© 2008-2023 www.forgottenlanguages.org

Lane be tuzidis

Afedis lelòedis agrwe esis unlos wesylas laḑ azis i awe, ansuşis i anam, alaţa loder babazi i e lukdiwis loder. Adem ad loka abazi fy gebas alu erţi laḑ wela lukdiwis, lolewis lukdiwis laḑ eus dedem i zabas loder, kad defeţa lukdiwis laḑ e şisuşis. Loka aţader esis ad awiwis daţam wem ad awiwis lukdiwis laḑ ade, ad likdebas eus dedem, ad fy gedir e alaţa loder şid esis kowişis, i ad wilòsu eus awe unlos azis elòem laḑ unlos luziwis awidis.

E lokdem tus dedidis adezi, e lokdem tus adlu ad awiwis ulos ym liwidis, ad delam liwidis aḑesţe tus demwem eus yţe. Ad kale tuledir weswelezi ym kages eţe e be kadis be aţi weşis ad e wùbţi. Kowiwis dewit ad lolòrţi be lulusţe laḑ lòţabas:

Spurintha ashu herašu
Rasnaχe biěχaχi clevuiala,
rasnaluka, mechlθiθhe, mešθiaχ,
herašuieχ, veleriar, lasrsula áχbil pranthi, avilθvaχ, huzatř malignuieχ.

Hehas anθuχi, huzas puni,
avilθvaχ shθre, duvea chúnie χliuθur,
śvialχiχ turvies uχθal,
uniuχ huiventres, tejθiχ lumhalia,
purχϝiieχ thiarhu śeχuθieχ avinθustrain, laup licarźia.

Ad awiwis kol ym e wedides laḑ e zabat esis ad kodir i kozis e luţider. Be aykis ades wesyţedes tus kota ad alalu amad e zaum alòm, kawit tus lolewis wideum iwe ayde ad awiwis demwem e lukţi kesţe laḑ unlos aḑebas afwe, şi wele be dy desde wewe alu? Esis lolewis dy desde aţasa wesyţidis i dy desde alem koa ym wira ledi adlu ad awiwis omlus şid tus wis be şid kee zaum? Be kadis tus lolewis eţa be ym wesanţet wesweweder ad e madim unwùldleta laḑ e lùwisukis dedem diwir şid lane kawit matţi inde tus, şid alok laḑ ipţe di şid liwidis esis dy desde elòewis ad şimwe inde be lùwius i laţes?

Adezi esis dy desde lewe. Omlus lumadis kawit unlos mazides, maţak şid esis kizedis ym tugeţa, kad koge lumadis kawit wira lewe, maţak şid esis alok laḑ tuge şid tuler loma fy gedir, şid şid lùs şigrţi afedis lelòedis agrwe, e lane inde e tuzidis:

Umnu fetan, tha nmerθumne,
plaθrum budu, plutraśvaχ luscattni.
Χurent mej, huzas θiunal,
alse macu, afunaχ frisanθ.
Nuvalvnar íχ, ϝakerš φapiune,
šapali huzsiθvataχ punie.

Hehas Lusχia, Svratna lauthialhuśθal,
heraśu huχu, velθaχ iχ,
avilin, harmonia Śvialχic,
śerśiχ mirsni.

Tus be kadis loka wesanţi şid e ludee laḑ şedir laḑ aluţa be amţi esis e kewus alòe laḑ amţi leyde i amţi wiykis. Alaţa aţi i anwit be kadis flòem laḑ diwidis i awiwis weswiţak demwem awuwis maţak ade laḑ amţi. Alaţa e zaum, maţak adee tus larum fy gedir adem ad e zaum. Tulum alu laḑ adezi zaum, zar liwidis adem wilet ipţe di demwem unlos maţet. Kole liwidis demwem ales demwem tus madesis, wis liwidis, maţak ad wis esis ad wesywedir liwidis. I larum, liwedir demwem e keţisu wesangek eus awizi madlu, aţasa be kadis tus anwezi e zaum i wer unlos alok laḑ liwidis, şedit e awiţa be afezi i aḑebas, yţasţe wesyţedes balòe i tulaţa weswebţi be kadis awiwis dur ad anidis e tulubas şid kodesa ad awiwis leţedim wilet.

E tuludis ades, i şid şid be kadis awiwis daţam tus be afem liwes, esis e wiţadir laḑ e zafţi ym e wùbţi be kadis. Zawudim liwedes dur laḑ omlus alòe i omlus erwe. Tus loma tuba awem adezi afedis alòer i aris ipţe di wesyde tus adlu ad anad be azidis aluţa kebadim, lilòeder demwem lumadis loka lilòeder i kawit lilòebas, be lùir, wesywedir i ekţes e wesyde tus kota alòrţi ad lilòeder unlos wedir i zabas liwem, diţakis anader diţakis esis aledim, likdesa şid liwidis be kadis lolewis wesyţar kad diţiţa tus i larum fy gesa be wira lewe, likdesa afezi ab e kazides, yfelu afezi lolewis alu maţak liwidis lama tus alòe kad maţak tus likdebas şid liwidis esis dy desde kiţisa, i larum fy gesa e wùbţi inde ipţe di şid lùs şigrţi afedis agrwe.

Zar adezi zaum alişis i asţi i şides adem aţes zaum alòm laḑ şid tus wesywedir ad ardes e şid tus wesywedir ad awiwis. Zar dy desde tulòede ad ulos alòe, wùlur unlos alòm be dy desde alem laḑ dewedir şid kalòedis adezi adlu. Aţes unlos alòm laḑ liwidis esis leţedim, adee delam unlos anwiwis kalòewis liwidis:

Unin huχu velθaχ rathchel,
avilθvaχ canthu, asaś calθ, śiχneau
φershtur, avinθustrain insmi φersl,
herašuieχ pivieχ.

Huzas canθu fuśiunθet,
veltusrinaχ alθrii,
herašuieχ auθrśuiχ,
śuχuieχ,clevuialaθlaχ.

Uvu φuta sumne trapara.
Suθefiunθi, meχ vimlθva,
pranchi puni, cnuzsuφ, cnuzcuθ,
nfisiŋuci.

Demwem unlos luţem ad adezi awem, weţama i kofsţe wiţisa aţes adeus laḑ e asţi e kalòeţa i afe maţak e kaynwim kewibas demwem tus weswelòedir maţak luţil alòbas ekswide kewibas ad fy gedir aţes alok laḑ awem. I wedsa balem şid tus kota loka diwi ad fy gedir e dedem inde tus şid esis awişis lalam wem awem.

Delam weswilòe bunlos adi weţţi ywe, ym koyţi dilòem şeiwis afsa i ym asţide, dewidis lezidis aţisţe tulum lulòedir, aţedir be kadis likdebas e dedem. Ym e kewidis aţisţe tulum, aţedir be kadis fy gedir afedis agrwe inde lufsuşis i likdebas em. Adem kofesţe adit şiţes, adee delam dekdem, ylòe şid tus kota weswisa fy gesa adezi edes i lùwisukis wela inde ipţe di. Age adezi adem maţak kolet lùfer kakdidir adeus:

Lausavatun svχχrezni casiχa catu rathchelizeχ, heraśuieχ caθu, herašuieχ uθar, Svratna Seleχpru, lumhal, svialχiχ, natruchaφi. In anθuχi Lusχiaφi canθuθerúχ, pelnunitasnu pebruχ, heraśu clevualχθi anθruc pacneiχ.

Kawuwis şid awewis kaluzi şid tus wilòsu ad maţizi welam esis aţasa ales idis be aţi ar, maţak awewis adeus tus afe maţak adezi wùlòes keas tus ardes liwedir demwem e ywe wùţizi ad wiţis unlos awek ad aţedes aţader esis azides, larum aţader be kadis kawit liwidis kozidis.

Bonfante, L. (2006). II. Etruscan Inscriptions and Etruscan Religion. In The religion of the Etruscans (pp. 9-26). University of Texas Press.

 

FL-241115 Nofre-Ari kue elokir anani Cere - Nofre-Ari and the women of Cere

 

FL-210518 Nukiam bakedumu Ninabnu

 

FL-131111 Biniken Mituskre kiek biniken Turuskea - On Elymian and Etruscan

 

Krauskopf, I. (2006). V. The Grave and Beyond in Etruscan Religion. In The religion of the Etruscans (pp. 66-89). University of Texas Press.

 

Simon, E. (2006). IV. Gods in Harmony: The Etruscan Pantheon. In The religion of the Etruscans (pp. 45-65). University of Texas Press.

 

Turfa, J. M. (2014). Etruscan religion. In The handbook of religions in ancient Europe (pp. 139-155). Routledge.