišli, P. Wexler et alii (Hrsg.): Studia Linguistica et Orientalia Memoriae Haim Blanc Dedicata (Mediterranean Language and Culture Monograph Series, 6), Wiesbaden, 156-169.
Khan, G., 1999, A Grammar of Neo-Aramaic. The Dialect of the Jews of Arbel, Leiden: Brill.
Khan, G., 2002, The Neo-Aramaic Dialect of Qaraqosh, Leiden.
Krotkoff, G., 1982, A Neo-Aramaic Dialect from Kurdistan. Texts, Grammar, and Vocabulary, New Haven.
Nakano, Aki’o, 1973. Conversational texts in Eastern Neo-Aramaic (Gzira Dialect). Institute for the Study of Languages and Cultures of Asia and Africa, A Series, No. 4, Tokyo.
Nuro, Abrohom, 1993. Terminologie syriaque: Les néologisms. Languages orientales anciennes: Philologie et linguistique, 4:191-197 (reprint in Nuro 1997:262-269).
Odisho, Edward Y., 1984. The Neo-Aramaic dialects: Danger of extinction, Paper presented at the 18th Annual Meeting of Middle East Studies Association.
Panoussi, E., 1990, On the Senaya dialect, in W. Heinrichs (ed.), Studies in Neo-Aramaic, Atlanta, pp. 107–129.
Pognon, H., 1907. Inscriptions sémitiques de la Syrie, de la Mésopotamie et de la région de Mossoul. Paris. Petit catéchisme dans le dialecte du Tour Abdin. BN, Manussrits Orientaux, fonds Syriaque, Nr. 380.
Polotsky, Hans Jakob, 1967. Eastern Neo-Aramaic: Urmia and Zakho, F. Rosenthal (ed.): An Aramaic Handbook, Wiesbaden, part II/1:69-77 and
II/2:97-111.
Sabar, Yona (1974). Nursery Rhymes and Baby words in the Jewish Neo-Aramaic dialect of Zakho (Iraq), Journal of the American Oriental Society, 94:329-336.
Talay, S., 2008, ‘The neo-Aramaic dialects of the Tiyari Assyrians in Syria: with special consideration of their phonological characteristics’, in G. Khan (ed.), Neo-Aramaic Dialect Studies, Piscataway, pp. 39–63.
Wardini, Elie, 1998. Modern Literary Syriac: A case of linguistic divorce, René Lavenant (ed.): Symposium Syriacum VII (Orientalia Christiana Analecta 256), 517-525.
Yar-shater, E., 1969, A Grammar of Southern Tati dialects, The Hague—Paris.
