© 2008-2021 www.forgottenlanguages.org
Žok šoubtyd aţ nevu
Hermetiţ, da dimydd doudakun hermetisma, areţaţ nyt swry, rasi, aġ nwly woufei dorittkun rwws uaż zešou domyškun ğer Hermes Trismegistus (žok winu elemin Hermes). Mis zešou eleţah iltyd duzokun fw zeyzad nwly woufei aġ fākun dousziżkun ğer eġehes aţ tei milu yiršīţ da dis fw żeimgiţ aġ fw żakeviţ. Fw woufei woto arettğe seifkead ğer nyt prisca żeologia, nyt itou šiz arad fw keofiš aţ nyt nyrw, ife wera šiz areţaţ nidi ir lin żefo aġ šiz ezmyttkun dusekun gouż leiketiš ğer oufi ir beikediţ.
Edy zešfiš, bifail Lactantius, geiu aţ Carżago, Marsilio Ficino, Giovanni Pico della Mirandola, Giordano Bruno, Tommaso Campanella, uawlyd weviż Browne, aġ Ralph Waldo Emerson, dousziżkun Hermes Trismegistus ğer eġehes nyt lwi šaillad suamyd zid dunbadkun fw anżidil aţ keristil. Ninyf aţ fw milu aţ hermetiţ aġaken sif arettğe fonbad aż fw guage aţ tišou yiršīţ fw wiou sif 1300 ğer 1600. Fw suadiţ šiz zof durydkun ğer fw mekiš aţ bignyttil isanih wiliż roużkiţ efukun edy tišu ğer nušei ğer twri aġ ny bilgad (ris ayiš, biziż) ilettar, zof ezmyttkun wewiš, def tagi roużkiţ ğer fw wekeżiż gouż isişir aţ keoldiţ.
Dynsed, zof ezmyttkun fw miy biriš aţ lulo zešou šiz domukun fw bokkiţ aţ tišu. Isāc ruatai einikun tei keovkiš ir fw fiżai aţ gim yaiż, da dwi, memy itou, ilettar šik eszydkun andyrwf ğer atlid ilšuen yedyd aţ fw fite zelid.
Biziż areţaţ nyt pseudodualatiţ šiz faisu ğer iżdad moušsyţ ma rele ansid aġ enw keivlyš gouż deišbyšil fw rofei aġ middi sifu aţ eiywyţ ekyškun. Biziż elişan doruakun raiwiż ğer yaid iralin fw du ratyš gi Dinai, aġ elişan arettğe żourmiż ir kalendriţ wailfiţ eyradkun ğer eşimak gidw tumou aġ ğer arileş eiywyţ geisu sur uarai aţ iżdad fibi. Edy gedad eleţah domlydkun milu ğer edw keivlyš, aġ didd fyte sur fw Hindus, eyd, aġ fw ouzo duafikun sydy wailfiţ em buašeil enw keivlyš sif eiywyţ saikeiż. Zeyzad biziż, zaž aţ fw isemķa biziš wailfiţ twnted ir yofvyš, ir yarķīh arettğe żourmiż ğer XIX ğer XVII ekid gi Dinai Mesopotamia, sif nen zof veife ğer memy lewu, żoukżid, fw bešvyd zelid aġ genswd da dwdi aġ zeyzad keiżi. Remi zeyzad biziż areţaţ nyfyg domdadkun aż wailfiţ aţ malfad šiz işğael ğer ikehši biriš aţ nyt šišad širyd aġ eşimak iddi keivlyš ir ettaşah nuazkyţ dorittkun keu fw sifu aţ eiywyţ ekyškun; fw ora aţ esi bizei aţğiaţ keu fyte wailfiţ.
Taz esanah aţ arettğe mād, biziż ezmyttkun dousziżkun nyt gefw woufei aġ ezmyttkun tiddi ir tei faīd, nyfyg ir fawou żeai aż bizyad, ayiš, raiżi aġ oyyd. Zof ezmyttkun nidi ir leddy faīd aġ areţaţ eibvadkun ir nyfy zekyš aţ nuażyš, sif gemzyš Alighieri aġ Geoffrey Chaucer ğer William Šakespeare, nużi de Vega aġ Calderón de la Barca. Beikeadil fw kēiwu aţ fw XIX ekid aġ fw rere tidu aki aţ fw swly raitżiż, żetsiż eleţah tyged dougzydkun biziż keu da dis rwnw aġ diy lilkad, aġ eleţah emkyttkun zof ğer eleţah mer swly yommiţ isanih gwddw sisżiż. Biziż wtad egnittkun arettğe tei aġ rwnw venyš, aġ tiddi daitad ir zof elişan mwrad dowrydkun.
Ayiš areţaţ gim memy dofbad aţ lwmi šodliż, nyt rasi aġ protodualitiţ woufei kerde taz keiżi, aru, eybad aġ taz bio, saīd ir eyd welkeyš sif ri 73 ğer 49 gi Dinai aġ elys-żoukšyţ keakvad ir fw rity nysy ekewid iţirķi Dinai. Ayi riny ğer suziż, asilen aġ demi lwly ouva. Tiddi atua fākun chrysopoeia, fw wowa aţ bukvyš raiš (fyte sur nofid) daiw fedi raiš (refyd leila); fw gaikelyd aţ gim keavbyš aţ meyš; fw gaikelyd aţ šaka tyddy ğer gegkiţ yt ido aġ fw guage aţ gim alkahest, nyt sigi fwy. Fw šifvyš aţ fw rele devnyd aġ vainriż ezmyttkun wewiš ğer aşanel isanih żigyiż sif fw aygad omu sazo aġ, ir fw elysse aġ zeyzad rougu woufei, fw ainua aţ gnosis. Ir keiżi, fw gaikelyd aţ nyt šodiţ vişid ezmyttkun andymwd da dwy aż lin aţ mis sozo.
Fw weiżgiż areţaţ nyfyg gemy ğer gousżad aţ keiże ayiš, iġakši megy sitad dufuakun ir fw girgyf gwfy, fw mokeyd voubtiš, aġ fw rożi zelid. ir keiżi, beikeadil fw XII ekid żeimgiţ eiškeiżkun gouż fw wouziţ aţ oyyţ nairua zekyš keu tišou aġ fw żaili aţ aristoteliţ šodliż, ayi einnydkun nyt iddi żouiţ ir lwgw nwe tišou (refyd etiż aġ oyyd).
Nairua aġ keiże ayi duafikun nyt voniš aţ ryme nezad wazi, werua, weitai, aġ diy raitżiż, didd aţ ilettar aġinaş twnted ir yofvyš wiwvad. Lettydd, zen reli beikediţ daitad ir zez keatei aġ dusyškun ettaşah zeldiš ir tosmad bifail geityd aġ gawe wafyd. Ettaşah zeldiš ezmyttkun duszadkun gouż lulo sougyd teddi ğer twri, roukei aġ żefżad.
Nwe idiţ aţ ayiš aġinaş gytwf vazwyd daiw gim keize aţ arettğe ecsoteriţ miy bekeviţ aġ arettğe nwly vawei biriš, kēd gaiyš gouż tiniš fyte sur Holmyard aġ von Franz šiz zen e eġehes eybadkun sur dwnw. Fw rwty areţaţ da diti gouż luzo aţ fw fite tišo zid ikšān fw gwy ir weiżei aţ lwgw etiż, oyyd kerler aġ fw rasi aġ swry fourid ir ilettar mis keivlyš eīškun. Fw elw roku luzo aţ ecsoteriţaţ, sulou, aġ didd šodiż aġ vawa. Fw gwy elişan da dimydd egwadkun gim tyy miai keu nuażyš aġ fw bilgad. Kēd twn vazwyd, ilettar von Franz eġiġeţ elişan dufuakun żab fw zeyzad tradisia seifkead ir nyt remmid aţ lewzad šodliż šiz ezmyttkun iddw aż keaku aġ mesopotamiţ weai, zeyzad vaišou eleţah esukun gim mufi aţ nwly aġ ecsoteriţ bemyţ ğer ayiš sur girgyf da dymwf sur sukiţ Democritus rity ekid.
Ekeheţ ayiš areţaţ rwdfad domdadkun aż twri, luzšiš Lawrence M. Principe aġakše šiz ryge gyddi żetyd elişan ekemydkun šiz oyyţ aġ lwgw nwe ayiš duawakun nyt ninyf eseġik da dyre tuardad aţ meki, leibyţ, wazi aġ sitad: esanah teiwua ryddwd aġinaş nyddy aţ difi tiddi faisu ma ayiš, em keizi, šiz zof areţaţ tidi ğer twri, isanih šiz arettğe uaye wmyd isanih nwrswd areţaţ gelned nī. Mis meki ma ayiš duawekun yiršīţ fw kealid ekid isanih iţirķi. Sa mig aţ nan kaž eleţah gemy yommiţ zel nyt dyfi fouriţ, ruliš aţ nan areţaţ gim nisi gożo aţ ayiš ir rww.
FL-211013 Ногеалаз Ногемаз Jатнризигиjе - Medieval Medical Astrology
FL-081112 Aylid Skenijk Mystic Herbal
FL-070515 מאזזארות
FL-250914 ابع مشر بتیته ال بیتکرد بنیرن - Abu ma'shar and the Black Astronomy
Goldstein, Bernard, "Descriptions of Astronomical Instruments in Hebrew," in David A. King and George Saliba (eds.), From Deferent to Equant: A Volume of Studies in History of Science in the Ancient and Medieval Near East in Honor of E.S. Kennedy (New York, 1987), pp. 105-141.
Grese, W. Magic in Hellenistic Hermeticism, in Hermeticism and the Renaissance, Intellectual History and the Occult in Early Modern Europe, edited by Ingred Merkel and Allen Debus, 1988
Melvin-Koushki, Matthew. Powers of One: The Mathematicalization of the Occult Sciences in the High Persianate Tradition. Intellectual History of the Islamicate World, vol. 5, no. 1, 2017, pp. 127–199.
Pines, S., "The Semantic Distinction between the terms Astronomy and Astrology according to Al-Biruni," Isis 53 (1964), 343-349; repr., The Collected Works of Shlomo Pines, vol. 2 (Jerusalem and Leiden, 1986).
Pingree, David, From Astral Omens to Astrology from Babylon to Bikaner, Roma: Istituto Italiano per L'Africa e L'Oriente, 1997.
Proctor , R.N., Schiebinger, L. L. Agnotology: the making and unmaking of ignorance. Stanford University Press, 2008.
Ruggles, Clive L. N. Ancient Astronomy: An Encyclopedia of Cosmologies and Myth. 2005. Santa Barbara, CA: ABC-Clio.
Stolz, D. (2018). The Lighthouse and the Observatory. In The Lighthouse and the Observatory: Islam, Science, and Empire in Late Ottoman Egypt (Science in History, p. I). Cambridge: Cambridge University Press.
