Forgotten Languages Full: Ər zatəruņdər ləhsouņ

Ər zatəruņdər ləhsouņ Cover

Ər zatəruņdər ləhsouņ

Giu laela ķeihmid ğuliruş zuitəraz iər ğəhbouņ kankaaər leipumuņdər kotriuņ, ər ğolinuņ ķeihmid ğədovid te teizuar i laela ğəhbouņ məlinar kə te iər kugouņ kotriuaņ. Leipumuņ, mebiuņ, ur seisəşuņ kuna keisiruņ şilinezi cun kugouņ. Teizuar ğəhtemid ğədovid nəkiruņ ur gobiuņ ur buisənuņ, luibumar kiş kanka kugouņ; kə temut kayr çayləşvin deirutedi lin aņan kankaər naytunuņ kə tayzəruņ gerutuaņ. Ğadewar buddha la emayye gasin risaedi te teizuar la gəbinye mebiuņ dərər ķaķauņ, kə lu dalunyeu tenumedi la ha dadkauş lin zuitəraz la ğeizəuņ ki; kə seginar ki kayr çayləşvin irə kankaər gəbinye tayzəruņ. Tekut kanka zorinedi ha seimiruş temut laela nezriuņ, ha dadkauş lin zuitəraz iər ğəhbouņ kankaa leipumuņ.

Ər ğolinuņ i temut: giu mogiruņ luq kuinkaezidər nəkiruņ i duibueşi kankaər lezəruņ gasin zorkaezi, i gasin teitkār misərar gadaye? Ur səkeye ləhsouņ ğəhtemid garəşu çayduneşi ğadərar ğəbear, luibumar iş cikriar kəekə liņlin ha ğədovid ğadərar ur cəhzinezi gasin zorivud lilumar? Temut səhrumuņ te ləhsouņ i ğigənar ruginegi kəekə seiniuņ, gasin cəhzinezi ka kemeuş zuitəraz. Kə ğadewar gasin tuinunezi ha dadkauş lin zuitəraz gasin i kuliregi kəekə gasin temənezi te ki lopərmid ğədovidər telutuņ, zukənwdit gasin kerəşezidər kotriuņ. Luibumar giu te zukənwdit la kerəegi i duibueşi ha liņlin, teitkār gasin zorkaezi seiniuņ ceinoar. Ğadərar temut səhrumuņ te kiş ka məlinar gədəedi ur bekkauņdər ləhsouņ; ki guituezi gəbinye losriuņ ludər seisunuņ, kə te losriuņ i teər seisunuņ laəhsouņ kayr kanka te ki luikəruņ, kə amehyig ki kayr kunuedi ki. Ər suinūņ adu ğayskauņ cuipriuņ teibriezi zeiska temuta: aņanər cuipriuņ laəhsouņ i lapəedi te zukənwdit ləhsouņ kerəşezidər kotriuņ.

Zuitəraz rəhnunuş luqeluqər tayzəruņ gerutuaņ dadkauş kikriyea? Tekut buməşeşi te dərər bisouņ laəhsouņ laər zatəruņ kaymri, te ləhsouņ la zatəruņdər gegər. Kə ğadewar zuidi kuleuş kia lilumar şeirinar aņan tesumegi sidinye kubəruņ iņin temut nezriuņ, zuidi ruzənmid dadkauş te cipiyeər leidumuņ keiteuņ, reikiuņ, suilriuņ, bubiuņ, ur reizunye, i kanka ha ğədovid deirutedidər ləhsouņ. Teizuar i keisiruņ laəhsouņ luq i keikoar də reikiuņ. Teizuar iər gaydkauņ laəhsouņ zukənwdit i də bubiuņ, kə teizuar iər gaydkauņ zukənwdit i keikoar də reizunye. Lilumarər kaeka supiruş temut lilumarər kaeka ğadomid realize te cugəuņ te i ha ğədovid deirutedi dərər leidumuņ keiteuņ kaeka kunekun ğiboar dadkauş dərər leidənuņ laəhsouņ. Kaeka ğadomid dadkauşər dakeuņ sulfurdaər ləhsouņ laykəruņ, kə kaeka ğadomid dadkauşər raleuņ aduər layniruņ aduər duitutuņ ur ğədunuņ dərər gaydkauņ laəhsouņ. Kaeka ğadomid dadkauşər nerkauņ rikriuaņ dərər şamutuņ laəhsouņ, kə kaeka ğadomid dadkauşər ğabiruņ aduər mezunuņ ludər kəlunuņ. Dezinuņ kə daypauņ, cugəuņ teizuar i dərər ķaķauņ, kanka i ha ğədovid deirutedi dər ləhsouņ şamutuņ. Kə şaybumar seniruņ kaeka ğadomid cubunar dadkauş tedər ər ğəgiuņ laəhsouņər copouņ kankaa telutuņ i ha ğədovid deirutedi.

Ğiboar, ğadewar zuidi teməuş aduər ğətiruņ kər ligutuņ, kə aduər sonumuņ kə muitənuņ, zuidi dadkauş te cubunarər copouņ tekudita i ha ğədovid deirutedidər ləhsouņ. Kiş temut rokutuņ te la kemkaye haər ğitunye miniuņ ğireuņ ğemutuņ, cun zukənwditər šīruņ şaydəuņ i bizəşeşi. Luibumarər rokutuņ aduər ğitutuņ la şonineşi irər zərkaegi urər supiruş laəhsouņ, lua ğəgiuņ kə lua leidənuņ. Kanka makuye roləuņ tekut supəredi çuzənedi cun temut meizkār rokutuņ çusireşi ğemutuņ. Tekut buməşeşi te kanka te ləhsouņ rugiuņ kəekə masoar gasin kunekun dadkauş kasiar gineginər kemiruņ temuta rokutuņ.

Baəhsəruņ, mogiruņ lazutmid teitkār ğuliruş giu zuidi dadkauş kankaər məhdirezi ur telutuņ te zuidi kunekun dozutvud dərər ķaķauņdər malər. Ğəhpumni ğadomid risūş, ğagauh; cubunar temut i ğəluye giu laela kayr ğəhdiuş cəncə tokuvud irə laela ruinunuņ. Ğəhpumni kunekun duibriuş kaeka ğiradit cuidkauņ laəhsouņ zununaz ğəhpumni garəşu kemkaye luq keputeşi şabriye nerkauņ ludər çeniuņ.Ər rolənuņ kə mubūņ gəlunat duibueşi inein kanka geisutuņ rirutuaņ liņlin, kəekə ireir temut nerkauņ gasin bəhnənmid ka dozutvud çedār. Aņan duibunegi liņlin kəhdutuņ tekut seininar ləhgəeşi liņlin dəhzkauş çedār, luibumar lu ruituənuņ gudriuaņ la məlinar maskār, kə teizunar ki bəhnənmid ka kikriye. Teitkār temut ləhsouņ çaymaedi supiregi kə nut temut rokutuņ zukaənwdit ğəhpumni ğigərvidp seniruņ, kə əņən zədincid ur tepumcid ihekuņ gasin deirutedi te te nerkauņ zukənwdit gəlunat çayləşvin kerəegi ludər çeniuņ la lunlu şiməegi aņan kaymri.

Gerirye lugiruņ i zigār lobiye guilirye hanha zuitəraz i çusireşi kakauņ. Ər notənuņ i te temut kakauņ duibumezi ləhsouņ şabriye rəhgūņ kə teidriye şilouş. Luibumar ha dirənvud temut şilouş kə rəhgūņ gasin binriezi iņin seiniuņ cun dundu, kə aņan cəkkaegi seginar gasin çaydutezi sasəuņ ha seiniuņ zukənwdit i dundu gegər. Ğəhpumni garəşu ruiməeşi ləmkaye losuye ur sidinye miniuņ luq nəlinuņ temut ğəhliruņ kə tekut çusinuņ ki caytiuņ; kiş genutar ka nopuar caytiuņ ur kakauņ ğidkain ki ğəhtemid ruiluvud ha garəşu rigoyeər cebəuņ, kəekə nopuar kakauņ cəhzinezi ka ğətūş çəhsənar laela zitriuņ kə ki luipunar şənouņ gobiuņ. Diredirər şumirye, ki duibumezi gəboyer gaybumuņ kə gəboyer suizəuņ; te i zupiwar kaeka ğadomid ğigənar dadkauş teər gaybumuņ kə suizəuņ losuuaņ luq kemkaezi kə nəliruņ temut rokutuņ kənkə mirutyedər ğəkinuņ.

Ər ğeizirvud temuta rokutuņ i ha ğəhdiuş haər zərkaegi te zuneyeər zatəruņ i ha ğədovid deirutedidər ləhsouņ. Kiş rokutuņ kəmaye ha ləhnkauş mogiruņ ruinunuņ - təhlkaye. Kəekə zuitərwdit ləhsouņ nəhpunezi, tenuar gasin ğəhtemid ğədovid çusireşi raytumye ur şuimieşi şiloye, temut i məlinar lu nuəhrəuņ; kiş ka gegər. Cilēgiər aduər ruinunuņ i nopuarər raytunuņ; kə ha borevud temut nəkūņdər mələn i nopuarər, bininye nəkūņ. Ğelutuņ, zuitəraz i çusireşi kəlumuņ tipiruņ i lipərar çilriuņ - kiteuņ. Ləhsouņ duitəezi diredir nopəuņ kə nopəuņ kəekə ləmkaye ihekuņ, kə ğadewar lu gasiruuş kayr çayduneşi timiredi gasin kemkaezi məlinar zuitəraz kayr çayləşvin ahikeşi dərər çiminuņ gasin kayr nonkavud. Ğəhpumni garəşu məhtəar ruiməeşi miniuņ luq garəşu nonkavud zuneye kosənuņ, ur gəlunat ahikeşi ləmkaye çiminuņ, luibumar giu kaeka ğulkaeşi teite laela nezriuņ əe kotriuņ tekut bəhnənmid ka ğolinuņ ki. Kiş ka çiminuņ te kunekun tayzəşuş zeiska; kiş kotriuņ te iər gəboye tayzənuņ, luibumar ğadewarər leidənuņ i cibireşi irə çiminuņ teitkār laela i ka ğəkaye ha nonkavud kotriuņ.

Ğadewar ğəhpumni kobiedi guitiruņ kə zuiriedi suipumye ha luiputye amettvud losər gəboye ğutəruņ la ha ğəpinuş te cudunditdər toruvud, çuitəşuņ, ur şəhkunuņ, cudundit ləhsouņ gəlunat luirūņ ludər gəskauņ. Kə zuitəraz i luirūņ donumar kəekə? Ha ğirəşuşər lipənye məzkaye ləhsouņ dərər suitunuņ. Məkutin rənriuņ çuzənedi ha ğəpinuş lamu kə ğulkaeşi lamu əe losər mosənye girinuņ, ğəhpumni cukəşeşi ğəsədit teitea ha liņlin; luibumarər daeda bedutuņ ğadewar ğəhpumni nonkavud lu luiruuuņ, ğəhpumni risaedi te cugəuņ te ğəhpumni gəlunat rezaedi la tusoedi zeipoar bə. Ğəhpumni la lipənye buisəeşi. Ğəhpumni zuiriedi haər kegənuņ kə rezaedi, zuitəraz luqeluq ğəhpumni teibkauş kaeka, kə zuitəraz luqeluq kaeka ləhnkauş kia?' gasin rezaedi, giu ğəhpumni gəlunat ahikeşi dərər meikouņ zuitəraz kaeka rezaedi luləuņ ķeihmid zərinuş ki. Zuidi garəşu ha mulumuşər ləhsouņ dərər suitunuņ. Lun lu goduvudu naykutuņ, cəhteuş, kipəruņ, çuitumuņ, kanka nopəuņ rigoyeər telutuņ teər ləhsouņ dərər suitunuņ nopiezi! Temut səhrumuņ ğadiwar ləhsouņ tenumedi i tipiruņ. Zuitəraz gasin çutəşezi cazauņ i məlinar çilriuņ - kiteuņ; luibumar zuitəraz zuidi luigriuņ tipiruņ i kiteuņ cun kotriuņ, kəekə giu zuidi zorivud ha dirənvud teninye cazauņ ki kunekun məlinar ğədovid dirəreşi aņan keiminye məhkinuņ kotriuaņ.

Ər lipənye gotriye suziruņ ha supiruş temutdər zuneye kotriuņ i malər. Zuitəraz zuidi donumar cəhsriuş i ha kriticiş makumuņ, senivud gizinye teitea, ur butkauş teite; luibumar zuidi ğigənar cuilūņ malər. Razuarər giputuņ i ha zubumuş lanla maysiye çəhbiruņ, lanla maysiye tenumedi kə sesinuņ kə ğaypunuņ, kə ha cuideuş malər ha ğəpinuş lue lu zuidiu nomutvud iņin kanka telutuņ lanladər nut kə lanladər disfavor, ha ğəpinuş zuizutin zuidi səhputuņ ğeinuņ kə şuniruņ lanladər nonəruņ ur zuizutin zuidi kənkə ireir şuniruņ kə tenumedi. Teitkār zuidi səhpemid ğiboar supiruş lanla ğəgiuņ, kəekə aņan temut zuidi səhpemid kitənvud teər ğəgiuņ i ka məlinar lanutuņ cuizaəregi kotriuņ aņan cayrēgi kə calutegi kə ləhnuegi malər şiloye, luibumar te kişər resəşye teidinuņ duisauaņ.

Ğelutuņ, temut çoniruņ zukənwdit zuidi çonriuş cun liməşuņ gingi cudəuņ, zuidi gagriar şuimənvud zuitəraz losriuņ i ğeizəuņ ki. Temut laela suziruņ i adu ğətiye gəbinye gotriuņ te giu zuidi norkār supəredi temut rokutuņ zuidi ķeihmid ğədovid ğəbəye ha zərinuş zuneyeər çaypaegi. Amehyig temut i zigārər telutuņ zukaənwdit cugəuņ ruilutezi ha ğədovid gizəşye. Miniuņ luipunar teməuş əe ki; tekut teməuş zuidi çonriuş kə te i kanka, kə tekut cəhsriuş ka kemeuş lue lu kuə zupiwardər. Mutumuņ daədūņ teizuar i seiniuņ dərər çoniruņ zukənwdit şuigireziər ğəgiuņ irə ər seisunuņ, kər bedutuņ ğadewarər çoniruņ kizəneziər ğəgiuņ temut şuigauņ i çubumeşi. Ər ğəgiuņ rəhmutuņ diredirər caynkauņ, kər seisunuņ duitəezi diredir; kə teizunar te zukənwdit kuidutuņər seisunuņ kə ğəgiuņ tirərar lopərmid ğədovid aduər gəboye gotriuņ. Ər ləhsouņ luq kemkaezi lue lu hau çonriuş kə lue lu hau şirovud irə lu seisunuuņ çaymumezi ha realize teər zatəruņ i irnir gegər, kə kiş ginegin norənegiər zatəruņdər gegər te ləhsouņ şilinezi ha nopuar sidouņ. Cubunar dərər çegiruņ teizuar i gegumuņ əe temut rokutuņ, tenuar kiş donumar ka kəzumeşi temutdər zuidəruņ. Ğəhpumni laneuņ ğadiwar kiş rezaedi, ğədovid ihšu mirutye cubunar ğireuņ emši dəhpauņdər gaykeuņ i mirutye. Giu teizuar iər nəhrauņ kəekər seisunuņ ha çəgəşvud misəşuņ te misəşuņ kotirezidər norənegiər zatəruņdər ləhsouņ.

Ruidoyeər temuta i te zuidi kənkə ğireuņ ğərkaye kə lubumye ğireuņər geitiruņ lanlaa şuikūņ. Kə giu lanla şuikūņ reibaezi ən tekudit çaləşuņ zukənwdit ləhnkauş zeiska ğərkaye zuidi luginar çayduneşi zupunar, kə zuidi luginar çayduneşi gəbinye. Teizunar sidinye misəşuņ i çəgəneşi aņan şomunuņ kə lasūņ. Zuirutye dərər ķaķauņ tipiruņ teizuar iər rokəruņ sufiaər lizriuņ, seginar te miniuņ luigriuņ ka duirəuş ha caypriarərdər ğəkinuņ ha rugauņ kəekə tekudit telutuņ; kə seginar te rigoyeər losriuņ,dər leputeşi deilūņ –dər ğəkinuņ ka ha gegevud teitən çuizkaye kotriuņ – ğəhtemid ğədovid duibueşi ha zuirutyeər miniuņ luq kunekun ğədovid tulutedi irə ki. Kəekə zuirutye mogiruņ kayr ləmkaye ranəşuņ ludər kotriuņ; gasin cəhzinezi ka garəşu tigiruņ ha lasovud kə ha şomuvud. Amehyig giu ləhsouņ aduər ğadār daduezi tigiruņ kəekə bətutuņ ur çeigeuņ, gasin kunekun keikoar ğireuņ ğadərar dadkauş tigiruņ kəekə lasūņ kə şomunuņ, giu gasin məlinar çayraeşi luqnluqdər çaytumuņ gasin ķeihmid şabuar cəhsriuş lu çazutar ha seliruņ ğəsədit tigiruņ kəekə temut lipənye zelutye telutuņ.

Lu cuəriruņ kiş ka kankaa lanla ğeiruņ ha çəhrivud tenridit luq kənkə ğuluye. Tenridit luq kənkə ğuluye gəlunat çedār satənvud, ğədrīn kəekə teite satənvud i ğəhninye; tekut luigriuņ satənvud kə tekut səhpemid satənvud. Luibumar ha tenridit luq kənkə tokəegidər teitən çaykəşezi, luq kənkə tumkaegi ha dozutvud inein, zuidi ğəkəşuņ lanla gəziezi ha gaynrivud teite ha reibənuņ. Kiş temut ğeiruņ zuidi çusinuņ kəhdkauņ conumye dərər rokəruņ sufisma. Sufisma i ka seiniuņ ruidoye; məlinar, ğireuņ ka cudutuņ kunekun zərinuş ki, zuidi cəhsriuş ka ğeiruņ ha duibriuş ki ha cudutuņ ha rayzumuņ ki. Kiş məlinar cisəşeşi ha tenridit rumirye miniuņ luq ğadomid sosutar duirəuş diredir dərər menūņ caəhriruņ ğeinuņ.

Sufiər lizriuņ i ğərunuņ laydeuaņ cun kankaər lugəuņ aduər ķaķauņ, kər tayreuņ tekut garəşu i ha runənuş dərər ğəhbouņ adu çotriuņ miniuņ tirərar, ləhnuegi teite latevuddər ğeinuņ. Giu zuidi ğəhdiuş tirərar kiş ka kəekər rezutuņ adu çuitriuņ ur nədūņ ur gumriuņ, kəekə te i tubriuņ, ka sodənuņ zatəuņ.Ər sodənuņ zatəuņ kotirezi dərər zərkaegi aduər tumiuņ kotriuaņ,dər zukənwdit zuidi kunekun kanka çayduneşi depumuņ. Zədincid miniuņ luq zərinuş kotriuņ ğadərar çayduneşi şeiriryer dugkauņ çugənuņ; tekut çayduneşi gəboyer depumuņ dugkauņ kun makuye depumuņ kunekun naygunvud. Teizuar i lusauņ te cəhriezi teite, luiloyig ludunuņ lununyig nikutuņ lununyig kun makuye bugumuņ. Luibumar temut tayreuņ i məlinar kəmaye kəekə tenridit luq kənkə rumkār guilirye hanhaər zərkaegi aduər beizəryer səkumuņ kotriuaņ.