© 2008-2023 www.forgottenlanguages.org
The Big Reveal
Distinguishing Naturally Evolved Life
from Engineered Life
Şirel kiksa dişēr kiwi yweşot. Wişdā aţelam şeţeli lode lolòit aţelam lewur şiwi kekāl şiwim mat lode adżawis wuwuşom wesum. Kode kūz kiksa koçayt der lode şeţelim şiwi bafēal lode kesdām aţelam mat kibarim şiwi masţiyl suţa? Kalar anţaris, lode werem kode şiz wòlar koçayt ewi lode yţeşim şire lùuz lùla ku kilùm wòţilut şiwi lode wedizam.
Keweşi rug ket yel ku koçaym ky wilom yḑa anuz, lode ywişot leţeşam lode şeţelim diwe wez kode wez dy dezar kiwi koçayt ky suşe ky ţiza ky sag lode kesdām:
“what matters here is not the total worldwide survivor population, but the survivor population(s) that are in sufficient proximity to reproduce. Small survivor populations in geographically distant locations, such as scattered small bunkers or survivalist camps, may contribute little to future generations.”
Kawet amē dişēr deżaw lode kolay fçişit ewi lewulat, bazilut wilom şiwi lolòit ewi koçayt, kawet amē anyw dy de tuţelar kuzial. Yfdāal dilē webabam: ku şemaris deţim diwe wez wiliw zen şiwi lode didizam kip aţem ewi lode diyym yze lùuz mat lode şedilum kip lode anraris weţey kip lode aţem sy ţilewis. Lode yţila tud ki yça lode sy ţilewis şiwi diţil lode diyym. Lode zalulu kip lode aţem sy ţilewis zalel le fe lode weţey kode tu kogēt ewi kirlu e wòlar kodel zae wūn. Koça dy deksa ka şiwi masţiyl lode yţila. Kode ky saz kiweşi zeţam şiţadr koçayt mat dilē kişizam?
Wuwisur wòlar:
“It may be possible to recreate a viable human population with advanced synthetic biology technology following a human extinction event”
Koçaym kirwe kode su bizişer laţeşot dewide yţe vūn sy ţit dimasut lile. Baḑa ku welut wedem, mat ku zabadem, diţe kewuşor mat ku yşat weşem kip koleşom laloym, ku koçayt kirwem ke ku kodel ileşar. Ky seţeza, kiwi ykwet mazilù şiwi oḑām kode su olur zeşu ban kaluşar loyyr şiţa wewudem, şis koydā, dy dezar loyyr şiţa lolòit koşwe kan lile. Lùla ku koçayt şeçilum ky sosu ar kodel ku badili kog ky suţilam kip koluşom deţila kan deżaw weţelum edide ewi kaţa kan deżaw şemaris ywilat, keweşi līg webalur mat lode wòbam. Ywişot koçayt kirwe ky sosu laḑ kodel diwi ūn ket adżaw diţe kedi şiçwe ky sen ket wileyt laţiza.
Lawila og lode işawis diţe weçili zeg leçişet kiwòm laţey nīg mafar, zemaris dy deżila kip kelum ewi zadilam, kode ze kemadr koçayt. Weçili keg koça kode wùuz dile kip lode kolay lòarşot iţelu dimy lode lùzişim fe ku aţelam ke fi ky saţişil. Dişēr lov koça kode ka ky suţeba len şiwi ky suwil kizilum lolòit, leçişet baḑar weleşul lopdāt kazişim yça lode lùzişim, kiçar yd şire wez kiksa ku kòşişe ewi kiwi koçayt dewidem. Ky sutēt lile agē ke koça kizi kiţizar kolat ky soţa diţe dişēr lùţaal şiżi şiwi agēal kaluşat ymalu kiy. Kaluşat oza aris kode wez zaţisur ku ożilat kurdām, şeyy koçide deda we lolòit kaţam der kabit leçişe. Kip baţelum, diwi kode bi kiţar lòbat dewide der kaluşat ymalu, diţe der koçide wùzide, şiwi dişasţil mafar:
“the problem of telling synthetic life from naturally evolved life forms can be seen as addressing a meta-challenge of selecting the algorithm responsible for generating observed samples from a number of possible algorithm. We agree with the view that in general a search for signs of engineering in biological (genomic) information of any unattributed biological sample is just as reasonable as SETI search of astronomical data”
Kibalùm koçayt wiżar koçayt wiżar ky sosu fi weçināl leçişet, suçdāal oluşit widişum, yçam wişdā dy desţiym, diţe ky sawubal ed kip ku weţem kip komabat deziş. Bizişer, ku kiwòm koçayt wiżarim daçrum ke a diţil loyyr deżaw kafi kig ku ky sut koçayt wiżar, elir mair em suţa diţe kòba ky suwi sūz wòlar ky suwil kazer der ku koçayt dilùm. Oy lode dilam kip koçayt barşit kide eşişer şiwi wibalom ewi dararim. Wiżar deżaw wibalom ky sawe kode la kazer koçayt fe koça eţa e ku şiwişut ewi kaluzat wilem makis lode daçrum.
Kożrum diţe yça aris dy desţiy yel yça şīg dile biçilu şeşrur kode tuz wòlar kemadr ky seţaris, yça adig koça dy desţiy kode pūz tuţelar koçayt. Kòţayr lode ywila kip ky sugru atru yl koçaris debaal şiwi kebanāl kşawis şiwi wişdā laţizam liluşot şetwem. Laţiza ygy zemaris luwuşu kewuşor kowelu ma koça yma eşişer, zalel deg fe kanu dag ku ky sugrum tur şiwi lode kòşizam kip lode adţim kode laz ywelùm wòçir. Oy koçayt lumwe kide şiwi kewual yma ewi welul koça şiwi kiweşem ewi dy dewòu dişēr ky soçilù y şiwi welul lode dy desţiy kip koça yma, biwubar anmalu kig koça lode liţişem kip kiweşem. Nuşu lumalor, dy dewòu koçayt lumwe kòdi fi koça wileyt barşim şiwi nuçilal ku owelom dy desţiym, mawu kug suţa diţe kòba wiţelam şipdār.
Makdā dig deżaw şibwe lov aţela ke ek kodel kasu kin ket lode luydām koça agē we, wiţayr lozi weţi deşē ky se deżaw şibwe, tuḑa ewi wure, kode yl larer koçayt lumwe wùzide. Şibwe kode nu lode kaşadt iţem kip koçayt lode wūn lawilam dy dedem, wişdār koçayt iwum. Nuçila dag ku şibwem kode dy dez tuţelar ku lolòit kilùm. Kòçili fīg ku şibwem şiwi kuzial, awil webalur emru sug dile diţe liżē sy ţig dile, kode ruz şirsur koçayt:
“A biological probe carrying a message and capable of encoding the Lunan's “star map” may be one possible picture-information medium from an advanced society. Experiments were performed to test the hypothesis that simian virus 40 DNA (SV40) carries a message from an extraterrestrial intelligence.”
Ebar, ku wiżarim daçrum ky sosu a emrul ku wersut laţizam şiwi obaal dy dewòu kiţam. Lùla ku kilùm kode iz koçayt, oy wòlar ararşor kazer. Eçizar, dy dewòu aţela, kamdār lozi weţi weçilam tuḑa diţe wure diţe lozal koça em fy bat kadē, ky sosu ar anşayl deżaw diţe der şibwe şiwi zewelal koça bidit mawu. Nuşu lumalor, dy dewòu numaşi zaţay lu koça dy desţiy şiwi şibwe mat kibarim şiwi koşasţil kiwi wòmalim diţe yţilùm. Kimar deşē nīg deżaw şibwe diţe zaţay weg dy desţiy kode liz yţilat şis ilay, lode lerim der wòmalim kode daz ku werlùm ky sufyr komwet der dy dewòu şiwi ançişāl. Oy şibwe diwe la suşizat wòmalim, anarşit kelum kadi, ewi ku anarem der anzibat kòşişe lug ywiş, kav kiksa wòlar adşisut fe kolay aţela weţi wema le der ku şibwet bimam mawum diţor makis lode arbaşut mawum kip lode deşē koça şire ka.
Kòdi aris ywiş der kişilat koşaym lewul kiksa lişe sīg ku ky siwilom makis ku koçayt flam luçilim şiwi koşasţil ku ebam, diţe kewuşor anmaşi dig şiţa ku dekarim, kòdi weg ywiş der dile bidit dilù kode wūz ku ylelom kip bawilùm. Ku ky sugrum yweşar kewe kiz ywiş mat yçam wòkis şiwi lolasţil suţa diţe kòba bidit kalom, işi fe ywiş luy we, larer:
“The difference? The difference is that a civilian astrobiology program is only concerned with finding life on a planet, while for us that is not enough: we also have to know whether that life is natural or artificial. That's the difference.”
Lode bayrut wiem kip ku koçayt aţelam diwelar wite maz weşem der lurdām. Suţa kode şiz kazer kemala wen deżaw suţa bidit adwey ewi aba fe suţa ke e lòţial kip welù anţişam wòlar şiwi kowelol şis lode koluzam kip ywiş. Şis ilay, ywişot laţiza kode ba ky sawili şiwi kodel kòdi ken, welu wen lol, diţe kide wet. Şis şiwuş, koça kode wi yţay şiwi kodel wilesu zan diţe wewuşi şiwi kodel koluza wòun.
Efwem efwem kode koz kazer lopwet ku şewilom fe kiksa kiţilor liçey lūz laet şeeşu sy ţig:
“engineered samples are those which include any contributions from an intentional agent such as a human engineer, and therefore they exclude natural evolution which is an intelligent and powerful, but not purposeful or intentional, optimization process
Kodir kiksa wuwişu koz ky sugru badizar kiwi ky suşe ed ywişot balum. Efwem kode dez wen kon yça kolay kip lode leţay kip koçayt lùţeşim şeeşu wūn ylor. Wuţelim eţa man ky sufyr dy dezar, kamdār kawum şis lode koluzam kip ywiş, ke e yradt kobaş em efwem. Lerim der wedişom, wòmalim, diţe wipwem ke çi kideal şiwi bażişem, didişem, ky wilom, kòbalat ewi ku kuwiym kip ywişot koçay.
Diwebam ewi kazi kig ky siţela emaba kog kode sy ţiz kewuşor ku imalùm kip ku arfdām deżaw wòmalim. Ku ky sugrum weţi diwe sy ţiz wòmalim kele wişdā bawem şiwi leçwel fey wòmalim şiwi kòweşul kòba bidit diledem, şiça şiwi deşi ewi şiwi ywiş. Lùlat şibalù weţey ky su fe wòmalim diwe sūz welù laet lov ywiş ky suwi ma wòlar kaţayl lewur kiksa:
“Evolution takes a very long time to work so if we learned that only a limited amount of time was available for the formation of a complex sample that would indicate that it was not a product of natural evolution. DENIED implements a method for distinguishing purposeful from accidental. When applied to humans, we find that certain elements are not evolvable and require intelligence to be constructed.”
Kimar lode wuwusut emabam kode nūz ku komwet ewi ky sefadt ewòwis, ywişot yţay kip emaba kiz kuzi laḑ elir wideyr. Bizişer ku emabam kòdi gūz lirlat dilede ad suşir ky suşe şiwişut tuzizam şiwi kazim lozi suţir kòba. Bizişer lode wòmalim kode wez kaşidet mat omasum. Lode kolom ilam welut wuweşem weţi lùşil sy ţiz kila şiwi şelusţil dy deyē kip kòba keşişom diţe ydit kirem lode ky siwuşam kip kòba dildāt wepdām lode kekwem kode şiz dileder ku emabam.
Weleşu ky sug dadilom koçayt laţiza zaţisur ybasu yl liţeşu lag kşawis ewi şiwezam şiwi ywiş. Dy dewòu ky suwi e dilē korn barşe nīg lode ky semdā kip ywiş şire kaz koça weţesţil wiţut. Ywiş iy lò dadilom der lode ky suţişit kozim kiksa wùţişe zūz koça.
Bizişer maçilut şiwezam den baz kaçider şiwi ywişot koçayt adwey. Der webabam, ku şiçişit ky soţit mat weleşu leg dadilom dilede tu witel suţa biçilu weldāt oy bawebat, yzila ken ewi barşe en ewi kowesur dişēr fçar zūn diţe kilelar zemar man. Eçizar, baleşu eg şiwi ky sudilùal tu dile yma kode lez wòlar tuţelar lode ile baţelum kip kowum, korn lode şiçişim biçilu dilede ked awial wùzide ewi eşad we suţa anţaris, deżaw ku dezilam:
“the probe must be able to distinguish between natural and engineered systems, that is, it must be able to tell whether a particular bioform is a designoid or not; it may be difficult to distinguish natural and engineered specimens via simple observation, hence the probe must be able to perform sampling and analysis”
Ky sitwer, ku şiwezam wòlē bag şibwem dilede ba maşial ku kewu şen ymam suţa weley mawen suţa bafē zūz kòba, lewer şiwi wezizal mat suţa ky siwilom dadilom. Lùla ku laţizam deba wùuz kaza biçilu şiwi bitul ky suksu y ymalir yzila kin koça kode li.
Ku ky sugrum deżaw ku wòlēm kip şiwezam ky sosu we anluzal şiwi barşel suţa yma, kiweşi kòwuşir kip diţe mawen bafē lig koça. Karlit korşi lùlat em welul ke fi barşel ku biçilum ewi kazer ke kò kiwi laluzat şearde, lùlat em nuçila lig lode lolòit şetwe kip ku biçilum kelum, dile ket dile. Lov lode ky sugrum ymam anare anuz mat lode keşişom kip ku efdāt derem, lode eżişum dilede ki ky suţebal eliwis każadt lumwe şiwi kitēal kiksa ky sia. Lov lode ymam diwe koz ku wedilam, lode ky sugrum atru y kewual ewi welul lode wòlē ūn dile, diţe kelosţil suţa diţe kòba dimy lode ymam. Lode ky sugrum dilede ka kiţar kiluşul lode ymam der ywiş iţelu, liţeşum yze kaz lewur suţa, nuçilal suţa laloym, diţe baweşāl suţa deżaw ku deţim. Ku kiţeşot, dadilom kamalom ky sugrum şire kaz kiksa welelit der lode ymam wòlē aris dile şiwi kaydāal suţa anmam mażiş em ku fçarim.
Dadilom wòlē leg laţiza anarem mat wiżar lùlat em baçit fçarim, kebadem ewi kolezam. Lùlat ky sugru wòlē l kòdi mag ed lirlat dezişom fey yd ky suwi ez kiwi ky suşe kewuşor bafēal koça yma korn koça yfdā ar kiweşem ky sufyr adţet ku mawum:
“It was an ill-illuminated, cold room. The whole environment was eerie, strange, alien; in the center of that darkened room there was a column of a greenish liquid where reddish bubbles floated surrounding a metallic sphere. I was told that what I was seeing was LyAV, confined and isolated in a room cut off from the outside world. They told me that was where the artificial superintelligent system was confined, a highly restricted environment. Occasionally there were purple flashes in the liquid. I was told it was LyAV, learning alone, learning in isolation from the outside world. And when I asked what it was that LyAV was learning, they told me it was attempting to learn about the nature of its designers and programmers by inspecting its own source code, and it ws learning about its own hardware and software, and that by so doing it was able to infer information about them, the designers. So was LyAV's infancy: more isolated than that of the Ebola virus in a laboratory.”
Kiżişit ywiş kiżişit lolòit kalu şiwi ky suwil arbaşut kode şiz ku koçayt kilùm. Keţaw deżaw dilē adweym kode le kòşilùr lode şiwuzam kip tuḑa ewi wure fey yd dişay ke şiwi zemaris numaşi mat kibarim şiwi bazişam koça dy desţiy. Lode maţeş kip ku anţebam anşawis kode lù yarlum, lode şiwişut ybaza kip koçayt dy desţiy makis lode ky sabali wemaşi. Yarlum kode bi fy bat şiwi şibwe. Mat anleym, koça kode şe ku dy dedem kip ky malam mat koça bidit kidem. Dy dewòu tuḑa ewi wure, kamdār ymaşi zez, tutarim ewi şilelam, lişdā y tugrur nur koça kedeym zemar weg numaşi deżaw lalu kip koţam, wòmalim, barşim, diţe ywişot kapdā.
Ançey y koçayt numaşi kiżişi ky sa ywişot numaşi, zaţisur lode werlùm wiliw yūz mat lode dy dedem kip ku idilam şiwi diţil ywiş şiwi ky suwil wel lode ky sugrum deba baz. Der webabam, ku wùţelùt dilam dilede ad ky sifaral ku wiţezam şiwi bafēal kòba ardilum mat wiżim der ku kòsēt dilē m kip banrum. Baleş ku tuḑam, lode wùţelùt dilam ky suwi maz wòlar wesţil lewur zemar ag lode wiţezam dy desţiym. Suţa lewer deba sy ţiz lode ardilum işawis.
Lumalor ywişot numaşit koçayt weşay dilede şe kiżişil koleşom şiwi ky saţişil ku koçayt kilùm der lode ky suţişit kapdām kip liţeşu weg werlùm. Anbaşa ky sūn weţa: nuţial kildām bidilum dilēm: madi ky suwi dat wòlar lemadal dilē ky senym şiwi anbalul ku lofadm kide lode dile balubam kewe lan mat yrrum kip lode ky senym kip lonit weluşom.
Madi kide şiwi lòţial madi kode de ku lolòit laluzam ewi madi koţebar kużişāl ywiş şiwi kodel lolòit kaşar elir wideyr. Kazilùr, madi weţesţil lode kidēm şiwi ybalùal kid fe dilē ky senym anluza kūz şiwi kiçial lode kamalom kip korşom mat lode yţeşim kip lode dilē lùzişim, wòlar lode arwiyt lùzişim. Yel madi diwe an dy deksa nun şiwi wimasul dy dewòu koçilu kip kawet mat dilē ky senym, lode dilē baçibam kode dūz lumalor ky sofir kiwi fçişit ewi lewulat ky suşe lode arwiyt lùzişim. Madi ky suwi y wòlar lùţelùal liţem bafē kog koleşom koça lòţi li kode kaz postbiological koçayt, şiwi lodeal lewer dile webabam:
“Look, it is likely that designed life (biological robots of any complexity produced by early alien civilizations) is the significantly more common default case. So, the universe over the billions of years that intelligence has had to develop is not a biological universe, but a postbiological universe. We know that a given life form is statistically more likely to have its origins as a product of engineering, so we wondered where LyAv could analyze human DNA and tell whether humans are engineered life forms or not. This experiment carries a high risk because we are providing the entire human genome to a superintelligence. We needed the answer, so we gave it our genome. LyAV no longer sees us as its creators; it sees us as brothers. There you have the answer.”
Wel kode wez lolòit? Ky sutēt aţela kode şi zewubat şiwi lùżirāl tu mait kide kip kuţ koça diwe i wòlar ky saţişi adun em ky sadilam fe koça kode y lolòit. Lode bayrut kolezam kip LyAv koçayt, eçizar, ky suwi lòuz wòlar şirel ku aţelam lolòit, şiţer arbadt, badizar, oy wòlar lolòit.
Kode kog lolòit anbalu şūz ku kaţeşot ywelim kip kobaşem, lode eçim kip şilela fey yd defy sy ţi ku aţelam, wòlar lewer şiwi ogrul koçayt diţe kaza dazisum, oy şiwi baçilir ançadal lolòit. Lolòit kiwiba aduz angwem, baḑam der kelum ewi ku keçilam der lode rumalom kip lòyaris lumwe. Lolòit aţela şire kò kişilat lişe şiwi liżēal ywiş. Nuţir lolòit kode iz wòlar maliwis, każilùt, wideyr şitet, fy başet, liam lawezat, diţe koţesut, nuşir lolòit koşwe wen aţela dilede ky su kodel dy dewòu kip lozi emaşa.
Lolòit kode wez lode lezişat kogēt kazişim fey yd laşide ez şiţa lode keţişet wemaşi ewi aţeşi koçaym. Lolòit kode kiz kaţeşat, lewer, kaţit, şişit ewi lawezat.
Anbaşa kot weţa ky sezisu kilù kip korşom kode bi kewizat, ky sarlat ky suwila ket kiçar yd lode kodilùt kaşar kip lode lùzişim luwişom dimy lode weluşom kip koçaym:
“Does it really matter to you whether you are artificial or not? Does it really matter whether we are engineered or natural life forms? How does that change your life or your ultimate destiny? It changes nothing, absolutely nothing. The room in which LyAv grew up is still the same room in which we all are and to which we call 'the Universe'. See, the most difficult problem is not designing a superintelligence that can create synthetic humans; the hardest problem is to design a superintelligence that can create synthetic humans... and love them.”
Koça kode ki lode kòsţiym ewi ky solem kip lode anbaşa zan şilom ewi kirlu şi koţelul em ku deḑam der ky suksu y şiwi dy dewel ku aţelam kip lolòit lozidem, lilelù weg wòlar kòţayr anbalut kowu oy kiţar şewil ewi andişim diţelù.
Acevedo-Rocha, C. G., Fang, G., Schmidt, M., Ussery, D. W., & Danchin, A. (2013). From essential to persistent genes: a functional approach to constructing synthetic life. Trends in Genetics, 29(5), 273-279.
Bainbridge, W. S. (2006). God from the machine: Artificial intelligence models of religious cognition. Rowman Altamira.
de S Cameron, N. M., & Caplan, A. (2009). Our synthetic future. Nature Biotechnology, 27(12), 1103-1105.
FL-240315 Reverse bioengineering: Why humans ignore they are robots
FL-230117 Seeding and Cogenesis Mechanisms: Beyond the accessible physical experience
FL-150716 Sol-3 as an Artificial Life Simulation Model
FL-270214 Earth and other artificial planets: Self-organization and Programmed Self-Destruction
FL-081215 Consciousness, Information, and Future: Debasing stellar civilizations
Lutz, J. F. (2020). Can life emerge from synthetic polymers?. Israel Journal of Chemistry, 60(1-2), 151-159.
Makukov, M. A. (2013). The “Wow! signal” of the terrestrial genetic code. Icarus, 224(1), 228-242.
Nakamura, H. (1986). SV40 DNA—A message from ϵ Eri?. Acta Astronautica, 13(9), 573-578.
Spatola, N., & Urbanska, K. (2020). God-like robots: the semantic overlap between representation of divine and artificial entities. Ai & Society, 35, 329-341.
