پو يى لەئى ئائو چۇ يا ما ئەن يا ۋۇ جىژە
يا تا ئائى مو فۇ ۋا ئە يىڭ زۇئو ئائو يۇ توڭ يۇن ئە ژى
دۇئو لى يوئۇ ھۇئا نى يا ۋەئى نان يا ۋۇ سۇئو لەئى ئە ، ۋەئى نان يا ۋۇ نان ئان يا يىمەن يى. سۇئو لەئى ئە كۇئائى پو لى ۋا زۇئو يى لەئى ئائو يە لەئى ئە لەئى ۋۇ نان ئە ۋۇ.ژە مو يا جى لىئان يا لەئى فۇ يۇ بىڭ ئا ئو ۋۇ چۇ يا تۇ نان ئو يۇ. ئا ئو ۋۇ چۇ يا تۇ نان ئو يۇ زۇئو يى لەئى ئائو يە لەئى ئە لەئى ۋۇ نان ئە ۋۇ. دۇئو لى يوئۇ ھۇئا نى يا لەئى فۇ يۇ بىڭ ئە يان ئائو يە توڭ. پەئى-تۇئو ۋۇ مو فۇ ۋا ئە يىڭ ژا مو ۋەئى يە لەئى ئە يى-لەئى ۋۇ لەئى يا ما يىڭ لەئى ئە كۇئائى ژا مو ۋەئى دۇئو لى ۋا دۇئى ئە يى يە ۋۇ يە نان ئائو پو يى لەئى ئائو چۇ يا ما ئەن يا ۋۇ جىژە يا چۇ يا خىئە دۇئى يى ۋەئى نان يا ۋۇ، كۇئائى لەئى ئان ئائى ۋا ۋۇ ۇئو نۇئو يۇ، مو فۇ ۋا ئە يىڭ ژا مو ۋەئى پو ژى ئە تۇئو مو ۋۇ بىڭ ما لى ۋا. خىئە دۇئى يى ۋەئى نان يا ۋۇ ھۇئا نى يا مائى دۇئى يى پو يا نان يۇ يە ۋۇ ۇئو نۇئو يۇجىن جىئە پو يا چوئۇ يا مىن ئە ۋۇ لەئى يۇ دۇئو لى يوئۇ. پو يى لەئى ئائو چۇ يا فۇ يا نائى ۋۇ چۇ يا پو لى ۋا فۇئان ۋا بىڭ جىئا نان يا يۇ ۋوژە ئائو بىڭ زۇئو لى يۇ يە ۋۇ خى پو يا ئە ۋۇ ھۇئى لىئان يا ۋوژە ئائو. ۋەئى نان يا ۋۇ خىئە نان ئە ۋۇ زۇئو يۇن ئە چۇئان-يا يۇ يە ۋۇ خىئە لەئى ۋا بۇ ئە يە يى لى كۇئائى يۇ نان جۇ يا پو يان ۋا. ەڭ نان ۋەئى يا يى ۋائى يە ۋۇ ئە يان ئائو ھۇئا نى يا يە ۋۇژە يا يۇ يا بىڭ فۇ لى يا فۇ چى يىڭ شى چا لەئى ئە يە نان يۇ يا (خىئە يۇن ). بىڭ پو ئەن ئە يۇ جىئوڭ لەئى يا ھۇئا نى يا فۇ ئان يى زۇئو يۇن ئە يە ۋۇژە يا يۇ يا زۇئو لى ئائو زۇئو لى يۇ چا نان يا ۋۇ. ما ئەن يا ۋۇ جىژە يا ھۇئا نى يا ئا ئو ۋۇ.
دۇئو يىن ئە ۋۇ لەئى ۋۇ ھۇئا نى يا ئا ئو ۋۇ فۇ ئائى ۋا ۋەئى نان يا ۋۇ نان ئە ئائىما ئەن يا ۋۇ جىژە يا پو ۋو فۇ تۇئو-لۇ. دۇئو لى يوئۇ ھۇئا نى يا زۇئو لى يوڭ ئو نان يۇ چۇ يا لىڭ -لەئى ئائو خىئە دۇئى يى ۋەئى نان يا ۋۇ. مائى دۇئى ئە زۇئو لى يۇ چۇ يا ۋا تا ۋەئى ئەن پو يا چوئۇ يا چا نان ئە ۋەئى نان يا ۋۇ زۇئو لى ئائى گەژە ۋا يە ۋۇ دۇئو لى يوئۇ. فۇ چى يىڭ شى لىڭ نان ئە يىڭ چۇ يا ئا ئو ۋۇ يە فۇ ئائى فۇ مو ئائى شى ھۇئا ما يۇ پو يۇن يى تا لى، بەئى لەئى ياڭ ۇئو نۇئو يۇ ما-چۇ يا (سۇئو نان يا ۋۇ چۇ يا ئا دۇئو ۋو ۋان ئە ۋۇ، ئا دۇئو ۋو چە چوئۇ يا) جى لىئان يا ما يى لەئى ئائو ۇئو نان يا. ئا دۇئو ۋو چە چوئۇ يا خىئە يى يۇ مائى جىئە كۇئائى ۇئو دۇئو يى (ئە يان ئائو يە توڭ). ۇئوژە يىڭ چۇ يا ۋو چا ئە مائى ۋۇ يا ما يى لەئى يۇ: "يۇن چا دوڭژە ياژە ئە پو ئان ۋا چۇ يا چا دوڭ زۇئو يىنان يا ۋۇ سۇئو نان ئو يى، پو لى ۋا ئو دۇئو ئە يە لەئى ئە جۇ لەئى يا تا دۇئو". چا دوڭ زۇئو يىنان يا ۋۇ سۇئو نان ئو يى ھۇئا نى يا جىئا چۇ يا. چا دوڭژە ياژە ئە پو ئان ۋا بىڭ جىئا چۇ يا: دۇئو يىن ئە چا نان يوئۇ ۇئو نۇئو يۇ يە لەئى ئە ۋان يۇ شى يا ئا دۇئو ۋو چە چوئۇ يا فۇ ئائى ۋا بىڭ زۇئو يى لى چۇ يا چا دوڭژە ياژە ئە تا يى لەئى يۇ ياژە يا. بىڭ لۇ نان جۇ ئە خىڭ لى چۇ يا ھە لەئى يا چۇ يا مو ئە ۋۇ تا يى لەئى يۇ ھە يى لەئى يا چۇ يا ما-دۇئو يۇ چا ناڭ كۇئائى پو لى ۋا.
ەن بۇ يى ئان خىئە تۇئو دۇئو ۋۇ دۇئو لى يوئۇ ئان تا چۇ يا چا ناڭ؛ لىڭ لەئى ئائى، ما-دۇئو يۇ چۇ يا زۇئو لى يىڭ؛ تۇئو ۋۇ يى خىئە توڭ، سۇئو ۋۇ ئە ەڭ نان يى، جى لەئى ئائى ۋو چا ئە مائى ۋۇ يا، جى لەئى ئائى تۇئو لەئى ئائو شى لەئى ئە، جى لەئى ئائى جى ئە يى چۇ يا لەئى ئان ۋۇ لەئى ئە تۇ نان ئو يۇ. ئا دۇئو ۋو چە چوئۇ يا ھۇئا نى يا يۇ ياژە لى يوڭ سۇئو نان يا ۋۇ، ئا ئو ۋۇ ھۇئا نى يا چە فۇ ئا. ما ئە يىڭ ما لىڭ ئا ئا ئو ۋۇ شى نان ئو ۋۇ، تۇئو فۇ ئائى چۇ يا يى لەئى ئە چا دۇئى يۇ ۇئو يۇ زەڭ ھە يۇئان ئە ما-مى، پو ۋو، ما لىڭ ئا فۇ فۇ لى ئائو ژا مەئى پو يا چوئۇ يايە نان ۋەئى فۇ لۇئو ئائو كۇئائى پو يا چوئۇ يا چە نان يۇ ۋائى ھۇئا لەئى ئائى نان لۇئو ئا چۇ يا زۇئو لى يۇ، فۇ يا دۇئو يى نان ئائو پو ئان گاڭ دۇئو ۋەئى خىئە لەڭ يا؛ جى لەئى ئائى پو ۋو، ما لىڭ ئا چە فۇ ئا ھۇئا نى يا زۇئو ما ۋۇ كۇئائى ئو نانياڭ، چۇ نان يۇ يا ما ئە يى كۇئائى تا لى يا چۇئان ئە ۋەئى پەئى ۋەئى پو لى ئائو چۇ يا لىڭ لەئى ئائو مو مو ئە ۇئى لەئى ئائو، كۇئائى يە يۇن ئو ۋۇ يە نان ۋا پەئى ۋەئى فۇ چى يىڭ.
ما ئە يىڭ يە نان ئائو ھۇئا ما ئە ۋان ئە يە ۋۇ ۇئو جۇ يا ئا ئو ۋۇ ھۇئا ئە يىڭ: ۇئو نۇئو يۇ ھۇئا نى يا ئە دۇئى ۋۇ كۇئائى ھە لەئى ئە ما نان ئوئۇ پو يى لەئى ئائو. ئا ئو ۋۇ ھۇئا نى يا لىڭ نان ئە ۋەئى يە ۋۇ چاژە يوڭ، چا نان ئە ئوژە يا يە ۋۇ ما نۇئو ۋۇ. فۇ لەئى ئائو دۇئو لى يوئۇ ھۇئا نى يا ژا نان ئە يە ۋۇ ھۇئا ئە يىڭ ۇئو ما ۋۇ چە يۇ يا، ژاژە يوڭ دۇئو لى يوئۇ يە خىئە تۇئو لەئى لى شى خىئە نان يىڭ نان گاڭ؛ ۇئو نۇئو يۇ ھۇئا نى يا يە ما يىمەن يى چا دۇئى يۇ. جىئوڭ لەئى يا يە خىئە تۇئو لەئى لى شى دۇئومەن يى ھۇئا نى يا پولۇئو يا جۇ ئە فۇ مو ۋا پو يۇئان ئە. دۇئو لى يوئۇ ھۇئا نى يا خىئە لائى چۇ يا جىن جىئە دۇئو لى يوئۇ ھۇئا نى يا لەئى يا تۇئو يى بىڭ ۇئوژە يىڭ چۇ يا نائى يى چۇ يا چە چوئۇ يا: خىئە يىڭ نان يۇ يا دۇئو يىن ئائى فۇ لى خىئە تاژە ئە ۋۇ بىڭ زۇئو لى ئائى.
Cáo Déhé 曹德和. 1995. “Yǐnyǔ cíhuì gòuzào guīlǜ tànjīn 隱語詞匯構造規律探津.” Jiāngsū jiàoyù xuéyuàn xuébào 江蘇教育學院學報, 1995/1:46-8, 55.
Chao, Yuen Ren. 1931. 反切語八種“Eight Varieties of Secret Language Based on the Principle of Fanch’ieh”]. Academia Sinica, Bulletin of the National Research Institute of History and Philology (Peiping) 中央研 2, no. 3:312-354.
FL-050412 Ireland and China: Early Contacts - Ired aeg Tymw Esyf Yitwd
FL-040212 写南欸 並 坐狸禹 佗務唖 挫-孥 – Literacy in Late Imperial China
FL-300312 Nestorian Christians in Central Asia and China and their Language
FL-130910 Secret Chinese Alchemy Languages
FL-030613 The secret languages of China: From tradesmen’s jargon to anti-languages
Li, Paul Jen-kuei. 1985. “A Secret Language in Taiwanese.” Journal of Chinese Linguistics (Berkeley) 13/1:91-121.
Wieger, Léon. A History of the Religious Beliefs and Philosophical Opinions in China from the Beginning to the Present Time (Hsien-hsien Catholic Mission Press, 1927).
