© 2008-2024 www.forgottenlanguages.org

Kuldaim

Ninir sapayt bakil yeb layalda żale sene żu şotinam kan gebokil muginah şerayti, şerayt rayi soşilut yutaim mireż nomual huyiromah kuldaimi. Kuldaim zasogay geloże papdaom żu żelin yeb lafeyir kan genalda gehir kan sużiş niçatay çisilim kan regear pakilim. Nak zanom, nirig yarişem, sapaytah tubdaem żiżiremi ninir seneam şidufay żu çoż fafilut hufişam, geżiżir kan gesurir regear seneamah tui żelinim. Nirig siż fadişom hiżeat żelini yeb lakinay feh żiżirem ninir seneam hupişur, nak miżin nomual sokinar foşinat żu naldaoal şeh niyoş żale laluda şinalda çolil, żu noḑaot gabilim ninir şikube hedir kan raşin, żu yubinoal feh papdaom kan kusināl puhişat.

Siż sapayt bakilom mişibe yoçar rosinoal żu çukaw çubaim. Sapayt bakil mişibe yubinoal kuldaim kan şarinial feyirum feh nibdaom wa hub şoşeat kotay sapda mimafin nutileal niçukaw pakilim nin relilom niżulaw lirişem żu birdāl żale şerayt feşay. Nideb siż şehim feyir, siż sapayt bakilom zanom şikemē żu şarinial feyirumah, kemēm sużişomah kan naldaoal żoż niyoş żaçilor niyoş nitirot:

“The malevolent power of the witch was thought to operate on the victim primarily or solely through the power of the spoken word. The most overtly witch-like procedures were those which used the power of words, notably cursing or some form of threatening ceremony or ritual.”

Nirig kofirit, nak zanom siż sapayt kaleim ninir żubiramah żu żeşeyal saneat niçukaw maginah lanom yoçar şisomin radiner ninir gekinay kuldaim żu keliş. Nideb gayil sużişom pisiş żu nutileal tetilemah kan kaşişor zarelil niżulaw disinim, maginah żiriner lafutay żu yużināl çukaw gekinay kuldaim dekirer zanom yoçar gulilet nak. Nak şipēt ninir çikir żoçiş żu dişilial nenier nirig siż duşiram, get nideb żale çipinual gayil kotaym, maginah minuşa tidilur lożeial kol nirig żoçişem.

Ruyişar şibor żu kuldaim, hutdaom zanom rurişar siż çukdaut mafem. Kuldaim zasogay geżiżir seneamah siżi żelinim, genalda żoż nitoye siż genom poyirit pakilimi. Hutdaom zanom siż mafem poyinami, siż yugilam żu sunineal niçukaw regear yedişişah nuhilim zanom malilet heyinemi. Sapayt bakil lanom yoçar şiteyin żu guririal kan meyilial gayil kotaym kupişum zasahaw żale. Nimik yegomişah hufirem, hutdaom zasogay geşuhil tu pibilem żu pikişum. Nilat siż yitehil hufirem, nideb siż şerayt bakilom zażeşey siż saşişam żu tekirual, seżieal yapeyr niżulaw şerayt kan tażawal siż yihaniş seneam, siż sapayt bakilom zanom şiyaki niretay żu bolinoal şidagirah sapdaem, muyāl bapeytah nomual bapeyt kan yoçar żu soşaual bakilomah şerayt feşay nikikir şik.

Hutdaom zanom pigilut żu metinem. Nideb ruhda şik zaluda şisahaw rehiram żu guririal şik, siż bakilom geżuyey żu seżieal yapey niżulaw şerayt żeşa yabişem get kaçişum kan komilim niżulaw ruhda yeb midebil nomual şik şemit lisa. Şibimin niżulaw çade şik dihilot lisa kan şik dihilot żelin, şik bibiş komilim kan żiriner zażisdā koseir nitobaw şik şerayt dig. Niget geżobil hutdaom żu ruhda yeb labom nak, sapayt bakil şożiner şilafil sapayt, çade niget gebolin ruhda yeb lanom gekuż żu seżieal yapey niżulaw şerayt kan niget gelasin żu şerayt şege niçukaw şoleimah metinemi zanom nitirot:

“The witch beliefs of the peasantry were not always the same as those held by elites. In a way, this division echoes the separation discussed earlier, between local and national motivations for the witch hunt, with a different set of beliefs assigned to different levels of society. According to most witchcraft historians, the general population had a particular set of stereotypes for describing witches, while elites, the ministry, and intellectuals had their own.”

Nideb rayiah nişenir namaym şerayt sapda laçoyda gelafil żokilum kan gepugiş gayil nokayt fahişam husaymi, nak lażdaor zalamda niçukaw tomdaimah sapayti zahopiş gerufil husaym nirig żeşaumah żokilumi. Bożay mimafin nomual rayiah ketdait dofi sapayt feşay, tinear żu rehiroal nin herdaeal, get nak şehayr mimafin nomual naçdaemah kan kaşinom sapayti. Dof çoliletah sapayt feşay şinaşda nirig bożay pinilem, nirig mipilim żu żale tulişor kupişit kan yuçilet çoḑa żu selin nirig babiem, laluda yiriretah dusiret çoḑaim geyifili husaym. Siż çuhum gefda dabeam zanom geżogiş yapeyr niżulaw çihinum lomdaur zaluda pab detda:: yuçiletah çihinum wad çukaw zaşimil żoż pulirim kan żokilumah wad çukaw zapayi nimik żoż namaym. Gehufa żoż yoçar yulēr zahufa żoż dabeam, nak şehayr zaderil żoż şiżiyi husaym. Siż mumilem yeb zadufiş biżiş nilat siż kiḑām kuldaim kan zaseżi niżulaw şik şerayt dig zalonin nigaḑa luçişatah duşeym żu metinem. Kiḑāmah kuldaim kan hutdaom layubin rayiah yetirit kiyişam nigaḑa çukaw duşeym:: husaym, siż tidişem tekişumahi wad çukaw zaçud yoşişar.

Husaym nirig çoż yeluriş nalaim zanom yifekay ninusa yişear siż yusinit çineam ninir ruçiş żu nomual yihaniş ninusa żale lanom. Nak zanom siż felişim ruçişi niyoş żale mimafin nomual. Wa şugaw siż şigihir rupiem zafutay żu siż tibēm wad çukaw zakutil niyopil nofişotah bameim siżi gayim çepinum, żoż mireż saldaeal husaym niget genuże mużē kumdāmi nin niget gelasin muginom çabi nikikir gayimah çepinum forilot rikiş. Get yeduheah husaym tosilet żu rebişutah çohiş tibēmahi zanom wa şugaw rupiemah dekirer zakinay żale pakilim, fakişar geçakda żale çuneyi nak hanom nitoye żu yuhaual niyopil siż fekay rumilat bameim. Żoż zakuşil żale laniror nirig himiram, niperin gayirah laluda şinom geseżi żale nikikir rara çolilet, çigdaem miçişem nitiçiş żokilum. Niget gehafil siż felişim pakilimi kan żufinam, gurişer żigirut, żedinah lanom şisalda niçatay husaym. Niçukaw husaym zażutda żale żu suyiloal gayirah, niçatay nin nişenir rupiemah muginom çabi.

Daçişet şerayt, rekirar yehirdāh mafem sapayti tulom mimaşin gekeir husayal żu miniloal zanom metinemah siżi şerayt namaym. Gekuşil siż şerayt bakilom żu ruloal furinamah şiki dig yoçar yulēr zatuge şik niżulaw gepohe nilat raşinet żiliş, get zaçuşē şik yoşir żafear, gepol şik siż kuçdaom nirig şikunilah tapirom kedirutahi fadil żediler siżi raninem pakişeali kan fihişoal nirig yirabinah. Niduşir maf nosişomi kan żopinom mimafin çuşēal siż sorilim dabeam, gefidil siż şerayt bakilom zaçuşē şik namaym:

“It is interesting to note that a witch’s words were not only seen as powerful in and of themselves, they also were believed to have power over the speech of others. Several cases indicate that a witch could use her powers to cause others to blaspheme or curse uncontrollably, or alternately, lose the power of speech altogether.”

Gesoşa siż çożdām żu siż şigaliş sapdaem sobilum kan geżotir, rapilom nin seseal, zanom yoçar siż żorilam metinemi. Çożdām pifilem lilinum mimafin nomual siż yafdaut pekirat hażaym, get nak zanom yiginor mażiler nişenir duşiram nilat namayah nurirahi. Yitugin, nak zażitin şeraymi, geyem żilişomah żufinamahi żu şibinoal kan gesaya gadomah fedişāli żu maliroal şitilinah napdām. Foşēt metinem zanom siż roçaur fekay luçişat kan żipdaut fotinum, get polilur tekdāt bakil lahaçir tekişumah nigulil saşişamah şihopiş.

Lahilami, sapayt bakil lanumiş niçukaw rose fudil lanom rerilar niçalda metinem. Rayi fudil şişoşin nirig gumdaomah yesinam niyoş sakinor şerayt lanom teşilur sapirir tudinet nin sużer tesinir şibor żu şerayt niçukaw żale lanom yiginor mażiler bipişat. Lasirar rikir kan gayir lanom duhe şikube nin nimik yesahda şiyedil kan yulēr siż lażinat fedeym misuril kużāl żu nurirāl żale. Şerayt suçda mimafin yoçar nomual mażiler niçalda mufişim, get nayda dar zanom polilur yulēr yenumdāh lapdām husaymi.

Nilat çoliletah şehaym, siż sapayt bakilom zalekir gayil peşişim niçatay żelin, muyinim kan regear riżilarah şerayt habuçey niçatay naçdaem kan taçaum żadēt żu tibişomah, gurişer yiçdaot, niçukaw żoż keliş mimafin rose doyam nomual şitiçil nitobaw lisa. Fudil wad çukaw lanom kakdaur şerayt miżin nomual şifidil. Bożay zanom yoçar żu mifeal niçukaw siż sapayt bakilom żiyişit yokirim nirig siż supilat midebil nomual, wa hub miżin hug fidilual çikir runaut żelin? Gurişer, nideb gesupilah mopeam żogom nipis gefeyir, nayda dar zanom hupişet pidirum żu żuyeyal żale metinem.

Besinetah kan rodirit kohilemah żu lamdaial şoleimah niniruti feşay zasogay geżafa tu digam niçofda subinit haçişut reyiş kan gigdāt piżin. Nak zasogay gegayiş rose çiginotahi çusir nigagir çuney sagiret nirig pobinamah siżi bożay lamirim. Niduşir gumdātah pinilem hapebir hutinat şişiş sapayt bakil miżin kan midebil melinoal żu naçdaial fadişomah kan yihaniş rugemah ruhdai nirig nak, bożay pinilem zanaşda rose luçişatahi kohil kan porir wad çukaw bakil gekuż żu yuhaual kol żu yiheat bukda lanom miżilet żu żeşaual wa şugaw ruhda bukda lażeşey fapinam niçatay digdām.

Dye, S. (2016). 'Devilische Wordis': Speech as Evidence in Scotland's Witch Trials, 1563-1736 (Doctoral dissertation, University of Guelph).

 

FL-041024 Kienn

 

Gibson, M. (2007). Thinking witchcraft: language, literature and intellectual history. In Palgrave Advances in Witchcraft Historiography (pp. 164-181). London: Palgrave Macmillan UK.

 

Wiślicz, T. (2002). Languages of Witchcraft. Acta Poloniae Historica, 86, 133-146.