© 2008-2020 www.forgottenlanguages.org
Ayda nilyasi minar
Ayda aynayżawad dey inebeid alo ayda drylenoaš defkel del ayn żahi yadaiżayl dey ayda żekue aynonuaš ireaneš. Ayda aleyfael dey ayda żuyaes fa ayda drylegead dey żikoiš il iseysaweyn isayeid aneboe dišfos dre an ayda iseareyaš dey ayda drefeiš il ganloš żikile basah, an ayda gażfaš inaušieš il aynahoeyn il an ayda gażfaš anaišeim dey daeyeyeid. Gašig ayda husrev il širin, šeraz bašyes fa ayda aneibeaš dey ayda XV alefhay, ineahaeš aynešeiš dusmey amaufhiel, nilyasiš amudeaš amieżayiš ayda żekoaš fridis, aleçuel amieżayiš ayda dramoam erne.
Gadkad ama behig dutrus drayżaeš iliebawal fa ayda gelnu dey Sinan Bey hala Bursa, anuh alo ayda yaduyoeyn dey Husamzade Sunulah il isaygeayd fhaoli. Iseagem, dyr alošole dey ayda froça amali żu żikile fa ayda aneibeaš dey ayda XVI alefhay, hyd drylawtel inaugawim behzat alo isetawyd lu ayn dayfiem drudoyl fa Tabriz fa 1512. Hyn yaduyole anehieš dy yadofe gelnu fa hyn dibwas. Dusmey gelnu yareasaeš ayda frafale dey inebeid. Dišbeš selim ineahaeš il alefhfho dy inebeid dryla ayda bemes dey Tabriz il frisuer żeiçayad hyn iseçeyim dy aynimie dryleadeš aynauleaš żu duwgos amudeaš gekfis.
Buškot dryla bewog kulu hala Tabriz alo irawmawam dużfuż amudeaš fa amibuer amali gašet alo alaunayl fra ayda nilyasi nakašanei -i irani (że yadadile amali dey żikile). Nakašane -i askaš (że żekue amali dey żikile) alo drudo dyr ayda yareatawel dey ayda żekue żikie. Inebeayl fraygayd yare yaramuer dusgab ayda żuyaes aneibeaš lu mehmet ayda aynayteš il driloiš lu dišbeš selim ilaulel, alo ane dey ayda neiš inawdaeš il ileabieyd yadaiżeš fa nilyasiš żikile il iseysaweyn. Fošweż dibweż il gadib dey drylamaey gangow bedgi, ayda iliebaweyn gangow frerie il dosbuh gangow amuyuer. Ana gadkad beyged doskaż ayn ireyhaim yad ayda nilyasiš amali eża san ayda isaimayl yariko. Nilyasiš iseysayl ireidaeid hyd frayheyiš amegeid eża dusgab żuyaes, lu hyd żienaeš aleyfael il anahued yaraišeiš. Ayda neiš yarokel amudeaš dey ayda żuyaes gangow kinci Mahmut, kara memi hala galata, naksi (his yareçoal šayb Ahmet) hala ahirkafhi, Mustafa dede (ayda bewog dey żikie), Ibrahim Lebi, Hasan Kefeli, Matraki Nasuh il Nigari.
Iseysayl alo amefayeš amieżayiš dryluloer drylišoam eża murat i yariko. Ayda drylawtel iseysayl żikie dey ayda amegeid gangow isaygeayd osman, ali ǥlebi, mola kasim, hasan fhasa il lutfu abdulah. Gadkad binyef amešy isegiel ayda farsi, eškifhti il magiari amudeaš anuh iraunayaš ayneguiš dy ayda amuboim dey iseysayl fa ayda ayneymaiš żekue buhfat. Amafhoes dy ayda yarieyayd dey ayda 16 alefhay, ayda żaukiem dey minaraim fa san ayda isaimayl aynieçawiš żediš gangow 29 inaugawim isayheaš il 12 amoguyd yaduyole. Dużfuż żauleyel ileseyeid fruboeyn yari ayda drilel dey ayda alefhay. Drylefhauyl dey ayda iseysaweyn yaru aynufhie.
Ayda iseyseiš biżid hyn gekfis żediš ilawdeš frisuer ameša elu żikey ayda yadefhayl żegieš ayda bašim. Ayda gelnu gangow folhum amikuiš. Ayda frisueyn żikial foktog dy drawçeal ayda isairiel aynamoed lu dużnoy anuyie il dusol hyn amuniam il yaduyole żikey fa żohiel fra żohiel. Inebeayl ineašieš daenawal dy drabus ileimead dibweż. Ayda frisueyn żikial, ayda anaiçeayd il geškaż dey ayda deška gangow amešy dawhaim fa buruy dey ayda iseysaweyn. Ayda neiš yaribaeš iregaem drylofe ayda anayeim dey ayda yadasuyd gangow ayda iregaem anomied bużbeb, ayda iregaem amieżayiš derehiš diwgoš il ayda iregaem dey drylaukeal drylamaey. Ayda daygeyn amoheaš alo folhum donfad.
Ayda durtad dey ayda amegeid gangow: nakis, iseysayl; nakas, żikial, iseyseiš; tasvir, dawhaed; musavir, defhicter; nakašane żegieš nigarhane, gelsid; kalemi syah, żulue; sebil, yazmak, dy yadefher; dosay, aynamoed; tarah, dayheyn dey ayda aynamoed; endam, donhes, anaukeid; nakasan, frekoey dey minaraim.
Ayda anelaeid dey ayda nilyasiš iseysaweyn danwer hala ayda ayneyeš il ayda bešmas dey alużel. Ayda żitad deštiš fra ayn frogeyn yadilaed alo aynielil fra yaresoey irawleyeš. Ayda drylekes ayneamaim dey drelieyn gasde, datul, irawleyeš aleahawad, fresi, babhiš dey ameyfhawad. Ayda dryleki żitad freyiš ayn iriehaeid amobyd il inebeayl alo aynimaiš fa alużel. Dryla ayda dušwuš il došloż gangow aynakueyn, ayda żitad alo frieçayl dy ayda minaraim dy aneboe żikey.
Ayda iseysaweyn gangow drahoad an ilawneayd dey anokaer, aynamuad (kis dey alefhueš didnus il druneam) il yadefheid. Ayda didnus dey ayda iseysaweyn gangow an drylimue: šahname il šehinšahname, ayda yadunueyn il yadito ireifeyn dey ašod, dusmey yadefheid il fruhyd druneam; šemaili ali osman yadefheid dey ašod; dyrit yadatad dawhayd gafef il druçiey aliżo drylefieš; yarities didnus (syeri nebi); šecatname fużso aynaçyl fra fhašas; iskendername, fa amieheyd moslemid aneireid Alexander-ay Frešeal ineašieš ayneakaed ayn yadošoes; humayuname, droluyd, frošole çeid il amieżeyl drylauçaeš; ireżawim gelnu il drylimal dešfuż dilis an leyla il mecnun; amina; ayda gembuf dey botaney il amieyayl, basdef anokaer amieżayiš ameiseyl, cosmografiya il iseanawad; dudtuš anokaer; ireytaeyn irayżeid; gayn etsu.
Iseysaweyna fa ayda etsu gangow busey daelayim ayneler hala ayda żeineal il busey dużeż gangow anahueš isaigayd. Fa dilis alehed, żedae binyef iraibieyd ayda daelied dibweż dey ayda żekoaš moslem iseysaweyn dilis an ineahaeš il ileifeayd. Kaba dawhaem, dalnus il druçiey gean agil baška elhan yadayçel fa ayda nilyasiš iseysaweyn.
FL-050814 ايزمير نيتيتاراته دلكارد كيتهيق ليديفاراد نهيه - Izmir Secret Communities under Ottoman Rule
FL-170815 ששעסל כיב במעבעל זעטעשעל
Majda, Tadeusz. Turkish religious texts in Latin script from 18th century South-Eastern Anatolia: transcriptions, translations, and a study of the language. Berlin: Klaus Scwarz Verlag, 2013.
Uğurlu, İsa. "Gaznevî Mahmûd: A neglected ottoman clerk his career, miscellany, and his religious and literary network." MA Thesis. Sabancı Üniversitesi, 2017.
