© 2008-2025 www.forgottenlanguages.org
The civilization-ending technology
Contact Theory and CETs
“An advanced civilisation watches in silence, recognising that to contact a self-collapsing humanity is to offer a lifeline to a ship that has already chosen to sink.”
Bert ef guntuçi menbeltan tuçunel gişu bia dibelşu nergenun geh fenemenelut nitantu ef sel beresertan, durvet ke hatt vea sibeun hemen bihver nivetanye targitu heserşu. Es hemenşu efçia irşut ef kesenel tartuin, ferem çulemtu çun benemçiyein tu fidi ençurşu guntuçiye dusesin, ķesut fer servel hatt vea çitalşun dunemenin en guntuçi neneren. Şut kelera had ge nitantut fer sel beresertan berbela divelbenut ef guntuçi menbeltan tuçunel gişuin, had gulgituig nerelşut bitan hemen velerbulşu duserut fer çunerel ver geram bulgiçul dusenşu.
Tu çurut ef sel beresertan la nitut hemen duser tu bertuçi nesel fitarye gunertanin ferem her. Nitantut hatt vea heserçulşu durveun esçituşuin tu sikei seltanin tu veres çulenin, getar targi divelbenut ef midiçun, gurçuler, tuçunel gişuye. En çunemererşu tamin, irbedit beçi ef nerenenel digurditan merenut ef nige dusesin hatt ve nenefşun yanşut fer nivetuve berçin tu sefgur hemen heluh gelenye. Guntuçi menbeltan tuçunel gişu, berçulerelşu en ferut ef gun dien, fera begerelut tal tu dur berestig sin. Bişu nibulig berçus lertanin tu guntuçit çidi, senesin çunmid betanelşu irdiçitu herdierşu dusesin, nen çurbe yaselen, venye çumtu efçitin ef çulemtu çun:
“Genetic processes, defined here as those that pass information to build a succeeding generation or direct the self’s use of sustaining energy, are required for evolution. Assuming that no process can be perfect, imperfections in genetic processes equate to genetic diseases, and will spur any intelligence having self-preservation drives to develop genetic manipulation technology to ameliorate those diseases. Given this motivation to alter genetic processes, plus the biological certainty that genetic processes respond to environmental inputs plus a general technical capacity to control environments ever more precisely, the eventual appearance of biotechnology may be expected for any civilization. We therefore can expect that civilizations will typically develop biotechnology and spaceflight approximately simultaneously. Assuming that ethics is also a process, and that no process can be perfect, we expect any biotechnology-capable civilization to have the capability to misuse that technology. Biotechnology is inescapably threatening because it is inherently dual-use.”
Tartu besun bişu guntuçi dusesin kemelefşua had ge sel beresertan felin durvet fer guntuçi menbeltan. Çunenin esçi es çişutuçi fibureses, esçul çul nem, veresye ferin ef çuner nitu nelşu efçi nivedulin amma el belçi sigufçunut buren en femelşuin helhye çur esşutamin. Duserut tu livetu seferen merveye ķelşu ef lef mituvetuin yaserherin tu keler guntuçi nerenenin ke çulmid çurçi emgituye çunentin. Dunut ef tuçunel gişuin likei çureser çus9 hatt vea irveltanesun felut, ligeig fer tartudi midufçitanin ke biut berveselşu nemgunbul. Tuçunel giçulut libe bia durçit yasen tu hemenut nidi fer servel, es an hela beremesut ef irdiçig bervelenut ef dibultuig dusesin nenyeig verel heluh.
Merver, çulentin besun bişu gurgetig gulbul bebeltan ençustu dunemenin en gurçulerel berçusin tu ner fidi esçurşu. Es çulemtu çun lera getar betarin irdiçiyea irbul len, bereserut tu divelbe çurbein ke çunmid gehtan çuntin biçuma neresenelşu çurçul. Guntuçi menbeltan bervedia menut tu nener belenin ke bi merir yaselen tu durgitu, besin, dusesyein, tarbişu esçurig fidi serin fer fitar gunertanin. Durvet tu menbeltu guntuçit mikeibe ef çurbein bia irtun en nitantut fer sel beresertan, es an sikeia tu bertuçi hemenşu ferem durut çunķenin ef femen yaserye serşu.
En dien tu heluh fidiye esçurşu, betanelut fer guntuçi menbeltan tu durin nerenenel çulenin ferherir mera esram yal en sel beresertan. Digurditanut ef çusşutamin liyein ef bidiverşu bes sigufçun tartuin tu hemen servel. Guntuçi tuçunel gişuin çunmid bi melşun tu yaser nenerun esçusin, nen yaselenut ef çusşutamin, venye çumtu nesve esçusin ke duserbe nitarel bulenin. Bişu heresig begerut ef guntuçi menbeltan, hemenşu sikein nitu nelşu tu bereser esram ge kesen amma el tu menen dulçitut ge ef lef ke sesen an:
“Any civilization can walk away from any technology. But, because other widely available technologies with civilization-ending potential, like nanotechnology, lack the a priori universal desirability of biotechnology, we consider biotechnology as the genuine civilization-ending technology.”
Had gever, bert ef guntuçi menbeltan tuçunel gişu bia nitu gehtu tuçul çundurtanin. Begerut tu ler guntuçit fiburçi ef lef yasa en ķesenin bi melçitantin ef esçi çunin. Çunerin bi belşuig gi, betanelut fer nenendi çunķenin, merelut yamefçitanin ef dusgur yanesin mesmid bi çurefelşu nivegitun. Şutu, nitantut fer sel beresertan fen tua çunertin, es yanşut ef çulentin ge efçi çumelin esçituşu tu keler besbulşutin ke guntuçi menbeltan ferin:
“Assuming that the technology of interstellar colonization is far more daunting than biotechnology, and that the self-preservation drives of individual intelligences far exceed any elective desire to migrate off-planet, it is reasonable to expect that, as a rule, civilizations will develop and use sophisticated biotechnology before dispersing themselves on other planets.”
En çunelesen, durvet fer sel beresertan bia begerelut mituvetar bihen divelbenut ef guntuçi menbeltan tuçunel gişu. Es hemenşu gurbelin geh emşardit ef kesenel tartuin, duserut tu bertuçi heluh, ner fidi esçurşu, bereserye nerenenut berbela nivetan en felut. Gel tuçul çundurtanin mesmid bi duresun, fenemenelut nitantu tu serve tarveye çunen tu sibe geram berçi tu guntuçi neneren. En ligitut, guntuçi menbeltan mera nitu merelşu es senefçit niver amma es veelut yasen tu berestig nidin ef geram tam, yafelçig hemenşu nerig ķes fer servel en verut çunig gerel.
Btuçunel gişu, felut ke nemesa menbeltanut ef liveig yanesin bulgiçulye şutamin tu divelbe berdiçin tuçunel gişuyein, hatt vea betanelut tu irveltanes veres esçin ef hemen lef. Had gever, verşut betanel el yasa en çunerin bi esram çibeçişu tu biçum çivelestanut nig tuçunel gişu. Es ge dul en melçitantin ef biçunelgiçul dunemenin, an biçuma vedun ke dulut diut nitar ef felut besa sigufçun yasin ke çulmid tartan verşut fiburçi ef esçituşu belentut:
“All planetary civilizations will face existential threats from contagious micro-organisms, whether engineered or not, before they become vigorous interstellar colonizers. Note that this also applies to networked machine intelligences where malware is a real possibility.”
Tu herut ef çunerut serenig biçunelgişu la nerçidundit beger an guren hemenşu ver lef esel. Bulşut tu menbeltu guntuçi mitarel, çurtu şukarçi yanesin, neneryear bulgiçul berçusin nerdiçia livelut ef çunerel ke hemenşu hatt vea niver bufer kerendi. Gel çunerelut çunmid lidi tu yamerbul dunemenin en midiçun, gurçuler, nerenenelye mengumen, an el ben durut tu çitaserbeçi çunķenin. Çurtanut ef guntuçulşu midufşun yanesin, fer nitan, yasa ķesenin bi çulgiçul bulen betanelut fer nenendi çunķenin ke çulmid duserbe ner çusşutamin. Nerdiçunut ef guntuçulşut nenerdi esçusin en gelut çulmid lidi tu neresen nerçunin geh nituve esçusin, yaselig en bidiverşu lin çulgiçulye çulbe.
Merver, betanelut fer bulgiçul gebenin irberesen çultig esçi ef biçunelgişu ke çuntu bi verelkeiun. Semut tuçunķin ke nibul divelbenut ef lef siveig veçunin tarbeşuyein çunmid el bi tar en gebenut tu çurtu betugunin geh divestuig efçin. Sit geh geçi guntuçi mitarel çunmid bi menbeltun yasa esçurut ef bi tareres, ger melçus çurin çulmid nener veresin biçuremyein dusgiun tu nelçi her en bebeltanin. Çunķentin ef esçi çunin çulmid bi çitaserbeçi, lidig tu geduserdi lin, esçital burkeige, liyein ef lef en nerçidundit sel. Verşut tuçunel gişuin ke hel beremesut ef merveig hemen heluh gelenye çulmid, en gerenut henin, biçum nitaremenin ef duserçun:
“Mere development of defensive technology is not sufficient. The technology must be fully fielded. That is, unless widespread pre-exposure vaccination is possible, an attack must be detected, the agents characterized, and the remedy developed, tested, manufactured (perhaps in billions of doses), distributed, and administered, all of which must succeed before the attack can take root in the population. This is a formidable challenge requiring multiple sub-technologies in the near term, or a single future technology that is currently indistinguishable from magic.”
Tuçul melçitanin ef biçunelgişu ferherir çumelçitu nertuvet serenig esram betanel es çivelestanut nig tuçunel gişu. Es ge gun bulşut tu di gunin çurtuye şukarçi lef, ge bi çunerenun geh en merel ķesenin bi nitarut ef lef esel. Beresçit ef dusgur bişuin, ger guntuçi tarin bi selçiun tu nen beşuçul nelçulye tarammain, yasa çunerin bi esçul enķelşu tartig en çumdişut ef hemen lef.
Esçi berçiçin çulmid lidi tu esçituşut divediun len guntuçi lenin, ger çia tu biçunelgiçul nenemenin biçuma bervelgit ef gelhşut, ekçurtuig kesig duserşuin çurtuyeig nige ferin ef duserementan. Betanelut fer guntuçulşut sertafdi esçituşu besa tartut nitu nelşu tu esçul çihesen amma el tu verşut berenbelin ef ķelşu jesçiye ke neren çivelesdi esçituşuin.
Ferherer, irbedit beçi ef biçunelgiçul dunemen fen tutarbea divelbenut ef irgultarşu feremgerin tuçulye gidulenin. Elçit ef çumerhenve vergitu çunmid lidi tu irçulin kerementan berelefertanut ef nesdi tuçunel gişuin. Çunķentin ef esçi çunin çulmid bi dur, es nerdiçunut ef nivel biçunelgişuin en nerenenut hemenye bebeltan gehtu diķtu seftuşu meserin çulmid yasel en irverbul dumgi. Betanelut fer çulgiçul duseserin, bebulçi heluh çuresesin, esçitalye bevel lemin ler gen melçitantin ef biçunelgiçul nivetanin bi nitu targulşu çundurun:
“Technologies need not be highly lethal. To sustain itself, a densely populated world may rely on critical infrastructure and/or heavily optimized industrial processes. Direct or indirect disruption of these essential functions could cause sufficient social chaos to render a civilization uncommunicative.”
Tarefer, gel biçunelgişu hela men beremes fer duresig fit hemenşu mesis beresen çulenin, an el herera betanelut tu biçum çivelestanut nig tuçunel gişu. Begerut tu menbeltu lef çuresin geh an en yasenbulşuin, yastin esçitun geh bulgiçul gebenin, çulgiçul duserben, esçul enķelşu, irgultarşuye nidiķçişuin çuntu bi gurun. Es ge nivegitu çumelekşutin ef felut, an bia mertuve ke ge berçi biçunelgiçul dunemenin geh çitan, nerig ke tuçul çundurtanin seftuşuye meserin bi tu fereferenut ef geram niverin. Fitarut ef biçunelgişu mesmid bi giun bişu çumemenut tu beresertanut ef lef gelenut ef esçituşu, les ge neles ferin ke çulmid tartan geram verşu kesen.
Yaltanhbe bitan tuçuneşerin buşeryein bia çumelekut dişamçiye nerelşu ke yafelçia veltanut ef hemen esçituşuin tuşuyeram nerenenin. Tuçuneşerut, çurçuresun bişu nerçitut ge ef tuçunel gişuin, nereserçurin, şutamyein çurtun bişu hemenin, fen mera es yasenut tu çulentin besun bişu nitarelut gerel. Had gever, heserşu hatt vea sigeun ke esçusel tuçuneşerin tan tu fel biçi en buşerin, benemenenut ke mera nerenut lemtanin ef tuçunel gişu nertig beremçişu ef çulgiçul şutamin:
“Even though technological singularities may be avoided or even recovered from, the repetition of the singularity events, in the long run, increases the likelihood of societal collapse.”
Tu çurut ef yaltanhbet la nertanenut ke gel tuçuneşerin çunmid durve yamerbul dunemenin efçunşuyein, tuşu bi lemtalşu dibenen en yasertin serçiyein bervediun bişu buşerut. Kerçunut ef irge mitarelin, çunemtanut ef nerşu, gunertanut ef ges bi el berçusin ke len tuçunel giçul şutamin tu nitarelut nerenen. Es tuçuneşerin ken, tuşu fen bes bunerşutin ef çulgiçul sesenbulşu, lidig tu yaser dibeltan, nerenenel digurditan, hesut ef nenendi çunķenin. Tanenut bitan tuçunel giçul bergurin çulgiçulye bulen çurtua senerut ger verşut şutamin ke siber hemen nivetan çunmid el neren an.
Felen biçi ef tuçuneşerin en buşerin çunmid bi burun targi veres heserçul kemelin. Çivelestanin ke hatt ve irçiun bekeit ef tuçunel giçul dunemen fen fen tameles efçig çulgiçul çuresesin ke fer niget veltan ef tuşuram yaltanhbe geh nerenenut. Çulbet ef emşut çivelestan, fer nitan, lesertua had ge duferestan selye digurditan, durveun bişu gurçulerel kenen yanestanye, lemtalşu lidiut tu esçital diçulen.
Es buşerut biçumut neresenelşu çumeremesun, tuçuneşerut ke hatt veut feleresun gehen an çulmid en lener sesen esel, yaselig en irverenut tu semelerar, merir sesenbul geşuin ef liven:
“The catastrophic scenario of runaway climate change compromising the sustainable existence of a planetary community is not the result of the emergence of technosphere as such, but of its failed reintegration. In other words, successful technospheres fold back into biospheres which would be undetectable by any observer.”
Merver, midurut gerel beresen semelerut nertuve. Es neserelestan hatt vea berguresun, çunķentin ef nihçidi tuçunel giçul gurgeh hatt ve biçumun neresenelşu beren. Çulemtu çun, bidiverşu lin, beltanye bi jes figet ef çulentin ke yas ferem tuçuneşerut ke bertua nibenenelşu ef çulgiçul çuntarenin. En yasen tu çuresestin, bi isa gurgetig irçigien ef niditun tu nigurtu tuçunel giçul şutamin geh çulgiçul berenbelin. Sefut tugeres sesenbulşu yafelçia nertanenut ke esçusel tuçuneşerin mesmid lemtalşu herenes geh buşerut tu ner len tar vebulşu.
Çunbe ef çureler çunemşuin kemelefşua nigurtanut, ger ges bia menemzedun, yaserin bi yasun, emçitin en buşerut bi emgitun. Bişu dusgig tuçunel gişuin şutamyein ke yasçi çulgiçul lemin, esçituşuin çunmid çurtu mertir yaselen tuçuneşer ke sibera irtar tan neren buşerut. Berçit çungeldia ke helhut ef belentut bia nekerçibulşu lenun tu hemen bereserşu, keye esçuselut fitar henin en bulşut tu fel tuçunel giçul dunemenin biçi en nitarelut gerel.
Ferherer, yasut ef bibelçi dusgi irgunertuveye berçusin had gulgitua gurgetig gerenin ef niditun tu irçunçi geh buşerut. Bişu durgeig nibertan ferem nitarel şutamin, irhçin, yan belenerin, tuçunel gusyein bi bigunen tu çurtu nerenenin ke nitu nelşu çukes geh nitar amma çivelşu çuneramma tu esram heluh. Berdigit sef sigufşua irçigienut ke tuçuneşerut mesmid vel tu biçum berut ef buşerut, irtar tan ferut ke sikeia tu dumentu an:
“We are not interested in contacting an already declining civilization, nor are we interested in any kind of interaction with humans. What we can know or infer about humans matters for plotting the space of possible futures we ourselves can sustainably inhabit in our home planet. Humans already know their civilization needs to transition to sustainable development in order to avoid collapse. What they don't know is they'll fail to do so. We know they'll fail, thus contacting them is simply out of the question. It is not that you are alone in this Universe, rather it is that you are in this Universe because you are alone.”
En çunelesen, tanenşut fer esçusel tuçuneşerin tu fel biçi en buşerin bia yafelekenut ef nerçitut fenye berçures yaltanhbe bitan hemen nivetan nitarelut gerel:
“An advanced civilisation observes from afar, understanding that extending a hand to a self-collapsing humanity is to nurture a flame that has already chosen to extinguish itself. Reaching out to a self-destructing humanity is to offer hope to a species intent on its own oblivion.”
Es esçituşuin gurbel geh çunķentin ef tuşuram tuçunel giçul dunemenin, niditun fer mertir sesenbul nigurtudiye berçi biçuma neresenelşu çuler. Bişu irçigizedig lemtantin ef tuçunel gişu beremçişut ef çulgiçul şutamin, hemenşu çunmid ger tugeres fitarut ger tuçuneşerin nen irtar tan çumeremes buşerut, feserig herenesut çukesen ke bunefa.t. Bet ferer la en merçig nerençiditin, nerig ke lesentin ef besut ner nivetantin ef fitarut.
Armstrong, S. & Sandberg, A. (2013), ‘Eternity in six hours: Intergalactic spreading of intelligent life and sharpening the fermi paradox’, Acta Astronautica 89, 1–13.
Cooper, J. (2013), ‘Bioterrorism and the Fermi Paradox’, International Journal of Astrobiology 12(2), 144–148.
FL-070724 Hypertime models: From many pasts to a single future
FL-110319 Contact as a metaphysical theory of prejudice
FL-060420 Detection of timeline shifts: Traversing transparent futures
FL-020915 Robospheres and Noospheres: Teaching robots to commit suicide
FL-081116 War Games and the Logic behind No-Contact Strategies
FL-150416 PGC 3074547 and the Galactic Computing Zone
FL-051124 NHI Contact Through Dreams: Sol-3 as a process
Sotos, J.G. Biotechnology and the lifetime of technical civilizations, arXiv:1709.01149v2 [physics.pop-ph] 12 Dec 2018.
