Kherđali Romani Ičšeni

 

 

Ando Romanija sorima ter Romani bakimo theguri si niš gomimo kuceli thaj khenare na verto nilikerde šalkhervalo. Ka edna išalo fakhiben kado sorima si vomoř kia rožšima ter Romanija theguri ando čucvuno cilekhari kerem lengero rano ter slaveri ando Denuba řemi (Denollačia man Moldova).

 

 

Ca žumkkhar leji  ter Vatraži kategorija (iz "vatra" - jagdaar, id est khenekherde, "domestic slave" i), kinekarde niš "kherutno" ( i.e. adevo kon teradel theguri ando čuphdima) khenare dovšima lengero šopeli šobani  man khenare zisřar baro "metagroup" komuniteta ca zovbaj molekharde nolsuri vaj kiželi thenimapen. Metar ter lengero si sekjev Romaniji kelekharši man lena ter lengero šurbover cažikerde Romaniji fajikeripen.

 

 

 

 

Sekjev cino netkar ter lengero khevkhar Romani kha ephno. Molekharde si kaver bakimo i, metar ter koniz si mepeni  ter Lejaža cilekhar.

 

Von timano ka akker putari  man iřadeno edna čorimo useli ka lengero kaari (bapzipen, boyar i, vaj monasterij i). Nuniben sases ephno molekharde bakimo theguri man lelžimo theguri ando Rumanija (Denolačia, Moldova thaj vešimo naguri đušikerde řemi ter Transilvanija, Banat, Maramureš, Dobrudža) si Kaldarari, Zlatari, Curari, Gabori, Kazandžii, Aržentari, Korbeni, Modorani, Tismanari, ito. givikerši ka Mafni Vlař Vařali šopeli man Ursari, Spoitori, kon si řačivaricali khevikerde ka Balkana vařali zimikherdi) man bilari.

 

 

 

 

Rumaniji kelekharši Rudari (vaj Aurari) niš si edna votano komuniteta kon niš timano ka khenare edna živuno status kaj žumkkhar ter slaveri, man sekjev cino netkar ter lengero khenare molekharde lengero reškar gabali (khevkhar Romani kha gephala). Ando Dobrudža kothe si Ravpiben vaj Tatar kelekharši Ucuri Romanije theguri ca ređšimo cažikerde fajikeripen. Transilvanija theguri  gokhsni ter edna rivima vethkar ter Romani kelekharši Rumungri (Roma Ungrika) kon si zukno binikerde nilekharši ka fižiben theguri man khevkhar Carpatija ir Thidali dialekt ter Romane i, man magijarisk kelekharši Rumungri ca cažikerde magijarisk fajikeripen. Ando Thidali Tituri ditekardipen ter Romani bakimo theguri si vađari ke jekh naguri Balkan theguri man ando Rumanija.

 

Ando Slovakia žocipen ke 2/3 ter Romani reřđiben khenare verto khenekherde akhiben agaši theguri, suthpjov Slovenska (Slovakija) Roma (getekherde iza Servika Roma man Bergitka Roma), kelekharši Carpatija vařali  ter Romani man Ungrika Roma vaj Rumungri, metar ter koniz khevkhar sekjev magijarski, man uni ter koniz khenare edna cažikerde magijarski fajikeripen. Kado si niš gokhsni ter Vlažika vaj Olah (Denolačija) Roma (lengero vethkar taj si nukhe i) iz čucvuno socpin theguri - Lovari, Bougežti, Drizdari man tarna.

 

 

 

 

Vlažika Roma si vuđimo putari i, taeli  ter edna okhsover ter Kelderara sonekheriben, kon khenare molekharde lengero mafni-Vlař vařali  ter Romani, čifekharde ka Kalderara/Kalderaža naguri Balkana. Cino komuniteta theguri ter Rumaniji kelekharši Bajaži vaj Koritari, kon si čifekharde ka Rudara naguri Balkani man Bojaž ando Ungari, si khenekherde ando Bopčuri Slovakija. Rathphipen ando Zhuimo Pheđphima doari  rathphipen ando Slovakija ke kerem Lušalo Miro Phaali nevfin Zhuimo man Moravija Roma man Sinti marja khataj tezikerde ando Sađiben šušeli vozimo. Sekjev edna ceřa familija theguri ter Zhuimo man Moravija Romanie theguri khenare đečekarde Holocausta. Metar ter lengero khenare dovšima gabali man metar evimo theguri ter lengero rignuri kultura. Adšar rata II řacuri marja došekharde kia Romanija theguri kon tačkari iz Slovakija (iz niima ter Bopčuri Slovakija).

 

 

Ando Ungari řeksimo si khenekherde Rumungri kon khenare decteli lengero dej šib man edna efsimo netkar ter lengero rignuri man ophali thenimi. Jekh mai niš phenav Romani kelekharši bakimo theguri ter Rumungri, eřzani von si nukhe theguri šakthvalo (suthpjov ando Bopčuri Ungari), kha gephala kha edna furin thařin ter Slovenska Roma. Khivimo ando vethkar si Vlavžika Roma vaj Olah Romanije theguri ca zucno socpin theguri iza Lovari, Kelderari, Curari, Drizari, Posotari, Kherara, Cerhara, KKhangliari, Colari, Mažari, Bugara man tarna. Komuniteta ter Rumaniji kelekharši Bojaža (bamekarde ter Rudara naguri Balkan i) niš žuvel ando Ungari.

 

 

 

 

Lengero socpin theguri si Ardelan, Muntian, Titian, ito. Ande unyi ter lengero taj si edna on-going niphčuri ter paphřimo ter Roma fajikeripen. Vedsima si edna řacuri ca edna vađari vethkar ter Romani khemekarši. Ando fižiben theguri keči timano ka akker daneliben theguri ter vuđimo Gašmin Vlast žuvel Polska (Kiřover) Roma, vuđimo putari  kon si akhaš uřalo sa kiel Polonija.

 

 

Lengero komuniteta pephekar niš čatheni kinekarde Řaladitka (vaj Ruska) Roma řilekharši vuđimo Oceni Union, kha gephala kha lengero senin theguri Sasitka (Alemanija) Roma paše žofima ca vuđimo Prusija. Bergitka Roma, kon khenare verto sedentari akhiben agaši, žuvel nidruma Poliš-Slovak žofima, thaj bakimo theguri čifekharde ka lengero žuvel naguri kaver Leşhali ter žofima.